bijwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Woordsoorten

Bijwoorden

Nederlands

Lesprogramma

1. Terugblik woordsoorten
2. Uitleg bijwoorden
3. 2 oefenzinnen
4. Huiswerk maken
5. Afsluiting

Terugblik

Welke woordsoorten hebben wij ook al weer besproken?

• Werkwoorden
• Zelfstandig naamwoorden
• Bijvoeglijk naamwoorden
• Lidwoorden
• Voorzetsels

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat bijwoorden zijn.

• uitleggen en herkennen welke hoe je verschillende bijwoorden in een zin kunt vinden.
  
  
• kun je de woordsoorten HWW, ZWW ZN, BVN, OLW, BLW, VZ en BW in een zin herkennen en benoemen.
  
  
• kun je zelf zinnen maken waarin je de woordsoorten HWW, ZWW, ZN, BVN, OLW, BLW, VZ en BW goed gebruikt,

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een ...

Wat is het bijvoeglijk naamwoord? 'Veel mensen dragen een zelfgemaakt mondkapje.'

'Mondkapjes worden vaak gedragen in het openbaar vervoer.' Is 'vaak' een bijvoeglijk naamwoord?

1. Ja
2. Nee

Bijwoord (BW)

Een bijwoord zegt meestal iets over
een ander woord:

• Werkwoord (Anna hockeyt goed)
• Bijvoeglijk naamwoord (Anna heeft een heel mooie hockeystick)
• Ander bijwoord (Anna kan ook bijzonder snel rennen)
  
  
• Een BW zegt nooit iets over een ZN (dan is het een BNW)

Waar iets is. De plaats.

Daar staat de prullenbak.

—> Daar vertelt waar de plek van de prullenbak is en is dus een bijwoord.

Andere woorden die een plaats aangeven: 

hier, er, ergens, nergens.

Wanneer  -  De tijd

Vandaag gaan we rekenen.

—> Vandaag vertelt wanneer je gaat rekenen en is dus een bijwoord.

Het was gisteren lekker weer.

—> Gisteren vertelt jou wanneer het lekker weer was en is dus een bijwoord.

Hoe-vragen

De auto rijdt hard.

—> Hoe rijdt de auto? Hard en is dus een bijwoord.

Het meisje zingt mooi.

—> Hoe zingt het meisje? Mooi en is dus een bijwoord.

Bijwoord (BW)

Een bijwoord kan van alles aangeven:

• Tijd (gisteren, tegenwoordig, morgen)
  
• Plaats (er, nergens, overal)
  
• Zekerheid (vast, absoluut)
  
• Ontkenning (niet, nooit)

Veel vraagwoorden zijn een bijwoord (hoe, waar, wanneer)

Veel woorden die in hun eentje een zinsdeel kunnen vormen, zijn bijwoorden.

Wat is het bijwoord in deze zin?

'Dat is een bijzonder grappig filmpje!'

1. bijzonder
2. een
3. dat
4. grappig

Wat is het verschil tussen een bijwoord en een bijvoeglijk naamwoord?

1. Een bijwoord zegt iets over een zn en een bijvoeglijk naamwoord niet.
2. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zn en een bijwoord niet.
3. Er is geen verschil.
4. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een bijwoord.

Bedenk een zin waarbij het bijwoord meer informatie geeft over een bijvoeglijk naamwoord.

Binnenkort gaan we de kidsrun lopen.

Wat is het bijwoord?

1. Binnenkort
2. gaan
3. we
4. lopen

Anne heeft een heel slimme moeder

Wat is het bijwoord?

1. heeft
2. heel
3. slimme
4. moeder

Destiny fietst hard door de straat.

Wat is het bijwoord?

1. fietst
2. hard
3. door
4. straat

De cake moet lang in de oven

Wat is het bijwoord?

1. cake
2. moet
3. lang
4. oven

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Werkwoord

Lidwoord

Voorzetsel

Sleep hier de woorden naar toe die je niet in een van de andere vakjes horen. 

Bijwoord

Wij

houden

er

heel

rondje

de

erg

tijdens

van

om

lange

pauze

een

door

de

verlaten

school

lopen.

te

Wij = niet geleerd

houden = hww (PV)

er = niet geleerd

heel = BW (over BW)

erg = BW (over WW)

van = VZ

om = VZ

tijdens = VZ

de = BLW

lange = BNW

pauze = ZNW

een  = OLW

rondje = ZNW

door  = VZ

de = BLW

verlaten = BNW

school  = ZNW

te  = niet geleerd

lopen = ZWW 

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Werkwoord

Lidwoord

Voorzetsel

Woorden waarvan je de woordsoort nog niet hebt geleerd / die je voor de toets niet hoeft te benoemen.

Bijwoord

Deas

Meneer

Vries

heeft

de

bijzonder

leuke

opdracht

uitgesteld

tot

hebben

het

heerlijk

lange

paasweekend,

na

al

maar

de

leerlingen

hard

aan

de

opdracht

gewerkt.

Meneer = ZN

De  = ZN (onderdeel van een naam)

Vries = ZN

heeft  = WW (PV)

de = BLW

bijzonder = BW (BVN) 

leuke = BVN

opdracht  = ZN

over = VZ

het  = BLW

gelezen = BW (over ZN)

boek = ZN

uitgesteld = WW (VT DW)

tot = VZ

na = VZ

het = BLW

heerlijk = BW (over BVN)

lange  = BVN

paasweekend, = ZN

maar = niet geleerd

de = BLW

leerlingen = ZN 

hebben = WW (PV)

al = niet geleerd

hard = BW (over WW)

aan = VZ

de = BLW

opdracht = ZN

gewerkt. = WW (VT DW)

Bedenk een zin waarin alle woordsoorten die je geleerd hebt minimaal een keer voorkomen.
ZN, BVN, WW, LW, VZ, BW

Aan de slag!

•  Grammatica: Woordsoorten
  cursus 5 §2,4,6,8, 10 en 12
  
  
• Maandag aan het begin van de les moeten die opdrachten af zijn.

• Verder met §12 bijwoord

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat bijwoorden zijn.

• uitleggen en herkennen welke hoe je verschillende bijwoorden in een zin kunt vinden.
  
  
• kun je de woordsoorten HWW, ZWW, ZN, BVN, OLW, BLW, VZ en BW in een zin herkennen en benoemen.
  
  
• kun je zelf zinnen maken waarin je de woordsoorten HWW, ZWW, ZN, BVN, OLW, BLW, VZ en BW goed gebruikt,

Schrijf op wat je deze les hebt geleerd (probeer zo concreet mogelijk te zijn).

Stel een vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen of geef aan welk onderdeel je het lastigst vond.

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer bekijken

meer voorbeelden krijgen/zoeken

meer oefeningen maken op Nieuw Nederlands

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niets meer te weten komen over de leerstof

Nog vragen over ontleden / woordsoorten stellen

Andere stof over woordsoorten / ontleden voor de toets leren

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)