Thema 4 Evolutie basisstof 5 Onderzoek naar evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.5   Onderzoek naar evolutie

Les 4.5

-wat weet je nog/al?

-nabespreken vraag 41, 55 en 60 

-leerdoelen 4.5 + context

-uitleg nieuwe stof

-verwerking 

-exitticket vraag 73

Wat weet je nog?

Schrijf in je schrift:

1. Wat wordt bedoeld met survival of the fittest?

2. Wat is een mutatie?

3. Wat wordt verstaan onder selectiedruk?

Vraag 41

In Nederland krijgen patiënten die een bacteriële infectie hebben opgelopen een antibiotica kuur. Antibiotica doden bacteriën maar door veelvuldig gebruik kunnen er ook resistente bacteriestammen ontstaan. Deze bacteriën zijn bestand tegen antibiotica en gaan dus niet meer dood.

Schrijf in je schrift in 3 stappen dat een een resistente bacteriestam kan ontstaan door veranderingen in het DNA

Antwoord vraag 41

• Door mutatie kunnen er resistente bacteriën ontstaan.

• Door het gebruik van antibiotica vindt selectie plaats, waarbij niet-resistente bacteriën worden gedood en resistente bacteriën (best aangepaste) overleven.

• Resistente bacteriën blijven in leven en planten zich voort, waardoor de nakomelingen ook deze gunstige eigenschap hebben en resistent zijn tegen het antibioticum.

Leerdoelen

* ik ken onderzoeksmethoden naar verwantschap

* ik kan verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten

* ik kan een stamboom aflezen en construeren

Onderzoek naar evolutie

Verwantschap kan op verschillende manieren aangetoond worden:

• Door onderzoek naar overeenkomsten in anatomie (bouw, bijv. homologe organen)
• Door onderzoek naar rudimentaire organen 
• Door DNA-analyse of onderzoek naar overeenkomsten in biochemie (eiwitten, DNA of celmembranen/celwanden)

Homologe organen

Homologe organen

Hebben een overeenkomstige bouwplan door verwantschap; de functie kan verschillen

Analoge organen 
 

Wat is het verschil met homologe organen ?

Dit zijn analoge organen. Organen die niet zijn ontstaan uit hetzelfde bouwplan, maar die door aanpassingen aan het milieu wel een vergelijkbare functie hebben.

Analoge organen

dezelfde functie, maar andere grondvorm

wat zijn Rudimentaire organen?

Rudimentaire organen

Wat zijn rudimentaire organen? 

Zijn de vleugel van een vleermuis en de vleugel van een vlieg homologe of analoge organen? Leg uit

Zijn de voorpoot van een krokodil en de voorpoot van een mol homologe of analoge organen? Leg uit

Stamboom aflezen

Zoek de verschillen!

Stamboom aflezen

Stamboom aflezen

langer geleden

Maak opdracht 76 Evolutie

Zijn gibbons en orang-oetans meer of minder verwant aan elkaar dan gibbons en chimpansees? Leg uit

Zijn gibbons en orang-oetans meer of minder verwant aan elkaar dan gibbons en chimpansees? Leg uit

Zijn gibbons en orang-oetans meer of minder verwant aan elkaar dan gibbons en chimpansees? Leg uit

Opdrachten maken

Lees basisstof 5 - Onderzoek naar evolutie
Opdracht 67, 68, 69, 70, 71, 72, 75

Huiswerk 77 en 78

Leerdoelen

* ik kan onderzoeksmethoden naar verwantschap benoemen

                                 -vergelijking anatomie

                                 -DNA-analyse

* ik kan verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten

                                -homoloog (zelfde bouwplan, functie kan verschillen) 

                                -analoog (zelfde functie, ander bouwplan)

* ik kan een stamboom aflezen en construeren

                               - mate van verwantschap is bepaald door het aantal                                                           

                                  generaties sinds de gemeenschappelijke voorouder