6 rollen van de docent

• Duits
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 1

De zes rollen van de leraar

De zes rollen van de leraar

Zehra Kaya

Schoolopleider Het Rhedens Dieren

Introductie

Wat is een goede les? Wat doet een effectieve leraar? Kun je je eigen handelen als leraar analyseren en op basis daarvan je lessen verbeteren?

In het boek wordt beschreven welk lerarengedrag effectief is voor het leerproces van de leerlingen. Het gedrag van de leraar is opgesplitst in zes rollen.

In deze workshop staat we stil bij jouw eigen lerarengedrag in je lessen, analyseren we, bedenken we alternatieven en proberen (bewust) invloed uit te oefenen op jouw lerarengedrag én leerlinggedrag in de klas.

1. Waar sta je nu?

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Quiz

5. Intervisie(spel)

6. Terugblik op leerdoelen

Einde middag ca. 16.30 uur

Programma workshop

Wat verwacht jij vandaag te leren?

1. Waar sta je nu?

Dit beheers ik/pas ik toe

Nog te ontwikkelen

Ik ontvang de leerlingen altijd bij de deur

Ik houd de "gangcultuur" bewust buiten

Ik maak met elke leerling contact in de les

Ik maak de leerdoelen altijd visueel bekend aan het begin van de les

Ik corrigeer ongewenst gedrag m.b.v. de "escalatieladder"

Ik ben bekend met de drieslagregel en weet deze toe te passen

Ik laat gevoelens zien en ben in staat beheerst boos te worden

Ik weet wat een directe instructie is en maak dit visueel

Ik sluit mijn les op tijd af en zorg ervoor dat llgn. op tijd naar de volgende les kunnen

Ik controleer aan het einde van de les of de leerdoelen behaald zijn

Leerdoelen

 

- Ik weet op welke manier ik mijn eigen lerarengedrag kan analyseren

- Ik weet hoe ik met mijn lerarengedrag (positieve) invloed kan uitoefenen op het leerlinggedrag

3. Theorie

De 6e rol: coach

• observeer en luister
  
• stel verdiepende vragen over het leerproces en de leerinhoud
  
• Geef ontwikkelingsgerichte feedback (Feedup/Feedforward)
  
• Doel van de coach: de leerling begeleiding richting zelfstandig leren

De leraar noemt de leerling bij de naam	> Leerling krijgt het gevoel dat je om hem geeft
De leraar is zichtbaar en duidelijk aanwezig en houdt de gangcultuur buiten (leiderschapsgedrag)	> leiderschapsgedrag tonen en van daaruit veiligheid voor de groep creëren
De leraar geeft het voorbeeld, is toegankelijk, benaderbaar en vriendelijk	> leerlingen kopiëren jouw gedrag. Laat in je eigen gedrag zien wat je van hen verwacht > voorkomen ordeproblemen
De leraar zorg dat de leerlingen klaar zijn om te kunnen starten; loopt rond en praat met leerlingen	> oprechte interesse in de llgn. verstevigt de relatie

3.1 De Gastheer - gedragsindicatoren     

De leraar vangt de aandacht van de leerlingen en kan deze gedurende de les vasthouden	> zowel verbaal als non/verbaal, openingszin, leiderschapsgedrag en geeft aan dat de les een andere fase ingaat
De leraar motiveert leerlingen en bewaakt de gedragscode, reageert op de eerste overtreder	> men heeft in een groep behoefte aan hiërarchie, docent is formele leider.
De leraar vertoont leiderschapsgedrag, staat stevig voor de klas, is congruent in wat hij zegt en doet	> llgn. moeten voelen dat de leraar in staat is te sturen om veiligheid te ervaren. Zonder veiligheid komen zij niet in de leermodus
De leraar geeft onderwerp, leerdoel en lesopbouw aan (ook visueel!)	> je richt de aandacht op inhoud en de reden waarom zij überhaupt in de klas zitten

3.2 De Presentator - gedragsindicatoren     

Een goed geformuleerd leerdoel bevat:

• een concept (hoofdgedachte)
• een vaardigheid (techniek)
• een context (situatie waarin het moet worden toegepast)

