Les 4: uitbreiding van de Nederlandse macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nederland en Indonesië

§1.4 Op weg naar onafhankelijkheid

Tijdens het Cultuurstelsel (1830-1870) moesten de Javaanse boeren producten aan Nederland leveren.

Welke producten waren dat?

1. aardappels en vlees
2. specerijen
3. brood en groente
4. koffie en suiker

De Javaanse vorsten dwongen de boeren meer te verbouwen dan eigenlijk verplicht was. Dit leverde de vorsten extra geld op.

De stelling is:

1. goed
2. fout

Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden?

Omdat de boeren

1. minder geld gingen verdienen.
2. steeds minder zin kregen om te werken.
3. veel producten voor de export moesten leveren

Een groep leden van de Tweede Kamer vond halverwege de 19e eeuw dat de Nederlandse regering moest stoppen met het Cultuurstelsel. Deze groep wilde dat zelfstandige ondernemers een bedrijf in Indonesië konden beginnen.
Hoe noemen we deze groep?

1. liberalen
2. communisten
3. socialisten
4. confessionelen

Ondernemers in Indië (1)

• Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit
  

• Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)

Werken op de plantages

• Plantages hebben arbeiders nodig

• Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt)

• Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald

• Deze contractarbeiders worden koelies genoemd

Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit

• Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

• Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

• Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

Nederlands Imperialisme (1)

• Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermt plantage-eigenaren
  

• Begint met de harde acties na aanval op KNIL (1894: Lombok)

Ethische politiek

• Ontstaat rond 1900 in Nederland

• Nederland wil iets terugdoen voor de Indonesische bevolking (Ereschuld)

• Beschaving en cultuur bij brengen

De Ethische politiek bestond uit:

• Verbetering van het onderwijs in Nederlands-Indië

• Irregatie aanleggen voor betere oogsten

• Emigratie bevorderen van dichtbevolkte naar dunbevolkte gebieden

• Verbetering gezondheidszorg

De gevolgen van beter onderwijs

• Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren;
  

• ..en leren daar over vrijheid en democratie
  

• Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

• Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

In India, een Britse kolonie, leidde Mahatma Gandhi de onafhankelijkheidsstrijd van de nationalisten. 

Voor de nationalisten in Indonesië een groot voorbeeld voor hun strijd.

Hoe gaat Nederland om met het opkomend nationalisme?

• Gematigde nationalisten mogen meepraten in de Volksraad (1918)

• Voorlopig geen onafhankelijkheid (“Duurt nog wel een paar honderd jaar.”)

• Volksraad stelt niet veel voor: mag alleen advies geven aan de regering
  

Wat? Je schrijft in tweetallen een brief alsof je een koelie, een Indische boer of een Nederlandse inwoner in Nederlands-Indië bent en naar iemand in Nederland schrijft over jouw leven in Nederlands-Indië. Deze brief is +/- 1 a4 lang.

Hoe? Dit doe je met pen, papier en je tekstboek.

Uitkomst? Op deze manier leer je je in te leven in het leven van iemand die leefde in Nederlands-Indië.

Eerder klaar? Je mag een samenvatting/mindmap maken van §3.