Thema Voortplanting B 4 Hormonen en voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

B4: Hormonen en voortplanting

Th3: Voortplanting en ontwikkeling

Bladzijde 110 tekstboek

Doelstelling

Aan het einde van de les kun je:

De primaire en secundaire geslachtskenmerken kunnen benoemen bij jongens en meisjes.

De processen tijdens een menstruatiecyclus beschrijven

Wat zijn primaire en secundaire geslachtskenmerken?

Primaire geslachts-

kenmerken

Al aanwezig bij de geboorte

Jongen: Penis + teelballen + balzak

Meisje: Schaamlippen en clitoris

Oestrogeen

Het vrouwelijke geslachtshormoon

Beïnvloed: borstontwikkeling, bredere heupen en rondere lichaamsvormen

Testosteron

Het mannelijk geslachtshormoon

Beïnvloed: baardgroei, gespierdere lichaamsbouw en lagere stem

Hormoon klieren

Teelballen - Testosteron

Eierstokken - Oestrogeen

Hypofyse - Hypofysehormoon

Menstruatiecyclus

Een proces dat zich iedere 4 weken herhaald 

(mits er geen zwangerschap optreed)

Wat is het verschil tussen menstruatie en menstruatiecyclus?

In de eierstokken  

worden de eicellen 

geproduceerd.

Menstruatie - 

spieren van baarmoeder 

trekken samen en stoten 

baarmoeder slijmvlies af

Menstruatiecyclus

Eerste 14 dagen

Follikel rijping in de eierstokken

Hypofyse hormonen

(FSH: Follikel Stimulerend Hormoon)

Wand van follikel -> oestrogeen

Baarmoederslijm wordt dikker

Ovulatie (Eisprong)

Hypofysehormoon -> vocht in follikel

Komt vrij uit eierstok -> eileider

Geen bevruchting dan gaat de eicel dood (12 tot 24 uur)

Na de ovulatie

Overgebleven follikel -> gele lichaam

Baarmoederslijmvlies nog dikker

Er treed menstruatie op, een deel van het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten

Bij welke dag zal er (mogelijk) bevruchting plaats vinden bij een zaadlozing

1. Dag 1 (rood)
2. Dag 5 (geel)
3. Dag 14 (groen)
4. Dag 16 (geel)

Waarom ben je een aantal dagen voor de ovulatie wel al vruchtbaar, maar de dag erna niet

Zwangerschap

'vruchtbare periode' is ongeveer de 4 dagen na de ovulatie

3 dagen voor ovulatie en 1 dag na ovulatie

In de eierstok en baarmoeder

Bevruchting en innesteling

Bevruchting: in eileider

Innesteling:

Zwangerschap

Het gele lichaam blijft in stand

Baarmoederslijmvlies blijft dik, geen menstruatie

Er rijpen geen nieuw eicellen

Melk klieren ontwikkelen zich in de borsten

Vermindere vruchtbaarheid

Bij mannen kan de hoeveelheid als de kwaliteit  van het zaad afnemen. 

Bij vrouwen wordt op latere leeftijd de kans op vruchtbaarheid af.

Hormoon verstorende stoffen in het milieu

Kunstmatige inseminatie

Als de man onvruchtbaar is.

Zaad van een zaadbank wordt ingebracht.

In-vitro fertilisatie (IVF)

Als de vrouw onvruchtbaar is.

operatief worden eicellen weggehaald, bevruchting en eerste ontwikkeling vindt buiten het lichaam plaats

Maken opdrachten 

Eerst:

Opdracht 17, 18, 19  (WB vanaf blz 104)

Daarna verder met:

Opdracht 20 t/m 22 + 24, 25 (WB vanaf blz. 107)