§1.1 Van vorstendommen tot kolonie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Steen met schrift uit het koninkrijk Sriwijaya (eind 7e tot 13e eeuw) op het Indische eiland Sumatra

Geschiedenis

Geschiedenis 3M

Welkom! 

H1: Nederland en Indonesië

§1.1 van vorstendommen tot kolonie   

Leerdoelen §1.1

A: Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders.

B: Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië.

C:  Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde.

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Leerdoel:

• Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders 

Begrippen:

• Geen

B

De VOC in Oost-Indië

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië
• 
  

Begrippen:

• Handelsmonopolie
• Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

C

De kolonie Nederlands-Indië

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde

Begrippen:

• Indirect bestuur
• Gouverneur-generaal
• Indirect bestuur

• Pacificatie
• Koninklijk Nederlands-Indisch leger
• Modern imperialisme

Cultuur

1) Wat mensen in hun hoofd meedragen:

– waarden: idealen, zoals gelijkheid, vrijheid en veiligheid; 

2) Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken:

– uitdrukkingsvormen: bijvoorbeeld symbolen als een kruis (voor christenen) of de hamer en sikkel (voor communisten), of de Nederlandse klompen en molens, maar ook hoe je met je haar omgaat (felgekleurd, rasta vlechten of juist kaal) en taal; 

Economisch

Hoe en waar een land of staat geld aan uitgeeft.

Denk aan: handel, rijke en arme gebieden, etc.

Politiek

Hoe een land of gebied wordt bestuurd. 

Denk aan: koninkrijk, democratie, dictatuur etc.

Sociaal

Hoe mensen terecht zijn gekomen in een bepaald gebied en hoe ze met elkaar omgaan.

Denk aan: migratie, verschillende groepen mensen.

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Leerdoel:

• Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders 

• 50x zo groot als NL 
• Indonesië voor 1600 geen eenheid!
• Jagers-verzamelaars, maar ook grote landbouwsamenlevingen.

Link: True sizes of countries

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Vanaf de 2e eeuw handel met Aziatische landen. Hierdoor meerdere culturele invloeden: 

• Schrift uit India
• Chinese munten bij handel
• Boeddhisme en hindoeïsme --> tempels
• Vanaf 16e eeuw: Islam belangrijkste godsdienst

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Koninkrijk Soenda (op Java):

• Handelden met andere eilanden via hun havensteden zoals Jakarta en Bantam
• 1579: veroverd door de Islamieten: stichting sultanaat Bantam

Atjeh:

• 1520: Islamitisch sultanaat
• Belangrijke schakel in handel tussen eilanden en vaste land
• Handel in specerijen. => Atjeh werd rijk
• Tempels, paleizen, sterke oorlogsvloot

Wat over de bron is waar?

1. Het eiland Sumatra had schrift, wat wijst op een ontwikkelde samenleving
2. Het koninkrijk Sriwijaya was waarschijnlijk het enige Indische rijk met schrift
3. Deze bron is waarschijnlijk geschreven door Nederlandse handelaren
4. Deze bron komt uit een samenleving van jagers en verzamelaars

Hieronder staan vier feiten over het Indische rijk Modjohit. Geef bij elk kenmerk aan of het een cultureel of een economisch kenmerk is, of geen van beide.

Cultureel

Economisch

Geen van beide

Modjohit beheerste veel handelsroutes

Modjohit had een koning 

Modjohit ontstond rond 1300 op Java 

Modjohit was hindoe-boeddhistisch 

Maken Tekstboek blz 11 vraag 1 en 4 

DOEN

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Leerdoel:

Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders 

B

De VOC in Oost-Indië

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië

Begrippen:

Handelsmonopolie

Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

C

De kolonie Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde

Begrippen:

Indirect bestuur

Gouverneur-generaal

Pacificatie

Koninklijk Nederlands-Indisch leger (KNIL)

Modern imperialisme

Leerdoelen §1.1

A: Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders.

B: Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië.

C:  Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde.

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

B

De VOC in Oost-Indië

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië

• Tot 1596: handel voeren met Portugezen, wat erg duur was
• Nederland wilde zelf een route vinden naar Azië toe. Dit lukte in 1596.

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

B

De VOC in Oost-Indië

• 1602: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
• Doel: concurrentie voorkomen. De VOC kreeg het handelsmonopolie. Alleen schepen van de VOC mochten handel voeren.
• Handelsposten bestond uit een:  Fort, haven, pakhuizen, woningen VOC-bestuurders en soldaten
• Handelsposten waren er op Java, India, China, Japan. Belangrijkste Handelspost: Batavia op Java

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

B

De VOC in Oost-Indië

• Rechten van de VOC:

• 1) VOC mocht oorlog voeren en volkeren met geweld dwingen tot samenwerking vb. Genocide van Banda (1621)
• 2) Verdragen sluiten
• 3) Forten bouwen

VOC gebruikte deze rechten om bevolking met geweld tot samenwerking te dwingen.  VOC had buiten de handelsposten weinig invloed. 

