12.4 Elektriciteit en veiligheid

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

12.4 Elektriciteit en veiligheid

Herhaling par. 12.3

Vervangingsweerstand berekenen.

Welke opdracht lastig?

Lesdoelen

Je kunt na deze les:

• beschrijven hoe de elektrische installatie van een woonhuis in elkaar zit
• uitleggen hoe geleiders en isolatoren in een huisinstallatie worden toegepast
• beschrijven welke gevaren het gebruik van elektriciteit met zich meebrengt
• uitleggen wat  kortsluiting en overbelasting is
• de functie beschrijven van zekeringen, aarslekschakelaars en aardleidingen
• uitleggen hoe transformatoren en dubbele isolatie zorgen voor meer veiligheid

De meterkast

In de meterkast zie je (afb 1, van boven naar onder):

• De groepenkast. In de groepenkast splitst de elektrische leiding zich in   verschillende parallelle groepen, elk met een eigen zekering en   groepsschakelaar.

 

• Eén of meer aardlekschakelaars.

• De energiemeter, ook wel kWh-meter (kilowattuurmeter) genoemd. 

     Deze meter houdt bij hoeveel elektrische energie er in het huis wordt

     verbruikt.

• De verzegelde huisaansluitkast. In dit kastje zit de hoofdzekering van de   huisinstallatie. Hier komt de voedingskabel het huis in die verbonden is   met de hoofdkabel.
  

De leidingen

Geleider:

Materiaal dat een elektrische stroom gemakkelijk doorlaat, zoals koper.

Alleen als de stroomsterkte veel te groot wordt, kan de temperatuur te hoog oplopen en kan daardoor brand ontstaan.

Isolator:

Materiaal waar geen elektrische stroom doorheen kan lopen, zoals plastic.

Andere veelgebruikte isolatoren zijn rubber, glas en lucht.

Gevaren van elektriciteit

Schok:

Plotselinge snelle samentrekking van je spieren, doordat er een elektrische stroom doorheen loopt.

Kortsluiting:

Defect in de isolatie van een elektrisch apparaat waardoor de stroom nauwelijks weerstand meer ondervindt en veel te groot wordt.

Overbelasting:

Situatie dat er te veel apparaten tegelijk aanstaan, zodat de totale stroomsterkte te groot wordt.

Veiligheidsmaatregelen

De huisinstallatie is op verschillende manier beveiligd: met zekeringen, met aardlekschakelaars en met aardleidingen.

Groepszekering:

Zekering die één groep van een huisinstallatie beveiligt tegen te grote stromen. Maximale stroomsterkte is 16 A. Daarboven schakelt de zekering uit.

Aardlekschakelaar:

Apparaat dat de stroom die het huis binnenkomt, vergelijkt met de stroom die het huis verlaat. Als het verschil te groot wordt (als er te veel stroom ‘weglekt’), schakelt de aardlekschakelaar alle stroom uit.

Veiligheidsmaatregelen

Aardedraden zijn groengele draden die de metalen buitenkanten van een apparaat verbindt met de extra metalen contactpunten in een stopcontact: de randaarde

De randaarde is weer verbonden via een aardedraad met de aardrail in de meterkast. Deze staat in verbinding met de metalen pin diep onder het huis.

Als er stroom op de metalen buitenkant van een apparaat komt te staan wordt deze afgevoerd naar de aarde en is er bij aanraking geen gevaar op een schok.

Veiligheidsmaatregelen

Dubbel geïsoleerd:

Beveiliging van een apparaat met twee aparte lagen isolatie; 

meestal is de tweede laag de kunststof buitenkant van het apparaat.

Gebruik van laagspanning:

Door gebruik te maken van transformatoren worden mensen afgeschermd van de netspanning van 230V.

bv bij een elektrische tandenborstel.

Samen maken

Meeschrijven!

Opdracht 5 blz. 252

Aan de slag!

Lees 12.4

Maak de volgende opdrachten van 12.4 

 2, 4, en 6

rood = Iedereen is stil

oranje = Iedereen is stil, docent beantwoord wel vragen

groen = Je mag zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw