Hst. 6.1 - Stoffen en materialen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Welkom terug!

Hoe was jullie vakantie?

Hoe ziet dit schooljaar er uit?

Wat verwacht ik van jullie? Wat kun je van mij verwachten?

Klas 4 Basis

Hoofdstuk 6.1: Stoffen en Materialen

Het allerkleinste deeltje heet

1. Molecuul
2. Atoom
3. Stof
4. Kelvin

Het absolute nulpunt =

1. - 273 K
2. 273 °C
3. 0 °C
4. 0 K

Wat gebeurd er met moleculen als het warmer wordt?

1. Ze bewegen langzamer
2. Ze bewegen sneller
3. Ze worden groter
4. Ze worden kleiner

Moleculen

Alle stoffen bestaan uit moleculen.

Moleculen van 1 stof zijn altijd hetzelfde!

Alle moleculen van 1 stof hebben dezelfde stofeigenschappen

Er zijn 1,67 triljard watermoleculen in een druppel water .

Dat zijn er 1.670.000.000.000.000.000.000

Hoe herken je een stof?

Stofeigenschappen:

• Geur
• Kleur
• Smaak
• Doorzichtigheid
• Hardheid
• Brandbaarheid
• Giftigheid
• Magnetisch
• Dichtheid
• Smeltpunt

Moleculen

Moleculen bewegen altijd

• Hoe warmer, hoe harder ze bewegen (PHET).
• Op het absolute nulpunt staan de moleculen stil.

Absolute nulpunt 

• -273 °C 
• 0 Kelvin

Temperatuur omrekenen

K --> °C 

   -273

°C --> K 

   +273

Moleculen en atomen

Moleculen bestaan uit 2 of meer atomen.

Atomen hebben geen stofeigenschappen.

Er bestaan meer dan 100 

verschillende soorten atomen.

Atomen hebben altijd een afkorting:

H, C, O, N, Cl, Al, Cu, Fe, Au

Welke fase heeft ijs?

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Hoe heet de faseovergang van vloeibaar naar gas?

1. Smelten
2. Stollen
3. Verdampen
4. Condenseren

Welke faseovergang vindt er plaats als bloed hard wordt?

1. Smelten
2. Stollen
3. Verdampen
4. Condenseren

Een leeg plastic flesje blijft drijven.
De dichtheid van het plastic is ....

1. groter dan 1,00 g/cm³
2. kleiner dan 1,00 g/cm³
3. precies 1,00 cm³
4. Dat moet je eerst meten

Fase van stoffen

Vast -> Moleculen trillen, maar blijven op hun plaats

• IJs, Hout, Plastic, Glas, IJzer, Steen

Vloeibaar -> Moleculen trillen door elkaar heen 

• Water, Alcohol, Azijn, Spiritus, Benzine, Bloed

Gas -> Moleculen trillen zo hard dat ze los van elkaar komen

• Zuurstof, Stikstof, Koolstofdioxide, Waterdamp, Methaan

Faseovergang

Faseovergang

Dichtheid

Dichtheid = Het aantal gram van 1 cm³ van een stof

Water = 1,0 g/cm³

IJzer = 7,9 g/cm³        => Zinkt

Hout = 0,7 g/cm³       => Drijft

Rekenen met dichtheid

Formule:

Dichtheid = Massa : Volume

p = m : V

Oefenvraag 1

Een steen heeft een volume van 4,5 cm³. 

De massa van deze steen is 16,2 gram. Bereken de dichtheid. 

1. Gegeven
   
2. Gevraagd
   
3. Formule
   
4. Berekening
   
5. Antwoord
   

Oefenvraag 2

Je hebt een blokje metaal van 136,5 gram. In een maatglas zit 25 mL water. Je doet het blokje metaal er in. Het waterpeil staat dan bij 38 mL. 

-> Bereken de dichtheid van het blokje metaal.

1. Gegeven
   
2. Gevraagd
   
3. Formule
   
4. Berekening
   
5. Antwoord
   

Welke stof is GEEN metaal?

1. Kwik
2. Uranium
3. Zink
4. Keramiek

Een mengsel van metalen noem je een .....

1. composiet
2. emulsie
3. gietijzer
4. legering

GFT

PMD

KCA

Drinkpakken

Batterijen

Verfblik

Bananenschil

Gemaaid gras

Cola blikje

Boterhamzakje

Verschillende stoffen

Welke stoffen of materialen ken je?

Hout

Steen

Glas

Kunststof

Papier

Katoen

Leer

Leer

IJs

Piepschuim

Klei

Keramiek

Rubber

Metaal

IJzer

Aluminium

Koper

Goud

Lood

Zilver

Tin

Zink

Nikkel

Platina

Kwik

Uranium

Lithium

Magnesium

Eigenschappen van metalen

Goede geleiders voor warmte

Goede geleiders voor elektriciteit

Vaak een hoog smeltpunt -> Lood en zink lager

Aluminium en magnesium -> Licht

Lood en goud -> Zwaar

Nikkel en ijzer -> Magnetisch

Wat is een legering?

Legering = een metaalmengsel

Legering heeft andere en vaak betere eigenschappen dan de metalen waar het van gemaakt is.

Bekendste legering 

• RVS = Roest vrij staal
  
• Brons 
• Messing 

Welke legeringen zijn er?

Legering: Mengsel van metalen

BINAS

• Brons                                 = Koper en tin
  
• Staal                                   = IJzer en koolstof
  
• Roestvrij staal (RVS)   = IJzer, chroom en nikkel
  
• Messing                            = Koper en zink
  
• Soldeertin                        = Tin en lood
  
• Nordic Gold (Geld)        = Koper, aluminium, zink, tin

Kunststoffen

Door de mensen zelf gemaakt.

Eigenschappen:

• Sterk
  
• Goedkoop
  
• In alle vormen te maken
  
• Rot niet
  

Een kunststof versterkt met vezels: Composiet

Hoe hergebruik je stoffen?

Hergebruiken (producten opnieuw gebruiken):

• Meubels (kringloopwinkel)
  
• Auto’s (marktplaats)
• Boodschappentassen / Drinkflesjes

Recyclen (stoffen opnieuw gebruiken):

Afval scheiden -> PMD, Karton, Glas, GFT, KCA

Waarom is recyclen nodig?

Geen nieuwe grondstoffen nodig

Geen onafbreekbaar afval in de natuur

Huiswerk

Hoofdstuk 6.1 - Stoffen

In je werkboek