parkinson

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Module medicatie

Trainer: Myrinne van Mierlo

Parkinson en medicatie

Wat is parkinson?

Hoe wordt het veroorzaakt?
Wat doen de medicijnen?
Goed om te weten.

• Houterig bewegen,
• trillen
• korte stapjes
• weinig uitdrukking op het gelaat
• gebukt lopen
• "vallend" lopen

Parkinson-expert Bas Bloem (hoogleraar Neurologische Bewegingsstoornissen aan Radboudumc) noemt parkinson de enige hersenziekte ter wereld waar je zo invalide van wordt. Parkinson is progressief. Dat betekent dat je er steeds meer last van krijgt. De klachten verschillen per persoon. Net als het tempo waarin de ziekte erger wordt.

Onderzoek heeft aangetoond dat patiënten die overleden waren aan de ziekte van Parkinson veel lagere hoeveelheden dopamine in de basale ganglia hadden dan gezonde mensen. Het trillen, wat een symptoom is van parkinson, wordt veroorzaakt door de dood van dopamineproducerende cellen. De ontdekking dat de stof een rol speelt in parkinson heeft veel veranderd in de neurowetenschap en geleid tot een doorbraak in behandeling van de ziekte.

Dopamine

Dopamine is een boodschapper in de hersenen die het mogelijk maakt voor zenuwcellen om met elkaar te communiceren. Het is belangrijk voor bepaalde functies van het zenuwstelsel, zoals beweging, genot, aandacht, stemming en motivatie.

Net als andere chemische boodschappers die informatie doorgeven in de hersenen, bindt dopamine aan speciale plekken op de zenuwcel, receptoren. Receptoren ontvangen de signalen van dopamine en sturen dit weer door. Door te binden aan meerdere receptoren, kan het meerdere reeksen aan chemische reacties op gang zetten die de functie van de zenuwcel veranderen, inclusief de mogelijkheid om signalen naar andere zenuwcellen te versturen.

Effect van te lage dopamine gehaltes

Dopamine is belangrijk bij het leren over het bereiken van plezierige situaties, en in de motivatie om dit te willen bereiken. Dopamine-afhankelijke hersengebieden die niet goed functioneren kunnen verschillende psychiatrische ziektes tot gevolg hebben. Depressie, angststoornissen, schizofrenie en ADHD zijn hier voorbeelden van. Wetenschappelijk bewijs toont aan dat depressie en angst gelinkt zijn aan receptoren die niet actief zijn in het hersengebied dat gelinkt is aan beloning.

Verslaving

Het is aangetoond dat chronische druggebruikers minder dopamine in hun hersenen hebben. Dit is waarschijnlijk om te compenseren voor de herhaalde kunstmatige pieken in het beloningssysteem. Dit tekort verklaart waarom verslaafden zich vaak depressief en angstig voelen als ze sober zijn.

OPTOGENETICS

Dopaminerge circuits worden nog volop bestudeerd om behandelingen voor psychiatrisch ziektes te verbeteren. Bijvoorbeeld met optogenetics, een methode om te stimuleren bij tekort en te remmen bij een teveel.

Uit onderzoek blijkt dat dopamine bij de ziektes schizofrenie en verslaving overactief is. Verslavende stoffen zorgen ervoor dat het beloningssysteem uit balans raakt door het effect van dopamine sterker te maken. Drugs creëren een kunstmatige ‘high’, die veel intenser is dan een natuurlijk voorkomend geluksgevoel. De hersenen passen zich hierop aan en worden minder gevoelig voor dopamine. Hierdoor is er steeds meer dopamine, of in dit geval drugs, nodig om hetzelfde euforische gevoel te krijgen.

Medicatie

De twee medicijnen, die artsen het meeste voorschrijven, zijn levodopa en dopamine agonisten.
Levodopa vult het tekort aan dopamine aan. Dopamine agonisten zorgen dat de dopamine ontvangers (receptoren) geprikkeld worden. Zij doen de werking van dopamine na.
De arts start met medicijnen voorschrijven als de klachten het dagelijks leven in de weg gaan zitten. Medicijnen kunnen de ziekte niet genezen en ook niet vertragen. Ze zorgen dat mensen minder last hebben van de gevolgen van de ziekte.

Reflectie

Noteer de kern van de video voor jezelf.