5.2 Planten groeien

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.2 Planten groeien

Uit welke delen bestaat een plant?

• Bloem: Voortplanting
• Stengel: Stevigheid en transport
• Blad: Fotosynthese
• Wortel: Opname water en mineralen 

Welk onderdeel zorgt voor de opname van water en mineralen?

1. Wortel
2. Bloem
3. Bladeren
4. Stengel

Welke onderdeel vervoert water en voedingsstoffen?

1. Wortel
2. Bloem
3. Stengel
4. Bladeren

Vervoeren van stoffen

• Wortelharen => water en mineralen opnemen.
  
• Houtvaten vervoeren water en mineralen van de wortels naar de bladeren (omHoog).
  
  
• Bastvaten vervoeren water en voedingsstoffen naar de wortels en de bloemen (Beneden).
  
  
• De waterstroom blijft op gang doordat er water via de huidmondjes verdampt.
  

Welke kant gaat het water op in de houtvaten?

1. Boven
2. Beneden
3. Boven en beneden

Waaruit bestaat een plantencel?

1. Celwand = stevige laag om de cel heen
2. Celmembraan: vlies om cytoplasma
3. Cytoplasma: stroperige vloeistof. Hierin liggen de kern en bladgroenkorrels
4. Celkern: klein bolletje in de cel; regelt alles wat in de cel gebeuren moet
5. Vacuole: blaasje in midden van de cel dat 'volgempompt' is met water -> Stevigheid.
6. Bladgroenkorrels: groene bolletjes in cytoplasma.

Welke onderdelen van de plantencel worden hier aangegeven? Sleep het juiste onderdeel naar het juiste vakje. 

Celwand

Celkern

Bladgroenkorrel

Cytoplasma

Vacuole

Waar in de bladeren worden de voedingsstoffen voor de hele plant gemaakt?

1. Bladgroenkorrels
2. Nerven
3. Celkern
4. Bladsteel

Fotosynthese

• Een reactie in de bladgroenkorrels van een plant waarbij nieuwe stoffen gemaakt worden. 
  
  
•  Formule voor fotosynthese:
• Water + koolstofdioxide + (zon)licht =>  glucose + zuurstof

Voor fotosynthese heeft een plant ..... nodig

1. Water en zuurstof
2. Glucose en licht
3. Water, koolstofdioxide en licht
4. Licht, zuurstof en koolstofdioxide

In de nacht kan een plant ook fotosynthese doen

1. Juist
2. Onjuist

Wat gebeurt er nu echt? Lees de tekst en kijk naar het plaatje

1. De plant neemt water en mineralen op uit de grond.
   
   
2. De plant neemt koolzuurgas (koolstofdioxide) op met het blad.
   
   
3. In het blad (bladgroenkorrels) worden koolzuurgas en water met elke gemengd met behulp van zonlicht.
   
   
4. Door het mengen ontstaat zuurstof en suikers (glucose).
   
   
5. Een deel van de zuurstof wordt aan de lucht gegeven.
   
   
6. De overige zuurstof en suiker gebruikt de plant om te leven.

Leerdoelen

• Je leert hoe uit een zaadje een plantje komt;
• Je leert hoe het plantje verder groeit;
• Je leert hoe een boom groeit.

De levenscyclus van een plant.

De ontwikkeling van een plant: 

• Zaad ontkiemt;
• Plant groeit uit en krijgt bloemen;
• Uit de bloemen ontstaan vruchten en zaden;
• De zaden worden verspreid en de cyclus begint opnieuw.  

1

Een bruine boon is een zaad

2

Het zaadje neemt water op via het poortje. Het zaadje zwelt op en de zaadhuid breekt open.

3

Het worteltje komt naar buiten.

4

Het worteltje groeit de bodem in en de zaadlobben komen boven de grond.

5

Het kiemplantje groeit en gebruikt hierbij voedingsstoffen uit de zaadlobben.

