1MH: H3 §4 De handel groeit weer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3 §4

De handel groeit weer

Welkom!

1MH

Leerdoel

• Je kunt uitleggen waarom de landbouwproductie steeg en de handel en steden weer groeiden.
• Je kunt de vier sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen wat een gilde was.
• Je kunt uitleggen dat de burgers van middeleeuwse steden machtiger werden.

Planning

• SO bespreken
• Terugblik 
• Drieslagstelsel en ontginnen
• Opkomst van steden en handel
• Specialisatie en Ambacht
• Hanzesteden
• Leven in de stad
• Huiswerk
• Afsluiting

Tussen 500 en 1000 

Bijna iedereen boer

Leefden van de opbrengst van het land. 

Rond 1000 

Steden groeiden weer. 

Oorzaak

Stijging van landbouwopbrengsten. 

Dit komt door twee oorzaken:

Vanaf 1000 N.Chr.

Veiligheid neemt toe

Toename voedselproductie:

Meer grond door ontginnen en inpoldering

Technologische verbeteringen

zoals ristelploeg

Drieslagstelsel 

i.p.v. 

tweeslagstelsel

Ontginnen

kloosters en heren gingen woeste gronden ontginnen. 

= Bossen en moerassen geschikt  maken voor de landbouw.    Bossen werden gekapt en moerassen drooggelegd.   Hiervoor kwamen akkers en weiden in de plaats.

Wat zou het gevolg kunnen zijn van een groeiende voedselproductie?

Sterke bevolkingsgroei

Groei handel

Ontstaan ambachten

Opkomst steden

• Handelaren gaan bij elkaar wonen 

1. Veiliger
2. Makkelijker verkopen

• Stadsrechten? - Eigen bestuur, eigen rechten en een stadsmuur
• Mensen met hetzelfde beroep vormden gildes in de steden (leerling - gezel - meester)

Specialisatie

• Niet iedereen meer boer
• Mensen richten op één beroep, specialiseren

Ambacht

• Beroep waarbij producten en goederen met de hand gemaakt worden
• Denk aan timmerman, smit, bakker

In paar zinnen hoe steden opkwamen

Meer voedsel, leidt tot

Meer mensen, leidt tot

Ambachten en specialisatie, leidt tot

Meer handel, leidt tot

Opkomst steden

De Hanze

Hanze

Video met werkblad

1. Kampen
2. Het ligt aan de rivier de IJssel
3. Van het Duitse ''Hanza'' wat groep of gilde betekent
4. Slechte wegen en er kon niet veel in karren die door paarden werden getrokken
5. De Kogge
6. De Noordzee en de Oostzee (Engels Kanaal)
7.  - Ze deelden hun schepen                                       - Ze beschermen elkaar                                             - Ze maken prijsafspraken                                         - Ze spreken een gezamenlijke ''handelstaal
8. Nederduits

Antwoorden

• Elke stand heeft een taak gekregen van God

• 1: Geestelijkheid
• Bidden

• 2: Adel
• Beschermen

• 3: Boeren & Burgers
• Werken

1e

2e

3e

Sleepvraag

Standen in de stad

1

2

3

4

Rijke kooplieden

Mensen zonder vast werk

Gildemeesters

Oude of zieke mensen

Winkeliers

Ambachtslieden

Schout en schepenen

• Zij maakten wetten, hielden orde en spraken recht in de stad. 
• Zij waren dus bestuurder, politie en rechter ineen.
• De belangrijkste was de schout. 
• Benoemd door de heer van het gebied. 
• De schepenen werden gekozen door kleine groep belangrijke burgers, zoals gildemeesters en rijke kooplieden
• Bijna altijd leden van rijke families. 
• Arme burgers hadden geen inspraak in het bestuur van de stad.

Leerdoelen

Wat is het drieslagstelsel?

Wat zijn ambachten?

Hoe ontstond een stad?

Huiswerk

Zelfstandig werken

§4 opdracht 1 t/m 8

(12 alleen Havo)

Schriftelijk leren (opdracht 13 §4)