4.5 Onderzoek naar evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica en 

Thema 4 Evolutie

Leerdoelen 4.5 Onderzoek naar evolutie

• Je kent enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap.
• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten.
• Je kunt een stamboom en een cladogram aflezen en construeren.

Verwantschap

Anatomie: de bouw en functie van het organisme en de delen ervan

Homologe organen

• Ontstaan uit dezelfde grondvorm
• Hetzelfde bouwplan
• Verschillende functie door aanpassing aan verschillende milieus
• Duidt op verwantschap (de organismen hebben een (recente) gemeenschappelijke voorouder)

Geen verwantschap

Anatomie: de bouw en functie van het organisme en de delen ervan

Analoge organen

• Overeenkomstige vorm en functie
• Niet dezelfde grondvorm
• Aanpassing aan zelfde milieu
• Niet berust op verwantschap

Samenvattend...

Homologie: zelfde bouwplan, andere functie

Analogie: ander bouwplan, zelfde functie

Rudimentaire organen/rudimenten: door aanpassing aan het milieu kunnen organen hun functie verliezen

Cladistiek

• Clade: een groep soorten die bestaat uit een voorouder en alle nakomelingen daarvan
• Cladogram: de schematische weergave van de verwantschap tussen de soorten van een clade
• Op basis van vergelijking van uiterlijke, anatomische of biochemische kenmerken
• Elke splitsing stelt één gemeenschappelijke voorouder voor

Hypothetische stambomen

• Biochemie: 'hoeveelheid bloedeiwit die net neerslaat'
  
• Evolutionaire genetica: DNA-sequencing

Leerdoelen 4.5 behaald???

• Je kent enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap.
  
• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten.
  
• Je kunt een stamboom en een cladogram aflezen en construeren.

De opdrachten:

Bestudeer blz. 40 t/m 48.

Maken + nakijken opdr. 59 t/m 70