6

Het kiemplantje wordt groter en krijgt meer bladeren.

7

Er is een volwassen tomatenplant ontstaan.

8

Aan de bonenplant ontstaan bloemen. Uit de bloemen ontstaan peulvruchten, met zaden. 

9

De bonen uit de peulvrucht zijn de zaden.

In welke organen van planten ontstaan zaden?

1. in de bladeren
2. in de bloemen
3. in de stengels
4. in de wortels

Hoe komt een plant uit een zaadje?

• Nadat planten hebben gebloeid, veranderen de bloemen in vruchten. 

• In de vrucht zitten de zaden.

• De zaden bestaan uit 2 zaadlobben. Daartussen zit de kiem. Om de 2 zaadlobben zit een zaadhuid.

Hoe komt een plant uit een zaadje?

• Als er een nieuw plantje uit een zaadje groeit, dan noem je dat ontkiemen. 

• De kiem, is eigenlijk een mini-plantje. 

• In de zaadlobben zit heel veel reservervoedsel waardoor de kiem goed kan groeien na de ontkieming.

In de tekening van de binnenzijde van de bruine boon zijn de delen 1, 2 en 3 aangegeven. Bij het ontkiemen van een plantje uit een bruine boon worden bepaalde delen van een zaad groter.
Eén deel wordt dan juist kleiner.
Wat wordt bij de ontkieming groter en wat wordt er kleiner?

1. Groter: 1 en 3 Kleiner: 2
2. Groter: 1 en 2 Kleiner: 3
3. Groter: 2 en 3 Kleiner: 1

Hoe groeit een plantje verder?

• Als de kiem plantjes steeds groter en zwaarder worden, dan noem je dat groei. 

• Door lengtegroei vanuit de uiterste topjes, worden de stengels en wortels steeds langer.

• Als een plant nieuwe delen krijgt, dan noem je dat ontwikkeling.

In welke fasen van ontkieming vindt fotosynthese plaats?

1. 1, 2, 3 en 4
2. 2, 3 en 4,
3. 3 en 4
4. alleen 4

Hoe groeien bomen?

(lengte groei)

• Uit de eindknoop groeit de tak verder in de lengte, dit noem je uitlopen.

• Uit de zijknopen groeien nieuwe zijtakken. 

• Om de knop zitten knopschubben. Deze schubben beschremen de knop tegen kou en tegen insecten.

Hoe groeien bomen?

• Als er een nieuw stuk tak groeit vormt er zich een ringlitteken. 

• Na elk jaar vormt er zich weer een nieuw litteken. 

• Het deel van een tak precies tussen 2 littekens is dus precies een jaar oud.  

Eindknop

Bladschijf

Bladsteel

Hoofdnerf

Zijnerf

Bladmoes

Okselknop

Hoe groeien bomen?
(dikte groei)

• Door middel van diktegroei worden de takken en de stam steeds dikker. 

• In de stam zit een groeilaagje, uit deze groeilaag ontstaan nieuwe houtcellen.

• Het laagje houtcellen dat in een jaar wordt gevormt, noem je een jaarring. 

Een jaarring bestaat uit een

1. Lichte en een donkere ring
2. 2 lichte ringen
3. 1 lichte of een donkere ring
4. 2 donkere ringen

In een boom is één jaarring veel breder dan de andere jaarringen. Wat kan daarvan de oorzaak zijn?

1. Dat kan komen, doordat de boom in dat jaar te lijden had van een rupsenplaag.
2. Dat kan komen, doordat de winter van dat jaar erg koud was.
3. Dat kan komen, doordat de zomer dat jaar erg droog was.
4. Dat kan komen, doordat het voorjaar van dat jaar heel vochtig en warm was.

Aan de slag

• Werken aan bonenverslag
• Gebruik de  PowerPoint op de studiewijzer
  
  
• Dit keer geen opgave uit het boek!