2.4 Het einde van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Het einde van de oorlog

De Eerste Wereldoorlog

§2.4

Het einde van de oorlog

A

De Russische Revolutie

Leerdoel:

Je kan twee oorzaken en drie gevolgen van de Russische Revolutie noemen.

Begrippen:

communisme

Russische Revolutie

B

Duitsland wordt verslagen

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe Duitsland uiteindelijk werd verslagen.

Begrippen:

onbeperkte duikbotenoorlog

wapenstilstand

C

Vredesverdragen

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke gevolgen de vredesverdragen hadden voor de centralen.

Begrippen:

Verdrag van Versailles

Volkenbond

Al voor de oorlog was er veel onvrede in Rusland:

• Het grootste deel van de bevolking bestond uit arme boeren
• Arbeiders moesten keihard werken voor een laag loon
• De Tsaar (Russische keizer) en de adel hadden alle macht en rijkdom in handen. 

Soldaten waren slecht getraind, kregen weinig/slecht eten en hadden geen goede uitrusting. 

§2.4

Het einde van de oorlog

A

DeBoze burgers

De Russische Revolutie

In februari 1917 was de situatie onhoudbaar geworden.

Er was een enorm voedseltekort omdat veel boeren aan het front moesten vechten.

Er braken rellen uit in de hoofdstad Sint-Petersburg. Het leger wilde niet op de bevolking schieten.

De Tsaar moest aftreden.

Het was het begin van de Russische Revolutie

§2.4

Het einde van de oorlog

A

DeBoze burgers

De Russische Revolutie

Nadat de Tsaar was afgetreden, besloot de nieuwe, tijdelijke regering om de oorlog tegen Duitsland voort te zetten.

Veel Russen wilden dat niet.

Dit was de kans voor Vladimir Lenin, de leider van de communisten, om de macht te grijpen. 

Dit leidde tot de volgende veranderingen:

• Rusland werd een communistisch land, met Lenin als leider
• Lenin sloot vrede met de Duitsers: Rusland stapte dus uit de oorlog.

§2.4

Het einde van de oorlog

A

DeBoze burgers

De Russische Revolutie

Het communisme wil een samenleving waarin iedereen gelijk is. De productiefactoren (grond, grondstoffen, fabrieken) zijn in handen van de staat. 

§2.4

Het einde van de oorlog

A

DeBoze burgers

De Russische Revolutie

De hamer en de sikkel werden het symbool van het communisme. 

Het zijn de symbolen van de arbeiders: de sikkel van de boeren en de hamer van de fabrieksarbeiders. 

Het communisme is een extreme vorm van het socialisme

Communisten geloofden dat overal op de wereld de 'revolutie' van de arbeiders tegen de rijke machthebbers zou plaatsvinden. 

Ook in Nederland geloofde Pieter Jelles Troelstra (leider van de socialisten) in de revolutie: hij riep de revolutie uit.

Het was een grote mislukking en staat bekend als de 'Vergissing van Troelstra'.

§2.4

Het einde van de oorlog

A

DeBoze burgers

De Russische Revolutie

De Eerste Wereldoorlog was ook een oorlog op zee:

• Britse oorlogsschepen blokkeerde Duitse havens
• Duitsers probeerden toevoer van goederen naar GB te blokkeren: onbeperkte duikbotenoorlog
• Steeds meer Nederlandse en Amerikaanse koopvaardijschepen werden tot zinken gebracht. 
• Hierdoor besloot de VS om in 1917 deel te nemen aan de oorlog.

§2.4

Het einde van de oorlog

B

DeBoze burgers

Duitsland wordt verslagen

Oorzaken

• Het liefst zouden de Amerikanen niets met deze 'Europese' oorlog te maken willen hebben, maar...

• ...inmiddels is het 8e Amerikaanse schip door Duitsers getorpedeerd...

• ...en is ontdekt dat de Duitsers bezig zijn met het ophitsen van Mexico en Japan tegen de VS (Zimmerman-telegram)

Hoewel de Amerikanen pas vanaf augustus 1918 meevechten,

geven de enorme hoeveelheid nieuwe soldaten en wapens

de doorslag.