Voorbeeld: ik kan het bijvoeglijk naamwoord in het Duits toepassen in de beschrijving van mijn droommhuis

TIP

De leraar geeft een directe instructie - visueel!	> WHHTUK/ SMART > Driefasenmodel Pearson en Gallagher: voordoen
De leraar activeert het denkproces bij ALLE leerlingen door vragen te stellen (op verschillende denkniveaus)	> interactieve fase waarbij llgn. het geleerde verwoorden waardoor het beter beklijft. Controleren of llgn. de stof begrijpen Vragen op verschillende denkniveaus > Taxonomie van Bloom (op volgende slide)
De leraar geeft feedback op de gegeven antwoorden	> tussentijds beoordeling van geboekte vooruitgang. Verkeerde denkpatronen snel tckelen.Je geeft de succescriteria aan om de gewenste situatie te bereiken
De leraar gebruikt verschillende werkvormen, passend bij de groep leerlingen	Denken Delen Uitwisselen/ Check in duo's/ complexere vormen van samenwerkend leren/ inzetten van digitale tools. Zorg voor afwisseling, maar belangrijker: De werkvorm is een MIDDEL om de lesdoelen te behalen
De leraar stoort het leren niet en observeert hoe er gewerkt wordt. Is hierbij consequent in het handhaven van uitgestelde aandacht	> llgn. worden gedwongen zelfstandig te werken bij het toepassen van het geleerde en zijn gedwongen na te denken over hun aanpakstrategie

3.3 De Didacticus - gedragsindicatoren     

De leraar hanteert rechtvaardig de voor alle leerlingen bekende normen/regels	normen en regels moeten transparant zijn en rekening houden met omstandigheden > veilig klimaat en goede (werk)orde
De leraar zorgt voor een veilige sfeer door het gewenste gedrag te benoemen	voor llgn. moet duidelijk zijn wat verstaan wordt onder constructief gedrag. Blijf instructies geven en deze toelichten - kort en bondig!-
De leraar neemt de leerlingen serieus, kent hen, toont respect voor leerlingen. De leraar geeft complimenten waar mogelijk en beperkt negatieve consequenties	Je komt hiermee tegemoet aan de basisbehoeften competentie, relatie en autonomie (Self Determination Theory, Deci & Ryan). Door leerlingen te zien en te erkennen, ervaren zij verbinding (relatie)
De leraar signaleert probleemgedrag snel en corrigeert ongewenst gedrag m.b.v de escalatieladder	Kun je vanuit je relatie met de llgn corrigeren? Corrigeer je om escalatie te voorkomen? Is er duidelijk sprake van grensoverschrijdend gedrag? Negeren van probleemgedrag is vragen om problemen!
De leraar laat gevoelens zien en kan de "pedagogische kwaadheid" tonen	Wissel van emoties, laat dit zien aan llgn, wees transparant en "echt". Reageer passend op de situatie.

3.4 De Pedagoog - gedragsindicatoren     

De leraar vraagt aan de leerlingen wat ze geleerd hebben	leren = herhaling van de inhoud; kort en op hoofdlijnen. Informatie beklijft beter bij herhaling
De leraar evalueert met de leerlingen HOE ze geleerd hebben (proces)	llgn krijgt inzicht in eigen leerproces- metacognitieve en affectieve vaardigheden ("leren leren"). Het gaat erom dat ze weten HOE ze de stof moeten leren
De leraar controleert of de leerdoelen behaald zijn (inhoud, vaardigheden, strategieën, resultaten, sociale interactie)	Kom expliciet terug op de leerdoelen die bij aanvang van de les bekend zijn gemaakt. Waar staat de leerling nu? Eventueel doelen bijstellen/herformuleren voor de volgende les
De leraar geeft feedback op hoe er gewerkt is en plaatst de les in de context > blikt vooruit	herkennen van "de rode draad", overzicht creëren. Het gebied in het brein wordt geactiveerd waar llgn de lesstof hebben opgeslagen! Llgn. kunnen de volgende keer nieuwe kennis beter koppelen aan reeds bestaande kennis (ophangen aan "kapstokken")
De leraar sluit de les op tijd af, laat opruimen en inpakken	> ongehaast het lokaal verlaten = rustiger op de gang = rustiger in de les van een collega. Zie hier a.u.b. op toe!

