Lesbrief Arbeid Hoofdstuk 3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Lesbrief Arbeid

hoofdstuk 3: werkgelegenheid

leerdoelen 

- arbeidsproductiviteit

- diepte-investering

- breedte-investering

- kapitaalintensief

- arbeidsintensief

Vraag naar arbeid: alle bezette en onbezette arbeidsplaatsen bij bedrijven en overheid

Werkende zelfstandigen en werknemers zijn samen de werkgelegenheid.

Vacatures zijn banen waar werkgevers geen werknemers voor gevonden hebben.

Vraag naar arbeid: alle bezette arbeidsplaatsen en onbezette arbeidsplaatsen (vacatures) bij werkgevers (bedrijven en overheid)

De werkgelegenheid bestaat uit alle vervulde vraag en omvat de werknemers en zelfstandigen die werken. In de werkgelegenheid vallen vraag en aanbod samen.

Vacatures zijn onbezette arbeidsplaatsen. Werkgevers zoeken daar (nog) mensen voor!

Aanbod van arbeid: alle werkenden en werklozen tussen 15 jr en pensioenleeftijd die WILLEN EN KUNNEN werken

Bij elkaar opgeteld in een land= de beroepsbevolking

Let op!: Werklozen (die werk zoeken) bieden zich dus ook aan op de arbeidsmarkt en zorgen dus ook voor AANBOD VAN ARBEID!!

Aanbod van arbeid=

Vraag naar arbeid

kleiner dan

Krappe arbeidsmarkt --> Moeilijk voor bedrijven om (geschikt) personeel te vinden --> lonen hoger!!

Aanbod van arbeid=

groter dan

Ruime arbeidsmarkt. Dus werkloosheid (Bedrijven vinden heel makkelijk werknemers (lonen niet te hoog!) en niet alle arbeiders zullen een baan vinden)

Vraag naar arbeid

Ruim en Krap

Wanneer het aanbod van arbeid groter is dan de vraag naar arbeid spreken we van een ruime arbeidsmarkt.

Wanneer de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod van arbeid spreken we van een krappe arbeidsmarkt

Er is veel werkloosheid bij een

1. krappe arbeidsmarkt
2. ruime arbeidsmarkt

Arbeidsproductiviteit

Wat een persoon kan produceren in een bepaalde tijd

Formule voor arbeidsproductiviteit

Productie : gewerkte tijd = arbeidsproductiviteit

Productie : aantal werknemers = arbeidsproductiviteit

    

Arbeidsproductiviteit

                                                         productie

  Arbeidproductiviteit:   _______________________      

                                                     werkgelegenheid

Voorbeeld

Armar heeft 200 werknemers in dienst. Jaarlijks maken ze 20.000 kasten . De gemiddelde arbeidsproductiviteit per werknemer is:   

                                                   20.000

  Arbeidproductiviteit:   ________  = 100 kasten

                                                     200

 Hoe kan je de arbeidsproductiviteit laten stijgen (=meer produceren per arbeider per periode)???:

• Beter opgeleide arbeiders (factor Arbeid)
  
• Betere/ modernere/ snellere machines (factor   Kapitaal)
• Betere arbeidsverdeling (iedere arbeider gaat een (deel-)taak doen waar die in is gespecialiseerd)
• Hoger loon (of een bonus) bij een bepaalde prestatie/ productie

 Waarom wil je de arbeidsproductiviteit laten stijgen??

Je produceert dan met hetzelfde aantal arbeiders meer producten = meer producten terwijl je hetzelfde kwijt bent aan loon voor arbeiders!! = per product minder loonkosten!! = een lagere kostprijs. Je zou dus de verkoopprijs van het product ook wat kunnen verlagen en zo meer kunnen verkopen!! (denk ook aan onze internationale handel!!--> export)

Hoe zou de arbeidsproductiviteit verhoogd kunnen worden?

Werkgelegenheid

                                                         productie

  Werkgelegenheid:   _______________________      

                                              arbeidsproductiviteit

Indexcijfer werkgelegenheid

                                                                   indexcijfer productie

  Indexcijfer werkgelegenheid:   _______________________           x 100

                                                            indexcijfer arbeidsproductiviteit

vraag : arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit stijgt met 5%

productie stijgt met 8%

loonkosten stijgt met 4%

inflatie: 3%

vraag: wat is het indexcijfer werkgelegenheid? Rond af op hele getallen.

