fictie blok 2. Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Stijlfiguren

Stijlfiguren worden vaak gebruikt in gedichten, verhalen en non-fictie, om iets op een bijzondere manier te zeggen.

Stijlfiguren

Stijlfiguren gebruik  je om je woorden een gevoelswaarde mee te geven. Je kunt bijvoorbeeld met stijlfiguren iets afzwakken, iets overdrijven of een pijnlijke zaak juist verzachten! 

Jullie gaan de volgende stijlfiguren leren:

- Herhaling

- Opsomming

- Tegenstelling

- Paradox

- Eufemisme

- Hyperbool

- Understatement

- Ironie

- Sarcasme

- Pleonasme

- Tautologie

- Retorische vraag

Pleonasme

Bij een pleonasme gebruik je meerdere woorden achter elkaar die eigenlijk hetzelfde zeggen. Zoals "een ronde cirkel".  Vaak is het een stijlfout, maar soms wordt het ook bewust gebruikt om ergens de nadruk op te leggen.

Voorbeelden pleonasme

• lange slungel 
  
• mondeling bespreken 
  
• naar beneden dalen 
  
• nieuwe aanwinst 
  
• nog eens herhalen 
  
• noodzakelijke behoefte 
  
• omlaag vallen 
  

• opnieuw herhalen 
  
• groen gras
  
• witte sneeuw
  
• als eerste beginnen 
  
• blauwe smurf 
  
• bloeiende bloesem 
  
• grote reus 
  
• hardop voorlezen 
  
• houten plank 
  

Tautologie

 Een tautologie is het benadrukken van een woord met een ander woord dat (zo goed als) dezelfde betekenis heeft.

"De zon schijnt gratis en voor niets"

Voorbeelden TAUTOLOGIE

• gratis en voor niets 
  
• één en dezelfde 
  
• leugen en bedrog / list en bedrog 
  
• roddel en achterklap 
  
• geheel en al 
  
• vast en zeker / zeker en vast 
  
• nooit ofte nimmer 
  

• voor eeuwig en altijd 
  
• afgelopen (over) en uit 
  
• klaar uit 
  
• bont en blauw  
  
• schots en scheef  
  
• keurig netjes
  

Herhaling (repetitio)

voorbeeld:

Altijd november, altijd regen.

Altijd dit lege hart, altijd.

Ik ben het zat, zat, zat!!

Opsomming

Er worden een aantal dingen opgesomd of op een rij gezet;

De premier was sloom, saai en slaapverwekkend.

tegenstelling (antithese)

Dingen worden tegenover elkaar gezet, waardoor ze opvallen. Mooi lijkt immers mooier naast lelijk, goed beter naast slecht.

Voorbeeld:

"Zij steunen elkaar door 

dik en dun."

Paradox

'Schijnbare tegenstelling': tegengestelde begrippen worden toch aan elkaar verbonden. 

We moeten vechten voor de vrede.

Het eufemisme

Dit gebruik je om je woorden te verzachten, zodat je minder kwetsend of hard overkomt.

Bijvoorbeeld: 'Hij zit tussen twee banen in'. 

(Je bedoelt: 'Hij is werkeloos.')

de hyperbool

De hyperbool gebruik je als je iets wilt overdrijven.

Bijvoorbeeld: 'Ik heb je nu al honderd keer gewaarschuwd!'

Het understatement

Dit gebruik je om iets af te zwakken (vaak een beetje grappig bedoeld).

Bijvoorbeeld: 'Het was best lekker.' (Je bedoelt: 'Het was heerlijk!')

Ironie

Je zegt iets, maar je bedoelt het tegenovergestelde. Het klinkt spottend, maar is meestal niet kwetsend bedoeld. Bijvoorbeeld:

"Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn?", zei de docent tegen een leerling die te laat kwam.

Sarcasme

Bij sarcasme is er ook sprake van spot, maar dan van een minder vriendelijke soort. Bij sarcasme zijn de opmerkingen vaak kwetsend.

Voorbeelden van sarcasme

" Vooral zo door gaan, dan kom je er wel!" Zegt de leraar tegen de slecht presterende leerling. 

" Dat soort dingen moet je vooral doen, als je uit de gevangenis wilt blijven." Zegt de agent tegen de jonge crimineel.

retorische vraag

Een retorische vraag is een vraag waarop geen antwoord wordt verwacht. Je kunt het antwoord zelf namelijk al invullen .

Leraar tegen leerling: "Ga je nu even rechtzitten?"