§2.5 Erosie en sedimentatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Aardrijkskunde

2.5 Erosie en Sedimentatie

Planning:

- Start opdracht

- Uitleg

- Aan de slag

- Terugkijken en afsluiten

Leerdoelen

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je: 

- Verschillende vormen van massabewegingen noemen.

- Uitleggen hoe transport van het gesteente na verwering plaatsvindt.

- Een relatie leggen tussen de locatie in het stroomgebied, de stroomsnelheid van een rivier en de processen die daarbij optreden.

- Voorbeelden noemen van landschapsvormen die ontstaan als gevolg van sedimentatie.

Welke twee soorten verwering kennen we?

Welke soort verwering herken je op deze foto?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering
3. Vorstwering
4. Warmteverwering

Door welke soort verwering ontstaan grotten?

1. Fysische (mechanische) verwering
2. Chemische verwering
3. Vorstverwering
4. Warmteverwering

Wat voor soort verwering zie je op de afbeelding hiernaast?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Vorstverwering

In welk klimaat verloopt het verweringsproces het snelst?

1. Warm en droog klimaat
2. Koud en droog klimaat
3. Warm en vochtig klimaat
4. Koud en vochtig klimaat

Mechanische verwering

Mechanische verwering kan op 3 verschillende manieren:

1. Door het bevriezen van (regen)water in scheuren van gesteente
2. Door invloed van de temperatuur (krimpen en uitzetten) kan een steen in stukken breken
3. Plantenwortels kunnen zorgen dat er grotere spleten ontstaan in gesteente waardoor het uiteindelijk breekt

Aardverschuiving

Los verweringsmateriaal op hellingen dat in beweging komt (ook wel landslides).

Algemene regels:

• hoe steiler de helling, hoe sneller/massaler de verschuiving.
• hoe kleiner het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuiving.
• hoe natter het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuivingen.

Aardverschuiving

Los verweringsmateriaal op hellingen dat in beweging komt (ook wel landslides).

Algemene regels:

• hoe steiler de helling, hoe sneller/massaler de verschuiving.
• hoe kleiner het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuiving.
• hoe natter het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuivingen.

Aardverschuiving

Los verweringsmateriaal op hellingen dat in beweging komt (ook wel landslides).

Algemene regels:

• hoe steiler de helling, hoe sneller/massaler de verschuiving.
• hoe kleiner het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuiving.
• hoe natter het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuivingen.

Aardverschuiving

Los verweringsmateriaal op hellingen dat in beweging komt (ook wel landslides).

Algemene regels:

• hoe steiler de helling, hoe sneller/massaler de verschuiving.
• hoe kleiner het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuiving.
• hoe natter het verweringsmateriaal, hoe groter de kans op verschuivingen.

Puinwaaier

Transport en erosie in de bovenloop

Na verwering en aardverschuivingen zorgen wind, water, en/of ijs voor het transport van het verweringsmateriaal.

V-dal

U-dal

Vulkanische plug: door erosie en verwering verdwijnt het gesteente eromheen en blijft alleen de lavapijp over.

Bovenloop: De oorsprong van een rivier. Bergriviertjes komen samen.

- Snelstromende rivier

- Veel Erosie

- Veel hoogteverschil

Rivier is breder en stroom nog redelijk snel.

Vooral Erosie, klein beetje sedimentatie

Klein hoogteverschil

- Breed kronkelend(meanderend)

- Langzaam stromend

- Veel sedimentatie

- Nauwelijks hoogteverschil

Sedimentatie in de middenloop en benedenloop

Algemene regels:

• Hoe verder van de bedding, hoe lager de stroomsnelheid.
• Hoe lager de snelheid, hoe lager het transporterend vermogen.

	Stroomsnelheid	Soorten sediment
Middenloop
Benedenloop

Amazone

Nijl

De Amazone en de Nijl vervoeren allebei tonnen aan sediment. Toch heeft de Amazone geen Delta. Leg uit hoe dit kan.

Aan de slag

Maak de opdrachten 1, 3, 4, 5 en 6 van 2.5.