 

Antwoord

                                                                   108

  Indexcijfer werkgelegenheid:   _____   x 100 = 102,9

                                                                    105

type investeringen

breedte investering

Een investering waarbij de verhouding kapitaal en arbeid hetzelfde blijft. 

diepte investering

Een investering waarbij na de investering er minder arbeid nodig is voor dezelfde productie. 

Loonkosten per product

                                                         loonkosten per werknemer

Loonkosten per product:   _______________________      

                                                          arbeidsproductiviteit

Indexcijfer loonkosten per product

                                                     

                                                                     indexcijfer loonkosten per                                                                                            werknemer

indexcijfer Loonkosten per product:   _______________________      

                                                                 indexcijfer arbeidsproductiviteit

Technologische ontwikkelingen

Technologische ontwikkelingen hebben invloed op de productiecapaciteit. 

Productietechnieken en machines worden steeds beter, het productieproces wordt steeds kapitaalintensiever.

Wanneer de arbeidsproductiviteit procentueel sneller stijgt dan de productie dan ..... de werkgelegenheid

1. daalt
2. stijgt

Wanneer de APT procentueel sneller stijgt dan de loonkosten dan ...... de loonkosten per product.

1. dalen
2. stijgen

Investeren

Breedte investering:  de arbeid-kapitaal verhouding blijft gelijk

diepte-investering: de arbeid-kapitaalverhouding zal veranderen. Er zal in verhouding meer met kapitaal (machines) worden geproduceerd.
    - Ongunstig effect op werkgelegenheid: Arbeid wordt       
       vervangen door kapitaal.

    - Gunstig effect op werkgelegenheid: de concurrentiepositie van bedrijven
       zal verbeteren. Doordat productie efficienter kan dalen de (loon)kosten
       per product.

Arbeidsintensief/Kapitaalintensief

Hoogconjunctuur/Laagconjunctuur

Hoogconjunctuur: het gaat economisch goed, de economische groei ligt boven de trend. Weinig werkloosheid, veel werkgelegenheid.

Laagconjunctuur: het gaat economisch slecht, de economische groei ligt onder de trend. 

De conjunctuurcyclus van Keynes

• Keynes vs. klassieken.
• Hoog, laag conjunctuur en het BBP.

Bestuderen en maken

Afronden § 3.2

Creatie en (creatieve) destructie van banen in sectoren.

• Creatie en destructie als gevolg van technologische ontwikkeling.
  
• Grote verschillen per sector, verdeeld naar primair t/m quartaire sector.
• niet alleen technologie, ook andere zaken bepalend:
  > conjunctuur
  > beleid,
  > internationale concurrentie ... upgrade

De flexibele schil van bedrijven en redenen daarachter.

• De flexibele schil (een gruwel?) kent als oorzaken:
  > De conjunctuur.
  > Ontslagrecht in Nederland. 

Bestuderen en maken

Afronden § 3.3 t/m § 3.5

Oefenopgaven

Oefenopgaven

De jaarlijkse productie van Iphones bedraagt 56 miljoen iPhones. Er zijn 2.000 werknemers in dienst. Wat is de arbeidsproductiviteit per jaar?

De werkgelegenheid bestaat uit:

1. Werkende zelfstandigen, werkenden en vacatures
2. Werkende zelfstandigen en werkenden.
3. Werkenden en vacatures.
4. Werkenden.

Wanneer is de arbeidsmarkt krap?
Stijgt of daalt het loon dan?

1. Vraag is groter dan aanbod; loon daalt.
2. Vraag is kleiner dan aanbod; loon daalt.
3. Vraag is groter dan aanbod; loon stijgt.
4. Vraag is kleiner dan aanbod; loon stijgt.

Een arbeidsmarkt waarin de vraag naar personeel groter is dan het aanbod ervan.

1. een krappe arbeidsmarkt
2. een ruime arbeidsmarkt

Op een krappe arbeidsmarkt is er meer/minder werkloosheid dan op een ruime arbeidsmarkt.

1. Meer
2. Minder

Wat is het totale aanbod van arbeid?

1. arbeiders
2. werklozen
3. beroepsbevolking
4. alle werkenden

Hoe worden mensen met een tijdelijk arbeidscontract ook wel genoemd?

1. flexwerkers
2. jaarwerkers
3. klokwerkers
4. nul urencontract