Stijlfiguren: inversie, woordspeling, paradox en litotes

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Stijlfiguren

Na het bekijken van deze les:

• kun je inversie herkennen en benoemen.
• kun je woordspeling herkennen en benoemen.
• Kun je een paradox herkennen en benoemen.
• Kun je een litotes herkennen en benoemen. 

Maak in je schrift aantekeningen bij 

de vier stijlfiguren.

Inversie- aantekening

In een gewone Nederlandse zin krijg je eerst het onderwerp en dan de persoonsvorm:                    Ik (o) heb (pv) Jan vanochtend nog gezien. 

Als je nou het onderwerp en de persoonsvorm omdraait en je plaatst een ander zinsdeel voorop spreek je van inversie: Vanochtend heb ik Jan nog gezien. 

Inversie - voorbeeld

Morgen ga ik naar de markt.

De vuilniszakken heeft hij vanochtend op de hoek van de straat gezet.

Ga je vanavond met me mee?

Woordspeling - aantekening

Een woordspeling gebruik je om een grappig effect te bereiken. Woordspelingen worden heel vaak in reclameslogans gebruikt. Bij een woordspeling worden één of meer woorden in twee betekenissen tegelijk gebruikt.

Mensen die gestoord willen worden, zijn het meestal al. 

Fysionetty weet wat u beweegt!

                    

Woordspeling - voorbeeld

Paradox - aantekening

Een paradox is een schijnbare tegenstelling. De schrijver lijkt zichzelf tegen te spreken, maar dat is niet zo. Je moet daarom goed nadenken wat de schrijver eigenlijk bedoelt.

Slapen doe je door mislukken (Harry Mulisch: 'De Elementen')

--> Mulisch maakt hier duidelijk dat je van je fouten (mislukken) kunt leren, waardoor je later een grotere kans hebt tot slagen. 

                    

Paradox - voorbeeld

Wij zijn zo arm, op ons landgoed zijn de hekken niet van goud.

Zo snel als een slak. 

Hij zei dat hij zichzelf heel succesvol, goed, knap, en bescheiden vond.

                    

Litotes - aantekening

Er wordt een mededeling gedaan door het tegenovergestelde te ontkennen. Het is een stijlfiguur waarbij je schijnbaar iets ontkent of verkleint met het doel datgene wat je bedoelt des te meer uit te laten komen.

Mijn vriend Mickey is niet vies van een haring. (gek op haring)

Dat is geen slecht idee. (goed idee)

                    

Litotes - voorbeeld

Hij is niet achterlijk. (slim)

Daar ben ik niet blij mee.

Dat is niet onwaarschijnlijk.

Ik vind dat geen verkeerd plan.

                    

Om 8 uur vertrekt het vliegtuig

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

Kalm aan en rap een beetje!

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

De hoofdprijs in de loterij winnen, dat zou ik niet kwaad vinden.

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

Hoe meer ik weet, hoe meer ik weet dat ik niets weet

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

Word bokser: meer kans op slagen

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

Freek Vonk gaat naar de haaien

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes

Dat spel was niet de beste

1. Inversie
2. Woordspeling
3. Paradox
4. Litotes