Welk recht kon de VOC gebruiken om de bevolking op de Indische eilanden tot samenwerking te dwingen?

1. Het recht om een handelsmonopolie op te richten
2. Het recht om een handelsroute naar Azië te vinden
3. Het recht om handelsposten te vestigen
4. Het recht om oorlog te voeren en forten te bouwen

Wat was een belangrijk argument voor inwoners van de Indische eilanden om niet te willen samenwerken met de VOC?

1. De VOC wilde de bevolking bekeren tot een ander geloof
2. De VOC wilde de handel met Chinese, Portugese of Arabische handelaren verbieden
3. De VOC wilde de winst van de handel in specerijen delen met andere handelaren
4. De VOC wilde het hele eiland veroveren

Maken tekstboek blz. 13  vraag 5,6 en 7 

DOEN

Geschiedenis

Geschiedenis 3M

Welkom! 

H1: Nederland en Indonesië

§1.1 van vorstendommen tot kolonie   

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

Leerdoel:

Je kunt culturele, economische, politieke en sociale kenmerken noemen van de Indische eilanden vóór de komst van de Nederlanders 

B

De VOC in Oost-Indië

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de VOC handeldreef in Oost-Indië

Begrippen:

Handelsmonopolie

Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

C

De kolonie Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde

Begrippen:

Indirect bestuur

Gouverneur-generaal

Pacificatie

Koninklijk Nederlands-Indisch leger (KNIL)

Modern imperialisme

Leerdoelen §1.1

Je weet wanneer de VOC failliet ging

Je kan het begrip modern imperialisme uitleggen  en drie oorzaken daarvoor benoemen

Je weet wat er met pacificatie door de KNIL wordt bedoeld

Je weet hoe het indirect bestuur van de Nederlanders over In Nederlands-Indië er uit zag en waarom het voordelig was

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom en hoe Nederland zijn macht over Oost-Indië uitbreidde

Begrippen:

• Indirect bestuur
• Gouverneur-generaal
• Pacificatie

• 1798: VOC gaat failliet. Staat neemt alle bezittingen over.
• De gebieden van Oost-Indië wordt een kolonie: Nederlands- Indië.

 

• Koninklijk Nederlands-Indisch leger
• Modern imperialisme

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

1800: Modern imperialisme

--> idee van Europese landen in de 19e eeuw dat zij in Afrika en Azië zoveel mogelijk land moesten veroveren om een groot rijk op te bouwen 

Drie oorzaken:

• grondstoffen voor de industrie
• het gaf je aanzien
• Europeanen voelden zich het beste. Vonden dat ze recht hadden om andere volken te overheersen

Dit wilde Nederland ook

Kan jij deze spotprent uitleggen?

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

Nederland richt het Koninklijke Nederlands-Indisch Leger (KNIL) op. Doel: alle eilanden veroveren.

Officieren waren Nederlanders, soldaten waren inheemse bewoners.

1873: KNIL verovert Atjeh

Nederland noemde veroveren pacificatie: brengen van vrede

Zag de inheemse bevolking dit ook zo?

Jan Pieterszoon Coen

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

Indirect bestuur

Gouverneur-generaal

Residenten

Regenten

Dorpshoofden

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

Voordeel indirect bestuur:

Weinig Nl'se ambtenaren nodig om enorme kolonie te besturen

Jaartallen uit deze les

1596 - Nederlandse handelsschepen komen aan in de haven van Bantam (Java)

1602 - Oprichting VOC

1621 - Genocide op Banda (eilandengroep)

1798 - VOC failliet

1800 - begin modern imperialisme

1873-1903 - Atjeh-oorlog

Welke zin past bij het indirecte bestuur in Nederlands-Indië?

1. Dorpshoofden wijzen een Gouverneur-Generaal aan
2. Nederlanders sturen regenten aan die hun eigen gebied besturen
3. Onafhankelijke Indische dorpshoofden besturen hun eigen gebied
4. Regenten geven bevelen aan Nederlandse residenten

Hoe werden de Indische bestuurders genoemd, die door Nederland werden benoemd?

1. Dorpshoofden
2. Gouverneur-Generaal
3. Regenten
4. Residenten

Bestuur van Nederlands Indië

Uit welk land?

Van hoog naar laag

Gouverneur-Generaal

Regenten

Residenten

Dorpshoofden

Nederland

Indonesië

Maken vraag 1.1 vraag 9 t/m 12 

DOEN