H4 Bespiegeling - muziek

• Kunst algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4 Bespiegeling - muziek

Wat hebben deze afbeeldingen met elkaar gemeen?

Propaganda

Propaganda is een middel om ideeën, overtuigingen of boodschappen te verspreiden en mensen te beïnvloeden, vaak met een overtuigend of eenzijdig doel.

Kenmerken:

- Gericht op het beïnvloeden van mensen.

- Vaak gebruikt door religie, politiek of reclame.

- Werkt met emotie en beeldtaal.

Kan kunst propaganda 

zijn?

Stelling: Muziek en opera in de 16e en 17e eeuw waren pure propaganda.

Hofcultuur en muziek

16e eeuw vind de reformatie plaats. Tegen de katholieke kerk. Zorgt voor kerksplitsing: katholicisme  protestantisme

Contrareformatie ontstaat. Kerk gaat "zieltjes" winnen. Kerk wordt een grote opdrachtgever voor de kunst. Veel pracht en praal, ook in de muziek. 

Hof van de Paus in Rome gaf opdracht tot prachtige missen, waarin de muziek speciaal werd gecomponeerd om mensen te raken. Dit was een vorm van propaganda: kunst en muziek werden ingezet om mensen te overtuigen en het geloof aantrekkelijk te maken.

Oefening: Vul de tabel aan

Je krijgt een tabel over de reformatie en de contrareformatie. 

Vul deze in. Gebruik je boek en internet om informatie te vinden. 

Waar zie je in deze periode nog meer een vorm van propaganda of machtsvertoon met behulp van kunst?

Muziek had een belangrijke functie: religie ondersteunen, een koning machtig laten lijken en zelfs een heel volk beïnvloeden. Daarom kun je zeggen dat muziek en opera in deze tijd een vorm van propaganda waren. Maar... is dat hetzelfde als moderne propaganda?

Luister de 3 fragmenten. Beantwoord de vragen over ieder fragment. 

1. Waarvoor zou deze muziek gebruikt zijn?
2. Welke emotie roept het op en waarom?
3. Wat valt op aan de klank en instrumentatie?

Muziek in de 16e en 17e eeuw

In de 16e eeuw ging de inhoud van de tekst de muziek bepalen. Waar gaat de muziek over en hoe klinkt dat? 

Affectenleer: als je boosheid wilt uitstralen kies je voor dreigende muziek. De muzikale middelen kunnen de emotie van het publiek bespelen. Componisten gaan dit bewust toepassen in de katholieke kerk. 

Daarnaast zie je in de 16e en 17e eeuw de opkomst van luistermuziek. Instrumentale muziek niet alleen om op te dansen maar bedoelt om gewoon van te genieten. Hierdoor ontstaat het mengen van muziekstijlen zoals volksmuziek en militaire muziek. 

Invloed van Ottomaanse muziek op het Westen

• Ottomaanse rijk en het Westen hebben een complexe verhouding met elkaar. Den aan oorlog, handel, diplomatiek en kennis uitwisseling.
• Ottomaanse leger had Mehter-muziekcorpsen. Dit waren militaire muziekbands die gebruikt werden om troepen te motiveren en tegenstanders te intimideren. Ze speelden met slaginstrumenten (pauken, bekkens, trommels) en koperblaasinstrumenten.
• Europese legers en componisten raakten onder de indruk van deze krachtige, ritmische muziek en namen elementen over.
• Er ontstonden fanfares, militaire marsmuziek en drumbands, die duidelijk terug te leiden zijn naar de Mehter-muziek.

Ottomaanse militaire muziek, Ottomaanse rijk

Jean Baptiste Lully (1632-1687) - Marche pour la cérémonie des Turcs

Interdisciplinair

Op hoffeesten en in theaters worden steeds vaker muziek, dans en theater gecombineerd. Je noemt dit interdisciplinair. Uit die mix komen verschillende nieuwe kunstvormen voort, zoals de opera (In Italië).

Volgende week leren jullie meer over de andere vormen van podiumkunst. 

Wat neem je mee uit deze les over
h4 - hofcultuur?

Samentvatting van deze les

• Welke invloed de reformatie en contrareformatie hadden op de kunst
• Hoe de kunst een vorm van propaganda voor de katholieke kerk was
• Wat affectenleer is
• Welke invloed het Ottomaanse rijk had op de muziekontwikkeling in het Westen
• Hoe de muziek in de 16e en 17e eeuw ontwikkeld en veranderd door verschillende invloeden.