Poëziedossier 3 havo

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

We gaan nu 10 minuten lezen

Vandaag geen lezen

Huiswerk bespreken ( classroom)

Je houdt gedurende de komende lessen een mindmap met de gegeven theorie bij!

Bespreken rubric poëziedossier

Diverse vormen van poëzie 

Wat gaan we doen?

Poëziedossier

Uitdelen A3 vellen

Rubric poëziedossier

Je zoekt een gedicht dat je aanspreekt. Dat kan op internet, in een dichtbundel, op instagram (#poetsofinstagram, #poezie, #poezieopinstagram) of misschien wel op straat

Schrijf het gedicht over (of gebruik een foto) en schrijf op waarom je voor jouw gedicht hebt gekozen a.d.h.v. de volgende vragen:

Wat is het onderwerp van je gedicht/ waar gaat jouw gedicht over?

Waarom vind je het mooi/ontroerend/grappig of iets anders? Onderbouw dit met een paar argumenten.

Wat valt je op in jouw gedicht?

Lever je opdracht in in Classroom + Neem dit gedicht met de onderbouwing op in je poëziedossier (dit is een deel van je eindproduct)!

Opdracht 1 (huiswerk)

Readymade

Wat is kunst?

De tekst die C. Buddingh heeft gebruikt is naar aanleiding van de dood van president J.F Kennedy. Tijdens een rondrit in Dallas is hij dood geschoten, terwijl zijn vrouw naast hem zat. C. Buddingh was een van de Zestigers, dichters uit jaren zestig die een nieuw soort poëzie schreven, anders dan hun voorgangers, de vijftigers. Ze schreven poëzie over alledaagse dingen, over de werkelijkheid, zonder die mooier of poëtischer te maken dan die was.

Een enjambement is een stijlfiguur waarbij de dichter op een niet-natuurlijke plek een regel afbreekt. Je herkent ze aan de plaatsen waar er op de enterknop is gedrukt.

Theorie readymade

.

Wanneer dichters, of kunstenaars in het algemeen, bestaande teksten of objecten gebruiken en presenteren als kunst, readymade. Het idee om readymades te gebruiken in de kunst was trouwens helemaal niet nieuw. Marcel Duchamp verwierf in 1917 al grote bekendheid met dat idee door een urinoir tentoon te stellen in een museum.

Fontaine van Marcel Duchamps

De kans dat er een terrorist* in uw wijk woont, is erg klein.

Mensen worden niet van de ene op de andere dag terrorist.

Heeft uw kind veel aandacht voor radicale ideeën?

Praat daar dan over met hem of met haar.

Mensen die zich verdacht* gedragen, worden scherp in de gaten gehouden.

Ook mensen die geen toekomst* voor zichzelf zien

kunnen een risico vormen. Meer dan we kunnen vertellen.

Daarom is er speciale aandacht voor plekken* waar radicalisering ontstaat.

We luisteren af. We infiltreren. We verzamelen en bestuderen

informatie over verdachte personen en groepen.

Wat de overheid wel en niet mag, is in wetten* vastgelegd.

Om terrorisme beter te kunnen bestrijden, worden wetten aangepast.

(…)

Ready made

Alfred Schaffer (2006)

Tot op de dag van vandaag worden er readymades gemaakt. Dat zulke teksten best kritisch kunnen zijn, ook al lijkt de dichter zelf er nauwelijks in aanwezig te zijn, blijkt wel uit deze readymade in het gedicht ‘Staat verzekerend’ uit de bundel Schuim van Alfred Schaffer (2006), waarin Schaffer al knippend en plakkend uit een brochure Wat wordt er gedaan tegen terrorisme? de attitude van de Nederlandse overheid tegenover terrorisme op de hak neemt. 

Je gaat op zoek naar een tekst die je aanspreekt. Bijvoorbeeld van een docent, je ouder, een stukje tekst uit een magazine, een briefje op de deur, een kaartje van een vriend of vriendin. Je bent hier helemaal vrij in.

Vorm de door jou gevonden teksten om tot een gedicht.

Is de gevonden tekst niet geschikt genoeg, zoek dan een andere tekst die je wel kan omvormen tot een gedicht.

Schrijf onder je gedicht waar je de oorspronkelijke tekst hebt gevonden.

Lever in in Classroom en neem op in je poëziedossier.

Opdracht 2: maak zelf een readymade

We gaan nu 10 minuten lezen

literatuur lezen

Je houdt gedurende de komende lessen een mindmap met de gegeven theorie bij!

Uitleg over de Haiku

Je gaat zelf een haiku maken.

Wat gaan we doen?

Je gaat zelf een haiku maken in exam.net m.b.v. je voorbereiding in de vorige les.

Je houdt gedurende de komende lessen een mindmap met de gegeven theorie bij!

Wat gaan we doen?

Ga naar exam.net en log in. 

Maak een haiku m.b.v. je voorbereiding.

Bedenk een haiku. Een haiku bestaat uit drie versregels. De eerste heeft vijf, de tweede zeven en de derde regel heeft weer vijf lettergrepen. 

Zonder rijm.

Klaar?

Ga op zoek naar de theorie van beeldspraak: vergelijking, metafoor, metonymia en personificatie in de toolbox bij stijlmiddelen van blink.

Noteer deze vormen van beeldspraak met uitleg op je mindmap.

Opdracht 3: zelf een haiku schrijven 

Theorie 

Veel (moderne) gedichten hebben een vrije vorm; er is geen rijm, de regels zijn niet even lang en er zit geen ritme in. Dan ligt de nadruk meer op de inhoud dan op de vorm. Er zijn ook gedichten die wel een vaste vorm hebben.

