1.2 steeds meer samenhang

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

GLOBALISERING

1.2  Steeds meer samenhang

Leerdoelen

• Je weet wat globalisering is.
• Je begrijpt hoe technologische ontwikkelingen en globalisering met elkaar samenhangen.
• Je weet wat tijdruimtecompressie is.

Tijdruimtecompressie

De relatieve afstand is door technologische/transport- ontwikkelingen verkleint. Je bent veel sneller met het vliegtuig dan met een schip of paard en wagen.

Global Village

tijd-ruimtecompressie

• Afname reistijden
• Afname transportkosten
• Verbetering infrastructuur
• -> selectief, 
• niet overal even snel

Transportnetwerken 

Hub en spoke netwerk

Vanuit knooppunt (hub - grote stad) contact met andere hubs en herverdeling over achterland. 

Wat hebben de sperziboontjes, de mislukte tarweoogst in Rusland en de volksopstand in Egypte met elkaar te maken?

Magneetwerking steden

Vestigingvoordelen van steden: 

In centrumlanden 

• hoogwaardige dienstverlening en hoogogeleid personeel
• veel potentiele consumenten

In semiperifere landen: 

• Betere bereikbaarheid 
• Veel goedkope werknemers > vestiging fabrieken 

Voorbeeld afstandsverval

• Door de aanleg van de hogesneldheidslijn krimpt de relatieve afstand in China
• Absolute afstand en ligging blijven gelijk
• Des te groter de absolute afstand tussen twee plaatsen, des te minder interactie er is tussen plaatsen = afstandsinterval

Dimensies van globalisering

Er worden 4 DIMENSIES VAN GLOBALISERING onderscheiden:

• Je koopt een smartphone, geproduceerd in China (ECONOMISCHE DIMENSIE)
• Je speelt Call of Duty op een server in de VS (SOCIALE DIMENSIE)
• Het Melbourne Museum in Australië krijgt een Nederlandse van Gogh te leen (CULTURELE DIMENSIE)
• Verschillende landen sturen schepen naar Somalië om piraterij tegen te gaan (POLITIEKE DIMENSIE)

Welke dimensie?

sociale globalisering

Welke dimensie van globalisering?

Economische  globalisering

                                              ? globalisering

Welke dimensie?

Culturele globalisering

Welke dimensie?

politieke globalisering

Welke dimensie?

economische globalisering

Waarom speelt de ontwikkeling van technologie een belangrijke factor bij globalisering?

Globalisatie en technologie

Transporttechnologie: Technologische ontwikkeling in de transportsector, met als doel het zo efficiënt mogelijk vervoeren van mensen en goederen. 

Informatietechnologie: Technologische innovaties om mobiele informatie uit te wisselen. 

Verbetering Transporttechnologie

De absolute afstand is de afstand in

1. tijd
2. kilometers (hemelsbreed)
3. Percentages
4. kilo's

De absolute afstand:

1. Kan veranderen
2. Is voor iedereen anders
3. Verandert nooit
4. Verandert per vervoermiddel

De relatieve afstand is de afstand uitgedrukt in

1. Percentages
2. Kilometers
3. Tijd en moeite
4. Verschillen

De relatieve afstand:

1. Is voor iedereen anders
2. Is voor iedereen hetzelfde
3. Kan niet veranderen
4. Is altijd hemelsbreed

Interactietheorie van Ullman

Voorwaarden voor vervoersstroom (mensen en goederen):

1. Complementariteit = Elkaar aanvullend
2. Verplaatsbaarheid: Relatieve + absolute afstand gemakkelijk te overbruggen
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

1. Complementariteit

• Vraag en aanbod: de ene regio heeft ergens een overschot van, de ander een tekort
• Dan kán er handel/uitwisseling plaatsvinden tussen de regio's
• Soms gebeurt dit niet: arme gebieden (waar de honger is) hebben niet altijd geld voor de voedselleveringen

2. Verplaatsbaarheid

• Mate waarin het loont om een product te vervoeren. 
• De relatieve afstand en absolute afstand moeten gemakkelijk te overbruggen zijn. 
• Slechte infrastructuur in ontwikkelingslanden --> voldoen dus vaak niet aan de voorwaarde van transporteerbaarheid

3. Geen tussenliggende mogelijkheden

Hoe dichter een afnemer bij een (graan)leverancier zit, hoe lager de vervoerskosten. Als deze afnemer ook nog een hogere prijs biedt dan een klant verderop, komt het zeker daar terecht, ook al heeft die verder weg het voedsel veel harder nodig. 

Omgekeerd kan een tussenliggende hindernis de verklaring zijn van het gegeven dat een product van het andere einde van de wereld wordt aangevoerd, terwijl het naast de deur ook wordt gemaakt.

Interactietheorie Ullman

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden