Spelling 4: streepje, accenten en met zonder -n

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Pak alvast je boek, schrift en pen. 

                                                    Nederlands havo 4

Vandaag

Ik kan het streepje en tekens gebruiken. 

Ik weet wanneer ik getallen uitschrijf of niet.

Ik weet wanneer je met/ zonder -n schrijft

Liggend streepje - koppelteken I

Koppelteken:

1. Om uitspraakproblemen te voorkomen (klinker-botsing): giro-overzicht, radio-omroep, studie-uren, mini-jurk.
   
2. Naam van getrouwde vrouwen: Mevrouw De Groot-de Vries
   
3. In woorden met voorvoegsels: adjunct-, aspirant-, aspirant-, collega-, ex-, interim-, niet-, non-, oud-. Collega-docent, adjunct-directeur
   
4. Voor een hoofdletter: anti-Duits, oer-Hollands, on-Nederlands
   

Welk woord is juist gespeld?

1. diploma-bijeenkomst
2. giro-rekening
3. arbodienst
4. pabo-student

Kies de juiste spelling.

1. antiduits
2. garage-eigenaar
3. radiouitzending
4. vanilleijsje

Liggend streepje - koppelteken II

(5) In combinaties met titels en beroepen: geneesheer-directeur, tolk-vertaler

(6) Bij aardrijkskundige namen, of woorden die daarvan afgeleid zijn: Noord-Spanje, Zuid-Holland, Zuid-Hollander, Nieuw-Zeelandse.

(7) Bij letters, cijfers, andere tekens en of St of Sint/sint: dvd-speler, A4-papier, $-teken, Sint-Janskerk, VVD-kantoor.

(8) In woorden die anders onoverzichtelijk worden: kant-en-klaarmaaltijd, zwart-witfoto, hyena-vel, hand-en-spandiensten

Kies de juiste spelling

1. anti-discriminatiewet
2. antidiscriminatie-wet
3. vwo-leerling
4. vwoleerling

Kies de juiste spelling.

1. Noord-oostlimburg
2. zwart-wit-foto
3. mede-oprichter
4. chef-kok

Liggend streepje - weglatingsteken

Zet een streepje op de plaats waar een deel van het woord is weggelaten: voor- en achterdeuren, binnen- en buitenland.

Maar: oude en nieuwe boeken.

Kies de juiste spelling.

1. oude- en nieuwe wegen
2. Keel, neus en oorarts
3. autoin- en verkopers
4. carnavalsfeesten en - optochten

Kies de juiste spelling

1. vwo- en havo-leerlingen
2. vwo- en havoleerlingen
3. vwo leerlingen en havo leerlingen
4. vwo en havo-leerlingen

Welk woord is juist afgebroken? (Meerdere antwoorden juist)

1. ban-gste
2. konin-gin
3. koning-in
4. bang-ste

Opdracht

1. Maak P9 opdracht 1 t/m 4. 

2. Bekijk P10 zelf alvast en maak opdracht 1/3/4

3. Bekijk P11 zelf en maak opdracht 1

4. Vragen over P10 en P11?

Trema

- Voorkomt spraakproblemen. Plaat je altijd op de eerste letter van de volgende lettergreep: geërgerd, drieën.

- Let op bij –eum, -iing, -cien en -ieus: museum, begroeiing, elektricien, dubieus.

- Let op bij –bea, geo-, beo: beantwoorden, geautoriseerd, beoefenen, geolied, maar geë-, geï-, geü-: geërgerd, geürineerd, geïrriteerd.

Apostrof

Gebruikt als weglatingsteken en om uitspraakproblemen te voorkomen:

(1) Op de plaats van de weggelaten letter: m’n, z’n, ‘t, ‘s winters, ‘s-Gravenhage.

(2) Op de plaats van een weggelaten bezits-s: Frits’ fiets

(3) Om uitspraakproblemen bij het meervoud en bezitsaanduidingen te voorkomen: Marja’s parfum, Benno’s sieraden, opa’s stoel. Maar als er geen uitspraakproblemen zijn, dan schrijf je de ‘s’ vast: Tims broek, Jannekes publicaties.

(4) In afleidingen van letter- en cijferwoorden: vmbo’er, CDA’er, 55+’er, sms’en, ge-sms’t.

Let op: afleidingen van letterwoorden die je als woord uitspreekt, schrijf je zonder apostrof (havoër) en in samenstellingen met een letter- of cijferwoord zet je geen apostrof maar een liggend streepje: vwo-leerling, CDA-voorzitter.

Kies de juiste spelling:

1. Geölied
2. Electriciën
3. Geruïneerd
4. Geäutoriseerd

Kies de juiste spelling:

1. Officiëel
2. Begroeiïng
3. ideëen
4. conciërge

Kies de juiste spelling:

1. Lieke's boek
2. Liekes boek

Kies de juiste spelling

1. A4-tje
2. vwoër
3. havo'er
4. havoër

Kies de juiste spelling:

1. Cowboy'tje
2. Renate's boek
3. Baby'tje
4. sms-en

Opdracht

1. Maak P10 opdracht 1/3/4 

2. Bekijk P11 zelf en maak opdracht 1

3. Klaar? Kijk na en oefen zelf extra uit het hoofdstuk en/of leer de spellingsregels

Telwoorden

mens + zelfstandig --> n                velen vinden dit lastig. 
andere gevallen niet: 

• bijvoeglijk gebruikt --> vele leerlingen hebben het af, sommige (leerlingen) niet
• dieren/dingen: in de kast liggen er nog vele die van vorig jaar zijn overgebleven
• in de dierentuin vind je sommige die herbivoor zijn, andere omnivoor

Telwoorden

Maar:

• tientallen, duizenden, honderden, miljoenen etc. 

• Er wonen miljoenen mensen in Nederland. 
• Hoeveel dieren daar leven? Ik denk miljarden.

Telwoorden

En: 

Velen van de bewoners winkelen bij de lokale supermarkt. Sommige gaan naar de stad. --> kan niet nog een keer, wegens 'van de'

Bijvoeglijk naamwoorden

>1 mens + zelfstandig --> n                doven vinden dit lastig. 
andere gevallen niet: 

• 1 mens --> de dove kon heel goed meedoen in de les
• dieren/dingen: in de kast daar vind je de grote
• in de dierentuin vind je ook best hongerige, als je rond etenstijd langskomt

Bijvoeglijk naamwoorden

maar... stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden wel met -n:

• van de ringen kies ik het liefst de zilveren (ringen).
• ik houd van kleren, het meest van katoenen (kleren). 

• houten, wollen, glazen, papieren etc. etc.

Opdracht

• Maak H8 P12 opdracht 1 t/m 3
• Lastig? Maak ook opdracht 4
  
• Klaar? Extra oefenen en leren

Huiswerk

•  P9 opdracht 1 t/m 4 
• P10 opdracht 1/3/4 
• P11  opdracht 1
• P12  opdracht 1 t/m 3 eventueel meer als je het lastig vindt

Toets 27 oktober