Geallieerden

Engeland

Frankrijk

Rusland (tot 1917)

Verenigde Staten (vanaf 1917)

Italië (vanaf 1915)

Centralen

Duitsland

Oostenrijk-Hongarije

Turkije

Bulgarije

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog het Westfront konden winnen.
• Uiteindelijk zorgt de komst van de Amerikanen voor de doorslag: na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Eind 1918 kwam in Duitsland het besef dat ze zouden verliezen. 

Het volk kwam in opstand tegen de keizer, deze moest aftreden. Hij vluchtte naar Nederland en kreeg hier asiel.

De nieuwe Duitse regering besloot om te stoppen met de oorlog.

Op 11 november 1918 werd de wapenstilstand getekend door Duitsland. Het Turkse Rijk en Oostenrijk-Hongarije hadden dit vlak daarvoor gedaan.

Frankrijk, Engeland en de VS waren de grote winnaars. Duitsland was de verliezer. 

§2.4

Het einde van de oorlog

B

DeBoze burgers

Duitsland wordt verslagen

Voorlopige afspraken

• "Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel!", aldus de Franse maarschalk Foch. Hij verwachtte alleen de totale overgave van Duitsland.

• Stoppen met oorlogshandelingen

• Terugtrekking Duitse troepen tot achter de Rijn

In Duitsland bleef het onrustig na de wapenstilstand. De oorlog had voor armoede en ellende gezorgd.

Veel Duitsers waren ontevreden en teleurgesteld, vooral soldaten die terugkeerden van het front.

De onrustig werd nog groter toen Duitsland werd gedwongen het Verdrag van Versailles te tekenen. 

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

Welke landen?

• Engeland (Lloyd George)
• Frankrijk (Clemenceau)
• Verenigde Staten (Wilson)
• Italië (Orlando)

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

In het Verdrag van Versailles bepaalden de overwinnaars wat er in kwam te staan.

De belangrijkste bepalingen:

• Duitsland moest herstelbetalingen doen van meer dan 100 miljard marken om de oorlogsschade van de overwinnaars te herstellen.
• Duitsland moest gebieden in Europa afstaan. 
• Duitsland moest koloniën afstaan.
• Het Duitse leger mocht niet groter zijn dan 100.000 man
• Duitsland mocht geen vloot hebben
• In het Duitse Rijnland, mochten geen Duitse soldaten komen.

Doel van Frankrijk en Groot-Brittannië: Duitsland verzwakken zodat het geen grootmacht meer is. 

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

Een apart onderdeel van het Verdrag van Versailles was de oprichting van de Volkenbond: een internationale organisatie die een nieuwe oorlog moest voorkomen. 

Het idee van de Volkenbond kwam van de Amerikaanse president Wilson.

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

De Volkenbond had weinig invloed:

• Amerika zelf werd geen lid
• Duitsland en Rusland mochten geen lid worden. (traden toe als lid in 1926 en 1934)

Doordat deze grote landen geen lid waren, had de Volkenbond weinig te zeggen. 

In 1946 (na WO2) werd de Volkenbond opgeheven. 

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

Na de Eerste Wereldoorlog ontstonden er nieuwe landen en nieuwe grenzen:

Het Turkse Rijk viel uit elkaar. Grote stukken van het Midden-Oosten werden verdeeld over GB en FR.

Oostenrijk-Hongarije viel uit elkaar. Er ontstonden nieuwe landen, zoals Oostenrijk, Hongarije, Joegoslavië,
Tsjecho-Slowakije. 

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

§2.4

Het einde van de oorlog

C

DeBoze burgers

Vredesverdragen

Vóór...

...na

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt. 

Klik op de vraagtekens om de zinnen te bekijken

Waarom is 1917 een keerpuntjaar?

Sleep de zinnen naar de juiste plek

Duitsland geeft zich over

Frankrijk geeft zich over

De Verenigde Staten stoppen met de oorlog

Franz-Ferdinand wordt vermoord

Na de Russische Revolutie stopt Rusland met de oorlog

Duitsland wordt bondgenoot van Rusland

De Verenigde Staten doen mee met de oorlog

Nederland wordt neutraal