Haiku: Een haiku is een van oorsprong Japanse dichtvorm. Het bestaat uit drie versregels. De eerste heeft vijf, de tweede zeven en de derde regel heeft weer vijf lettergrepen. Zonder rijm.

Limerick: Een lollig gedichtje van vijf regels.

Ollekebolleke: Een grappig gedicht. Dit bestaat uit twee strofen van elk vier regels.

Les maandag 10 juni

Beeldspraak?

Beeldspraak?

We gaan nu 10 minuten lezen

Vandaag geen lezen i.v.m. tijdnood:-(

Huiswerk bespreken: je hebt je mindmap aangevuld met de theorie over beeldspraak.

Uitleg: Vergelijking, metafoor, metonymia, personificatie

Het gedicht 'Bommen' van Paul Rodenko analyseren in Exam.net

Wat gaan we doen?

vergelijking

metafoor

metonymia

personificatie

Theorie: beeldspraak

Een vergelijking is een vorm van beeldspraak die de overeenkomst noemt tussen het onderwerp en iets anders met de woorden als, zoals of gelijk.

 - De inbreker ging er als een haas vandoor.

- Zomernachten die even warm en zacht waren als de buik van konijnenjongen.

- Zo rood als een kreeft.

beeldspraak: vergelijking

Een metafoor is een vorm van beeldspraak, waarbij geen vergelijkingswoord (als, zoals, net een ...) gebruikt wordt.

- Voetbal is oorlog.

- Met zo'n diploma gaan alle deuren voor je open.

beeldspraak: metafoor

Een personificatie is een vorm van beeldspraak waarbij levenloze zaken, niet-menselijke levensvormen of begrippen menselijke eigenschappen krijgen toegeschreven of waarbij ze als een (levend) persoon worden opgevoerd.

- Het gevaar loerde op elke straathoek.

- De bomen fluisteren zachtjes haar naam

beeldspraak: personificatie

Bij een metoniem is er sprake van een bijzonder verband tussen object en beeld. Je noemt het: 

- Deel van het geheel (de neuzen tellen). 

- Geheel in plaats van deel (Het Ichthus Lyceum heeft het debat gewonnen). 

- Plaats of ruimte (ipv degenen die daar zijn) (De zaal gaf een staande ovatie.)

- Eigenschap (die lange..)

- Materiaal (Hij won het goud.)

- Voorwerp (Mag ik nog een kopje?)

- Aardrijkskundige naam (Ik eet het liefst edammer.)

beeldspraak: metonymia

Paul Rodenko

Je gaat het gedicht 'Bommen' van Paul Rodenko analyseren in exam.net. 

De code staat hiernaast op het bord!

Lees de opdracht zorgvuldig! Heb je een vraag stel deze dan via de chat in exam.net.

Succes!

Klaar? Vul je mindmap aan met de theorie over  de stijlfiguren

neologismen, antithese, hyperbool,  repetitio en enumeratio.

Hier ook mee klaar? Maak het huiswerk voor maandag 17 juni, zie magister en de classroom.

Neologismen zijn nieuw bedachte woorden. Soms worden ze door zoveel mensen gebruikt dat ze opgenomen worden in het woordenboek. De rappers van 'De jeugd van Tegenwoordig' zorgden ervoor dat 'watskeburt' is opgenomen in het woordenboek.

Antithese = tegenstelling

Hyperbool = overdrijving

Repetitio = herhaling

Enumeratio = opsomming

Theorie stijlfiguren

Zoek voor je dossier twee gedichten met opvallende stijlfiguren. Bekijk het gedicht, markeer de stijlfiguren (elk stijlfiguur een andere kleur) en schrijf daaronder per kleur welke stijlfiguren het zijn.

Je zoekt de gedichten op een van onderstaande sites:

https://www.poezieverrijkt.nl/wat-is-poezie/

https://www.gedichten.nl/nedermap/poezie/index.html

http://www.poezie-leestafel.info/

Huiswerk maandag 17 juni

Les maandag 17 juni

Controleren huiswerk 

Uitleg: sonnet

Zelf een sonnet maken

Lesdoelen:

Je kunt zelf een sonnet maken over een (fictief) persoon.

Wat gaan we doen?

Zoek voor je dossier twee gedichten met opvallende stijlfiguren. Bekijk het gedicht, markeer de stijlfiguren (elk stijlfiguur een andere kleur) en schrijf daaronder per kleur welke stijlfiguren het zijn.

Je zoekt de gedichten op een van onderstaande sites:

https://www.poezieverrijkt.nl/wat-is-poezie/

https://www.gedichten.nl/nedermap/poezie/index.html

http://www.poezie-leestafel.info/

Huiswerk controleren

Gedicht van veertien regels, vaak verdeeld over vier strofes 4, 4, 3, 3

Belangrijke kenmerken:

Rijmschema is abba, abba, cdc, cdc.

Tussen de eerste twee strofes en de laatste twee zit vaak een wending, vaak is dat een tegenstelling.

Sonnet

Deze zit vaak tussen de octaaf en het sextet van het sonnet, dus vanaf het punt met de strofes van drie regels. Deze wending bevat een wijziging van betekenis, het is een soort omslagpunt in het gedicht.

Wending/chute/volta

Waar ligt in dit sonnet de wending?

Overleg met je buurman/buurvrouw..

Je gaat bij deze opdracht een eigen sonnet schrijven.

- Lees de opdracht zorgvuldig en goed door. 

Voor deze opdracht neem je een (fictief) persoon in gedachten waarover mensen snel een oordeel hebben.

Maak een beschrijving van deze persoon en noteer welke vooroordelen mensen kunnen hebben, maar ook wie deze persoon echt is. Wat is het verhaal achter deze persoon?

Nu kun je aan de slag met jouw sonnet!

Nu zelf aan de slag! Ga naar exam.net