VWO 1 h. 9.1 grammatica les 4 bijwoordelijke bepaling deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesdoelen

• Je kunt alle zinsdelen van een zin benoemen;

• Je maakt een keuze: De docent leest 'Gaten' van Sachar voor of jullie lenen deze week zelf een boek en nemen die elke les mee.

Wat doen we deze les

• We bespreken de so Taalverzorging;

• We bespreken de theorie en oefenen met de zinsdelen;

• We lezen verder in het leesboek 'Gaten';
• Je maakt een keuze: De docent leest 'Gaten' van Sachar voor of jullie lenen deze week zelf een boek en nemen die elke les mee.

h.9.1 Taalverzorging

Grammatica 

de bijwoordelijke bepaling

deel 2

leerdoelen

• je kunt het stappenplan voor de zinsdelen goed toepassen.
• je kunt de alle zinsdelen in de zin vinden.
• je kunt het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling uit elkaar houden.
• je weet op welke punten je nog moet oefenen en leren voor de so Taalverzorging van volgende week.

Wat doen we deze les?

• We herhalen kort de het stappenplan van de zinsdelen;

• We bespreken een paar opdrachten van de werkbladen;

• Jullie maken de zelftoetsen van h. 7.1, 7.2 en 9.1 (online);

• Jullie gaan aan de slag met de opdrachten in paragraaf 9.2

In elke zin staat een bijwoordelijke bepaling. 

Klopt dat?

1. ja
2. nee

Niet in elke zin staat een meewerkend voorwerp.

1. ja
2. nee

Stappenplan voor het vinden en benoemen van zinsdelen:

   

1. Zoek de pv en verdeel de zin in zinsdelen.

2. Zoek het onderwerp van de zin. Zoek het antwoord op de vraag:

    Wie/Wat +werkwoordelijk gezegde?

3. Zoek het werkwoordelijk gezegde (let op gescheiden werkwoorden

   en 'te' voor het hele werkwoord in de zin).

4. Zoek het lijdend voorwerp in de zin. Zoek het antwoord op de vraag:

    Wie/Wat +werkwoordelijk gezegde + onderwerp?

5. Zoek het meewerkend voorwerp in de zin.

    Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

6. Alle zinsdelen die overblijven na het zoeken van het ow-wwg-lv-mv zijn bijwoordelijke

   bepalingen (bwb).

   Let op: er kan geen bwb in de zin staan, er kunnen er één of meer bwb's in de zin staan.

wel een meewerkend voorwerp of niet?

De docent legt de moeilijke opdrachten aan ons uit.

De loodgieter plaatste de verkeerde koppeling aan de waterleiding.

Ik neem voor haar een kettinkje mee.

Voor de zekerheid neem ik mijn pen mee naar de les.

Gisteren plaatste de klusjesman de lampjes aan het plafond.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. de klusjesman
2. de lampjes
3. aan het plafond
4. geen meewerkend voorwerp

Tot ontzetting van het publiek schoot de voetballer de bal in het eigen doel.

Noteer de bijwoordelijke bepaling(en).

Na zijn lange reis nam haar vader een verrassing voor haar mee.

Noteer het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling(en) van deze zin.

(Als deze zinsdelen er zijn)

Voor ons staat de man met de camera.

Noteer het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling(en) van deze zin. 

(Als deze zinsdelen er zijn)

onderwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Gisteren heeft hij een nieuwe fiets gekocht.

Ik heb mijn vrienden gebeld voor een afspraak.

Aan de achterkant van ons huis staat onze auto.

Zij heeft deze paragraaf aan mij uitgelegd.

Een van jullie gaat hem dat vertellen.

Staat je vriend voor het huis?

• Om snel de bijwoordelijke bepaling te vinden, stel je vragen als: 

     waar, wanneer, waardoor, waarmee, waarnaar,  hoe, hoeveel?

• Een bijwoordelijke bepaling begint vaak met een voorzetsel.
  

• Als de vraagwoorden waar, wanneer, waardoor, waarmee, enzovoort aparte zinsdelen zijn, zijn dat ook bijwoordelijke bepalingen.
  

• Zinsdelen die je gemakkelijk kunt weglaten als ook, wel, niet en toch zijn ook bijwoordelijke bepalingen.

•  Alle zinsdelen die overblijven na het zoeken van het ow-wwg-lv-mv zijn bijwoordelijke
  

     bepalingen (bwb).

Zelf aan de slag

• Je maakt de zelftoets (online) van paragraaf  9.1.