4H 1920 H6 koolstofchemie les 10

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4H SK @ LPM

vandaag:

HW bespreken

6.4 deel 3: vetten en oliën

oliën en vetten

verschil?

de één is vloeibaar, 

de ander is vast!

olie

vet

bijzondere koolwaterstoffen

vetten en oliën zijn esters  

ze zijn ontstaan uit glycerol en vetzuren

Vetzuur

• De stof links noem je glycerol, deze heeft 3 -OH groepen, is dus een alcohol.
  
• De stof rechts heeft een COOH groep, en is dus een zuur, een vetzuur.
  

Glycerol

Vetten zijn tri-esters van glycerol

                              Binas Tabel 67G1 en 67G2

Glycerol

3 x stearinezuur

stearine

ester

3x

er kunnen 3 esters gevormd worden, aan elke -OH kan een zuur reageren, dus er ontstaat een tri-ester

reactie staat in Binas 67G1 (onthouden!)

vetzuur?

Vetten en oliën

Vetten:   vast bij kamertemperatuur

                  verzadigd (enkele bindingen tussen de C-atomen)

Oliën:      vloeibaar bij kamertemperatuur

                  onverzadigd (ook dubbele bindingen tussen C-atomen)

een onverzadigd vetzuur heeft 

één of meer c=c bindingen

herken je...

de zuurgroep:

C=O met 

een -OH

(-COOH)

een onverzadigd vetzuur heeft

één of meer c=c bindingen

gezond

onverzadigde vetzuren zijn gezond

een vet of olie met dit vetzuur is...?

1. vloeibaar
2. vast
3. een olie
4. een vet

een vet of olie is slecht oplosbaar in water, waarom is dat?

1. vanwege de dubbele c=c bindingen
2. vanwege de zuurgroep
3. omdat de zuurgroep is omgezet in een ester
4. een vet/olie kan geen waterstofbruggen vormen

vet/olie eigenschappen

keten van C-H, dus niet wateroplosbaar, geen waterstofbruggen

ester groep, geen -NH of -OH, geen waterstofbruggen

keten van C-H, dus niet wateroplosbaar

hoeveel water moleculen komen vrij
bij de condensatie van glycerol en drie
stearinezuur-moleculen...?

1. geen
2. 1
3. 2
4. 3

er kan 3 x een H2O molecuul ontstaan!

er kan 3 x een H2O molecuul ontstaan!

3x ester = tri-ester

Welke stof(fen) heb je nodig om
een vet of olie (=tri-ester) te
kunnen hydrolyseren...?

hydrolyse

tegenovergestelde van condensatie, hydrolyse is de reactie waarbij een ester wordt afgebroken.

HW voor woensdag

maak opgaven Oliën en vetten: 55 t/m 59

extra opdracht: 

lever alle opgaven van 6.4 in via opdrachten Magister*

kijk eerst na, en zet een "?" bij een vraag die je niet begrijpt

*kan niet digitaal 

want ik wil 

structuren zien ;)