2.3 Burgers aan de macht

2.3 Burgers aan de macht
1 / 25
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 1,2

In deze les zitten 25 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

2.3 Burgers aan de macht

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen
  • Je kunt uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was.
  • Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden.
  • Je kunt uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Tekstslide

Bestuur van de Republiek was in de 17e eeuw in twee opzichten anders tegenover andere landen in Europa:
  1. Republiek geregeerd door kleine groep rijke mannen: regenten —> bestuurden steden en gewesten —> nieuwe bestuurders werden benoemd door regenten.
    In het buitenland = koning/vorst.
  2.  Geen centraal bestuur; gewesten hadden eigen bestuur, wetten en regels. 

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Bestuur Republiek
Zeven gewesten, die ieder hun eigen bestuur hadden:
  • Gewestelijk Staten
  • Daarin zaten afgevaardigden van de steden én van de adel, die het platteland
    bestuurde.

Slide 6 - Tekstslide

Bestuur Republiek
Samen namen de gewesten in de Staten-Generaal beslissingen over:
  • buitenlandse politiek;
  • verdediging van het land (leger & vloot);
  • kolonies.


Slide 7 - Tekstslide

Gewest Holland
  • Elk gewest had 1 stem in de Staten-Generaal.
  • Holland het rijkste gewest: meeste invloed.
    --> betaalden het meeste aan leger en vloot.  

Slide 8 - Tekstslide

Regenten
Stadhouders

Slide 9 - Tekstslide

Vrouwen in de Republiek
  • Overal: besturen een mannenzaak.
  • Zij stonden aan het hoofd van het gezin.
  • Mannen hadden de belangrijkste banen (politiek).
  • Maar! Veel vrouwen verdienden in de Republiek hun eigen geld.

Slide 10 - Tekstslide

Aan het hoofd van de Republiek
  1. Stadhouder
    - Leider leger en vloot, in dienst van Gewestelijke Staten
    - Altijd een afstammeling van Willem van Oranje. 

  1. Raadpensionaris
    - Hoogste ambtenaar uit het gewest Holland
    - Adviseerde Staten-Generaal over buitenlandse politiek en onderhield contact andere landen. 

Slide 11 - Tekstslide

Ruzie tussen stadhouder en raadspensionaris 

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

  • Na 1648 had stadhouder weinig macht meer (einde 80 jarige oorlog).
  • Stadhouder Willem II teleurgesteld; hij wilde doorvechten.
  • Regenten blij met vrede; beter voor handel en economie.

Slide 14 - Tekstslide

Verandering bestuur
  • Regenten verkleinden het leger. 
  • Willem II was boos!
  • Na dood Willem II (1650); geen nieuwe stadhouder.

  • Raadspensionaris Johan de Witt was nu de machtigste bestuurder in Republiek. Hij bezuinigde op het landleger, niet op vloot.

Slide 15 - Tekstslide

Johan de Witt
Willem II

Slide 16 - Tekstslide

Opdracht --> Werk uit.
Werk in tweetallen ca. 15 min.
Opdracht 1: Stadhouder en Raadspensionaris - Wie zijn ze?
-Schrijf een korte definitie van de functies van de stadhouder en de raadspensionaris.
-Wie was Willem van Oranje?
-Waarom is de stadhouder vaak een lid van het Huis van Oranje?

Opdracht 2: Vergelijking Stadhouder en Raadspensionaris
-Maak een vergelijkingstabel waarin je de taken en bevoegdheden van de stadhouder en de raadspensionaris opneemt.
--> Denk hierbij aan hun politieke rol, macht, en relatie met andere bestuursorganen.



Slide 17 - Tekstslide

Het tij keert.
  • De Republiek werd aan 3 kanten tegelijk aangevallen:
  • Engeland, Frankrijk en Münster & Keulen (twee Duitse staatjes).  
  • 1672 --> het Rampjaar

Slide 18 - Tekstslide

Het Rampjaar
Redenen voor deze aanval:
  • Engeland wilde onze winstgevende handel inpikken.
  • Frankrijk wilde een groter grondgebied hebben.
  •  Beide landen wilden de macht van de Republiek doorbreken.

Slide 19 - Tekstslide

Verloop
Op zee ging het goed; 
  • Michiel de Ruyter won van Engelsen

Op land niet; 
  • Franse leger en hun Duitse bondgenoten bezetten snel de Republiek

Slide 20 - Tekstslide

  • Het volk was boos op Johan de Witt, hij had dit volgens hen veroorzaakt.
  • Eisen weer een stadhouder: Willem III -> werd stadhouder en verdreef de troepen.

Slide 21 - Tekstslide


Johan de Witt nam ontslag als raadpensionaris.

Slide 22 - Tekstslide

Slechte afloop...
  • Johan de Witt en zijn broer Cornelis kregen toch de schuld van alle problemen.
  • Ze werden door een woedende massa gelyncht.  
Kijktip: 
Film Michiel
de Ruyter (2015) 

Slide 23 - Tekstslide

Einde van de Gouden Eeuw
Willem III drijft vijandelijke troepen terug
maar oorlogen gaan door.
Oorlog kost centen

Slide 24 - Tekstslide

Huiswerk: 


Maak paragraaf 2.3: 
8 t/m 12 af

Slide 25 - Tekstslide