Oefening stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Stijlfiguren en beeldspraak oefenen

Vorige lessen

... heb je kennis gemaakt met beeldspraak en stijlfiguren, zodat je ze kunt herkennen en benoemen. 

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhalen van de stijlfiguren en beeldspraak.
• Oefenen met stijlfiguren en beeldspraak in LessonUp.
• Oefenen met stijlfiguren en beeldspraak in gedichten.

Wat zijn een stijlfiguren?

Bewuste afwijkingen van de 'gewone manier' van zeggen.

Functie van stijlfiguren:

• Teksten stijlvoller, mooier en aantrekkelijker maken
• Nadruk leggen op iets
• Spanning, verrassing, verbazing wekken

 Stijlfiguren tegenstelling

Antithese (tegenstelling): tegengestelde dingen worden gecombineerd.

In de stilte hoorde je het geschreeuw. 

Paradox: Er lijkt in eerste instantie sprake van een tegenstelling, maar dat is toch niet echt zo als je er goed over nadenkt:
Kalm aan en rap een beetje! 

Hoe meer ik weet, hoe meer ik vergeet.

Stijlfiguren lezer aanspreken

Retorische vraag: Een vraag waar je geen antwoord op verwacht. Je wilt zorgen dat de lezer zich aangesproken voelt!
- Echt blokken voor de toetsweek; welke leerling doet dat nog? 

- Ben je nu helemaal gek geworden?!

Stijlfiguren overdrijven/afzwakken

Hyperbool (overdrijving): Je overdrijft iets. 

We hebben ons dood gelachen. 

Ik sta al eeuwen op je te wachten.

Understatement: Iets afzwakken om juist te benadrukken hoe groot of erg het is. Vaak humoristisch effect:

Messi kan een aardig balletje trappen met zijn 821 goals als profvoetballer.

Stijlfiguren herhalen en opsommen

Repetitio (herhaling): Je gebruikt twee keer hetzelfde woord om iets te benadrukken. Ik vind haar wel leuk, maar niet leuk leuk.

Enumeratio (opsomming): Verschillende zaken opsommen om een sterker effect te krijgen.
Ik hou van lekker eten: pizza, pasta, poffertjes, patat of pannenkoeken!

Drieslag: Een opsomming met drie (vaste) elementen
Door dat griepje voelt hij zich ziek, zwak en misselijk.

Welk stijlfiguur herken je?
Ja, vandaag weet ik het zeker, ik was gister te fel

1. antithese
2. repetitio
3. enumeratio
4. paradox

Welk stijlfiguur herken je?
Ja, vanavond gaan we dansen, we gaan door tot na april

1. antithese
2. hyperbool
3. enumeratio
4. paradox

Welk stijlfiguur herken je?
Als ik rondjes draai in mijn hoofd
Ik te lang op mijn tenen loop
Zelfs mijn moeder niet meer geloof

1. drieslag
2. hyperbool
3. enumeratio
4. paradox

Welk stijlfiguur herken je?
Dan doe ik het
Dan doe ik het

1. drieslag
2. hyperbool
3. enumeratio
4. repetitio

Welk stijlfiguur herken je?
Ik erger me dood aan hem.

1. repetitio
2. enumeratio
3. hyperbool
4. paradox

Welk stijlfiguur herken je?
Ik had een twee voor mijn proefwerk, ik had dus wel wat foutjes gemaakt.

1. hyperbool
2. paradox
3. understatement
4. antithese

Welk stijlfiguur herken je?
Ik krijg haar niet uit mijn hoofd
Echte liefde is te koop

1. hyperbool
2. paradox
3. understatement
4. antithese

Beeldspraak en (aanwezige/weggelaten) elementen

• Zuivere metafoor (alleen beeld): Hij heeft een hondenleven (hij heeft een slecht leven). Dat arme schaap trilde toen de juf kwaad werd (een klein, zielig kind).
• Personificatie (menselijke eigenschappen aan niet-mensen) De maan kijkt op ons neer.
• Synesthesie (combi van 2 zintuigelijke waarnemingen) Ze had een scherpe stem (voelen - horen).

Opdracht: beeldspraak herkennen

Bekijk het gedicht hiernaast.

Over delen van dit gedicht volgen zo quizvragen.

Bedenk vast welke beeldspraak je herkent.

Elke ochtend zodra ik mijn ogen
open, ontwaakt de realiteit

1. synesthesie
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

Er stroomt al snel een rivier
van gedachten door mijn hoofd

1. synesthesie
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

Ik verlang naar de slaap waarin mijn
lichaam time-out ligt onder een

1. synesthesie
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

warme deken en mijn hoofd rust
als een vogel in zijn nest

1. metafoor
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

wakker worden is geen simpel feit
wanneer de dag vroeg op je jaagt

1. metafoor
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

de ochtend: het licht bezet de ruimte

1. metafoor
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. symbool

jouw woorden steken in mijn hart

1. metafoor
2. personificatie
3. zuivere metafoor
4. synesthesie