Werk & Werkloosheid (2e) H2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog? (3 lessen)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

Hoofdstuk 2

• terugblik vorige les (beroepsbevolking, p/a-ratio en participatiegraad)
• quizje (beroepsbevolking, p/a-ratio en participatiegraad)
• leerdoelen
• instructie (i/a-ratio)
• filmpje (vergrijzing)

• maakwerk: opdracht 2.1 t/m 2.5

Terugblik (arbeidsparticipatie)

BrutoParticipatiegraad=​PotentieleBeroepsbevolking​​Beroepsbevolking​​

NettoParticipatiegraad=​PotentieleBeroepsbevolking​​WerkzameBeroepsbevolking​​

02. Welke van de volgende personen behoort tot de werkloze beroepsbevolking?

1. Francien blijft thuis om voor de kinderen te zorgen.
2. Opa Joop is met pensioen.
3. Margriet is momenteel aan het solliciteren, zo hoopt snel aangenomen te worden.
4. Johnny vindt zichzelf niet geschikt om te werken en ligt liever de hele dag op de bank.

19. Als er meer deeltijd gewerkt wordt, dan stijgt de p/a-ratio.

1. juist
2. onjuist

23. De beroepsbevolking bestaat uit alle mensen die een baan hebben.

1. juist
2. onjuist

Leerdoelen H2. Arbeidsparticipatie omhoog

• Ik kan de begrippen op pagina 20 omschrijven (zie ook LWEO). 
• Ik kan het verschil uitleggen tussen AOW en bedrijfspensioen.
  
• Ik kan de i/a-ratio berekenen.
• Ik kan uitleggen welke gevolgen een verandering van de i/a-ratio heeft voor de belastingen en de premies en voor de hoogte van de uitkeringen.

Pensioen opbouwen

Op welke 3 manieren kun je pensioen opbouwen?

• AOW (van de overheid)
• bedrijfspensioen (van werkgevers en werknemers)
• sparen / beleggen (zelf)

Hoe worden ze betaald?

• AOW via het omslagstelsel (door de actieven)
• bedrijfspensioen via het kapitaaldekkingsstelsel
• sparen / beleggen door jezelf

Pensioenpijlers

Filmpje

Vergrijzing, kijkvragen:

1. Wat zijn de oorzaken van de vergrijzing?

2. Wat zijn de gevolgen van de vergrijzing?

Filmpje

Vergrijzing, kijkvragen:

1. Wat zijn de oorzaken van de vergrijzing?

• babyboom na de 2e wereldoorlog
• anti conceptie (later en minder kinderen)
• levensverwachting (we worden steeds ouder)

2. Wat zijn de gevolgen van de vergrijzing?

• i/a-ratio omhoog (betaalbaarheid AOW en zorg)
• minder voorzieningen in de dorpen
• arbeidsmarkt (minder arbeidsaanbod)

i/a-ratio

Een inactieve = iemand die een uitkering ontvangt. 

Een actieve is iemand die werkt en premie betaalt.

ia.ratio=​AantalActieven​​AantalInactieven​​×100

Maken opgave 2.4 blz. 15

Klaar? Maken 2.1 t/m 2.5

Opdracht 2.4 (pagina 13)

a. Bereken met hoeveel procent het 65-plussers tussen 2021 en 2040 zal toenemen.

• procentuele verandering = (nieuw - oud) / oud x 100%
• oud (65+ in 2021) = omvangbevolking (17.475.415) x 65-plus (19,8%) = 3.460.132
• nieuw (65+ in 2040) = omvangbevolking (19.210.964) x 65-plus (25,1%) = 4.821.952
• procentuele verandering = (4.821.952 - 3.460.132) / 3.460.132 x 100% = 39,4%

b. Leg uit hoe de verhoging van de pensioenleeftijd heeft bijgedragen aan een lagere i/a-ratio.

