§5 Lastige verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lastige verwijswoorden 

LESDOEL

Aan het einde van de les:

• kan je op de juiste manier met hen/ hun, dat/ wat en waarmee/ met wie verwijzen. 

Hen, hun (en ze)

Hen, hun (en ze)

Je gebruikt het woord ‘hun’ als meewerkend voorwerp:
Let op: Wanneer "hun" als meewerkend voorwerp gebruikt wordt, zet je er nooit een voorzetsel voor. 

Bijvoorbeeld: Ik geef hun morgen een cadeau.

Hen, hun (en ze)

WAT MAG NOOIT??!!!!

Gebruik ‘hun’ nooit als onderwerp of als lijdend voorwerp:

Hun zijn moe en gaan dus snel naar bed. FOUT

We nodigen hun uit om te komen eten. FOUT
Goed is: Zij zijn moe ... en We nodigen hen uit... 

Hen of hun?

Hen of hun?

Lastige verwijswoorden 

Voorbeeld:

- Hij ontslaat hen.                     (lijdend voorwerp)

- Ik geef het boek aan hen.   (na voorzetsel)

- Ik geef hun het boek.            (meewerkend voorwerp, zonder vz) 

Dus: Ik geef hun het boek. OF Ik geef aan hen het boek. 

Ik ben gisteren met ... meegefietst en heb ... daarna getrakteerd op pizza.

1. hen/hun
2. hen/hen
3. hun/hen
4. hun/hun

Eerst gingen we een stuk fietsen en daarna heb ik met ... gebarbecued.

1. hen
2. hun
3. ons
4. zij

Ook lastig.. Dat of wat?? 

Dat of wat?

Je gebruikt wat als je verwijst naar:

- dat, datgene (dat wat, datgene wat)

- alles, iets, niets, het enige = onbepaalde voornaamwoord (alles wat, het enige wat)

- overtreffende trap (het mooiste wat, het gezondste wat)

- een hele zin (Jari sport nooit, wat slecht is voor zijn conditie)

Dat of wat?

Dat of wat?

- Dat gebruik je om te verwijzen naar het-woorden.

- Wat gebruik je om te verwijzen naar:

    - dat, datgene

    - alles, iets, niets, het enige

    - overtreffende trap

    - een hele zin

Voorbeelden

Voorbeelden wat:

- dat, datgene: Dat(gene) wat ik wil, is niet beschikbaar. 

- alles, iets, niets, het enige: Alles wat jij doet, is leuk. 

- overtreffende trap: Friet is het lekkerste wat ik ooit gegeten heb. 

- hele zin: Zij bleef maar tegen mij praten, wat ik heel gezellig vond. 

Het schilderij .... je hebt opgehangen, hangt scheef.

1. wat
2. dat

Ik zie, ik zie ... jij niet ziet.

1. wat
2. dat

Is dat alles ... we nodig hebben?

1. wat
2. dat

Het werk ... hij op vrijdagmiddag bij de AH doet, levert niet veel op.

1. wat
2. dat

En dan ook nog... waar + voorzetsel  of voorzetsel + wie

Onderscheid tussen mensen en dieren/dingen

Mensen: voorzetsel + wie 

Dieren/dingen: daar/waar + voorzetsel

Voorzetsel + wie

Bij mensen:

Voorbeeld:

De klasgenote met wie ik het liefst samenwerk, heet Petra.

Daar/waar + voorzetsel

Bij dieren en dingen

Voorbeeld:

Het boek waarover je laatst vertelde, heb ik inmiddels gelezen

Dus...

Waar + vz of vz + wie?

- Naar dieren en dingen verwijs je met: waar/daar + vz

   - De hond waarmee ik wandel, heet Harry

   - De fiets waarop ik fiets, is geel.

- Naar mensen verwijs je met: vz + wie

   - Sam, met wie ik graag afspreek, zit nog op school. 

Mijn neef, ... ik gisteren geskypet heb, is vandaag jarig.

1. waarmee
2. met wie

De kat, ... ik woensdag naar de dierenarts ging, is gecastreerd

1. waarmee
2. met wie

De film, ... ik je laatst vertelde, staat nu ook op Netflix.

1. over wie
2. waarover

Vul aan:
Hij schonk ... een kopje koffie in.

1. hen
2. hun

Vul aan:
De tranen sprongen ... in de ogen.

1. hun
2. hen
3. bij hun
4. bij hen

Vul aan:
De activiteitenweek is het leukste ... ik heb meegemaakt.

1. dat
2. wat

Vul aan:
Het meisje ... daar loopt, heeft een mooie jas aan.

1. dat
2. wat
3. die

Vul aan:
Harry heeft nooit zin om te wandelen, ... best verrassend is voor een hond.

1. dat
2. wat

Vul aan:
Het liedje ... ik je vertelde, draait nu op de radio.

1. over wie
2. waarover

Vul aan:
Het konijntje, ... jij laatst een hok had getimmerd, is heel blij.

1. voor wie
2. waarvoor

Vul aan:
Ik ga straks op bezoek bij mijn oma, ... ik graag tijd doorbreng.

1. met wie
2. waarmee