3.5 De Afsluiter - gedragsindicatoren     

Wist je dat de rol van afsluiter de meest onderschatte/vergeten rol is?

Waarom is dat zo denk je?

4. Quiz

Wat verstaan we onder "gangcultuur". Noem ook de rol van de leraar die het meest hiermee bezig is.

Bekijk het filmpje. Beantwoord daarna de vragen

Op het moment dat de leraar de les wil starten, in welke "rol" zit hij dan?

1. de Gastheer
2. de Presentator
3. De Pedagoog

Als je nadenkt over de plek van de leerlingen in de klas, in welke rol zit je dan?

1. de Gastheer
2. de Didacticus
3. de Pedagoog
4. de Didacticus én de Pedagoog

Welke factoren laat jij zelf meewegen als
het gaat om de klassenopstelling

Welke opstelling gebruik jij het meest (bus, groepen, allemaal apart, carré, anders...)

Wat is het belangrijkste onderdeel van de "directe instructie"

1. Dat de instructie volledig is (WHHTUK)
2. dat er zoveel mogelijk verschillende werkvormen gebruikt worden
3. Dat de instructie volledig is én visueel gemaakt wordt voor llgn.
4. controle vragen stellen om te checken of llgn het begrijpen

Een goed geformuleerd leerdoel bevat:

1. een concept, een vaardigheid, de context
2. een aanleiding, een vaardigheid, de context
3. een casus, een vaardigheid, de context

Formuleer een leerdoel voor jouw eigen vak (concept, vaardigheid, context)

Waarom denk je dat de rol van "Afsluiter" de meest onderschatte rol is?

Stelling: alleen mentoren/coaches hebben te maken met de 6e rol.

Waar/niet waar & graag korte toelichting

5. Intervisie

Je gaat nu aan de slag met het intervisiespel behorende bij de theorie. 

Stap 1: We maken 2 groepen van in totaal 6-8 deelnemers

Stap 2:

Je ontvangt de kaarten met vragen en opdrachten. Luister naar de instructie

Stap 3:

Speel het "spel". KAY sluit hier en daar bij een groep aan.

1. Alle deelnemers vertellen in één zin de kern van hun casus > 5 min

2. Er wordt door de groep één casus uitgekozen

3. De inbrenger licht de casus in maximaal 3 min. toe

4. M.b.v. de vragenkaarten wordt de situatie geanalyseerd. Kies:

- voor een diepgaande analyse bekijk je vragenkaarten van alle rollen

- zoom in op die ene rol waarvan jullie denken dat die het beste past bij de casus > 5 min.

5. Alle deelnemers kiezen één of twee vragenkaarten voor de inbrenger > 2 min.

6. De inbrenger beantwoord alle vragen ( 15 min.)

7. Elke deelnemer geeft een analyse van de situatie (10 min)

8. Adviesronde: alle deelnemers geven een advies, deze worden schriftelijk genoteerd. Begin met "Als ik de inbrenger was, dan.... > 10 min.

9. De inbrenger reageert op de adviezen door concrete doelen te formuleren (SMART)

10. De deelnemers kiezen een opdrachtenkaart voor de inbrenger > 2 min

11. Evaluatie: wat nemen de overige deelnemers mee naar hun eigen lessen? Hoe heeft iedereen geleerd? > 5 min

12. Afsluiting: het maken van vervolgafspraken > 2 min.

Terugblik leerdoelen

 

- Ik weet op welke manier ik mijn eigen lerarengedrag kan analyseren

- Ik weet hoe ik met mijn lerarengedrag (positieve) invloed kan uitoefenen op het leerlinggedrag

Stelling: ik heb mijn leerdoelen behaald vandaag

😒🙁😐🙂😃

Welk cijfer zou je deze workshop geven?

010

Geef hier je TOPS en TIPS