• als de pensioenleeftijd verhoogd wordt
• blijven mensen langer werken 
• dan neemt het aantal inactieven af
• en het aantal actieven toe
• waardoor de i/a-ratio daalt

Afmaken 2.1 t/m 2.5

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

Hoofdstuk 2

• terugblik vorige les (i/a-ratio)
• leerdoelen
• instructie (i/a-ratio en participatiegraad)

• maakwerk: opdracht 2.6 t/m 2.10

Terugblik (i/a-ratio)

Een inactieve is iemand die niet werkt en een uitkering ontvangt. 

Een actieve is iemand die werkt en premie betaalt.

.

ia.ratio=​AantalActieven​​AantalInactieven​​×100

Leerdoelen H2. Arbeidsparticipatie omhoog

• Ik kan uitleggen dat de nadelige gevolgen van een hogere i/a-ratio opgevangen kunnen worden door een stijging van de arbeidsproductiviteit en/of een verhoging van de arbeidsparticipatie.
• Ik kan uitleggen door welke maatregelen de participatiegraad kan toenemen.
• Ik kan redenen noemen hoe de arbeidsproductiviteit kan stijgen en deze redenen toelichten.

i/a-ratio

Wat betekent een i/a-ratio van 70?

• er zijn 70 inactieven op de 100 actieven

Hoe kunnen we de stijging van de i/a-ratio oplossen zonder de premies te verhogen en/of de uitkeringen te verlagen?

• het vergroten van de arbeidsproductiviteit
• het verhogen van de arbeidsparticipatie

Participatiegraad

Verhogen door:

• de pensioenleeftijd verhogen

• verlagen van de hoogte van de uitkeringen

• verbeteren van de kinderopvang

Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit (APT) > de productie per werknemer in een bepaalde tijdseenheid. 

APT stijgt > in dezelfde tijd meer verdienen. Door:

• specialisatie/arbeidsdeling
• scholing
• gebruik van techniek (mechanisatie/automatisering)

Maken opgave 2.6(a t/m h) blz. 13

Klaar? Maken 2.7 t/m 2.10

Afmaken 2.7 t/m 2.10

Werk & Werkloosheid

1. Werken of vrije tijd?

• beroepsbevolking
• p/a-ratio en participatiegraad

2. Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

• i/a-ratio en arbeidsparticipatie

Maken opgave 2.11

Klaar? Maken 2.12 t/m 2.16

Afmaken 2.12 t/m 2.16

Opdracht 2.12 (uitwerking)

• i/a-ratio = aantal inactieven / aantal actieven x 100
• aantal inactieven = 3.000.000 (uitkeringsontvangers)
• aantal actieven = 6.000.000 - 500.00 = 5.500.000
• i/a-ratio = 3.000.000 / 5.500.000 x 100 = 54,5
• 54,5 is afgerond 55, dus antwoord A

Opdracht 2.13 (uitwerking)

1. De i/a-ratio is een indicator voor de betaalbaarheid van de sociale zekerheid.

• juist

2. De i/a-ratio zal dalen als de werkloosheid afneemt.

• juist

3. Bij een hoge i/a-ratio hoeven de werkende minder sociale premies te betalen.

• onjuist

4. De nadelige gevolgen van een stijgende i/a-ratio kunnen worden opgevangen door de verhoging van de arbeidsproductiviteit.

• onjuist

ia.ratio=​AantalActieven​​AantalInactieven​​×100

Opdracht 2.14 (uitwerking)

Zal de i/a-ratio in de volgende gevallen stijgen, dalen of gelijk blijven?

1. De arbeidsproductiviteit stijgt.

• i/a-ratio blijft gelijk

2. De uitkeringen worden verlaagd.

• i/a-ratio daalt (mensen met een uitkering zoeken eerder een baan = minder inactieven en meer actieven)

3. De leerplicht wordt verhoogd naar 21 jaar.

• i/a-ratio stijgt (aantal schoolverlaters daalt = minder actieven)

4. De pensioenleeftijd wordt verhoogd naar 70 jaar.

• i/a-ratio daalt (minder inactieven en meer actieven)

ia.ratio=​AantalActieven​​AantalInactieven​​×100