Beeldspraak (havo 3)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

Hoofdstuk 20: Beeldspraak I

21 februari 2022

Voordat we beginnen...

• Laptop op tafel en inloggen in LessonUp
  
• Heb je een vraag? Steek je hand op!
• Iedereen doet actief mee. 

Lesprogramma

• Bespreken leerdoel
• Uitleg (metaforen deel I)
• Opdracht maken en daarna nabespreken
• Uitleg (metaforen deel II)
• Opdracht maken en daarna nabespreken

Leerdoel

Je leert wat beeldspraak is en hoe je met verschillende vormen metaforen ontdekt. 

Beeldspraak

• Bij beeldspraak gebruik je woorden in een figuurlijke betekenis. Figuurlijk taalgebruik = alles wat niet letterlijk bedoeld wordt
  
  
• Er is sprake van een overeenkomst tussen een object (wat is dat?) en het beeld
  
  
• Goede beeldspraak maakt een (gesproken)tekst mooier,
  
  
• Duidelijker en krachtiger.

Ergens een slaatje uitslaan (figuurlijk)= 

                Ergens van profiteren

Beeldspraak

1. Metaforen

2. Metonymia (andere les)

a. Vergelijking met verbindingswoord

b. zuivere metafoor

c. personificatie

d. synesthesie 

Metaforen (a)

Vergelijking met verbindingswoord

De auteur gebruikt een verbindingswoord om een beeld (b) aan de werkelijkheid (w) te koppelen. Er zijn varianten met verschillende verbindingswoorden. 

• van
• alsof
• koppelwerkwoord
• als

Ze is een schat (b) van een meid (w).

Nou zeg, bedankt voor je commentaar (w), alsof je een emmer leeggooit (b)!

Vliegen (w) is het nieuwe roken (b).

Vlekken verdwijnen (w) als sneeuw voor de zon (b). 

Vlekken verdwijnen  als 

(werkelijkheid)

sneeuw voor de zon.

(beeld)

Je kamer ziet eruit als...

(werkelijkheid)

een zwijnenstal!

(Beeld)

Metaforen (b)

Zuivere metafoor

Alleen het beeld wordt genoemd, de werkelijkheid niet. 

• Dat kwam wel een beetje uit de lucht vallen! 
  
• Als scheidsrechter moet je een dikke huid hebben. want je krijgt veel kritiek. 
  

Vergelijking

Beeld en werkelijkheid

Hij vindt de Haagse politiek
NET EEN POPPENKAST.

1. vergelijking
2. (zuivere) metafoor

Na de wedstrijd moest de scheidsrechter de
kemphanen uit elkaar trekken.

1. vergelijking
2. (zuivere) metafoor

Geef aan welke vergelijking wordt gemaakt. Noteer beeld (b), werkelijkheid (w) en verbindingswoord (v).

De sneeuw lag als deken over het weiland.

Opdracht I

• Wat: Maak de opdrachten hiernaast en noteer de antwoorden (schrift/ laptop)
• Hoe: maak de opdracht individueel. 
• Hulp: overleg met je duopartner.
• Tijd: 10 minuten
• Achteraf 

Geef aan welke vergelijking wordt gemaakt. Noteer beeld (b), werkelijkheid (w) en verbindingswoord (v).

Zo'n 4,5 miljoen mensen ontvangen elke maand een draak van een brief, e-mail of brochure van bedrijven, goede doelen en overheden, blijkt uit een onderzoek.

Geef aan welke vergelijking wordt gemaakt. Noteer beeld (b), werkelijkheid (w) en verbindingswoord (v).
Je staat daar maar als een zoutpilaar, doe iets!

Metaforen (c)

Personificatie

'een persoon van iets maken' --> 'dingen' krijgen menselijke eigenschappen.

• De inrichting ademde rust en orde.
• Papier is geduldig

Personificatie

Bij personificatie doen we net alsof levenloze dingen iets kunnen wat mensen kunnen. 

Denk bijvoorbeeld aan:

• tijd die voorbij kruipt of
  
• wind die huilt.

 Kruipen en huilen zijn dingen die mensen 

wél kunnen, maar dingen niet.

Metaforen (d)

Synesthesie

Het vergelijken van twee soorten zintuigelijke waarnemingen.

• schreeuwende kleuren (horen - zien)
• een bittere conclusie (proeven - horen)
• een scherpe geur (voelen - ruiken)

Zintuigen

1. Horen

2. Zien

3. Ruiken

4. Proeven

5. Voelen

Synesthesie

Verbinding / vermenging van verschillende zintuiglijke waarnemingen.

• Bittere kou (proeven en voelen)
  
• Warme tonen (voelen en horen)
  
• Schilderachtig schelden (zien en horen)

Zintuigen

1. Horen

2. Zien

3. Ruiken

4. Proeven

5. Voelen

Opdracht II

• Wat: Maak de opdrachten hiernaast en noteer de antwoorden (schrift/ laptop)
• Hoe: maak de opdracht individueel. 
• Hulp: overleg met je duopartner.
• Tijd: 10 minuten
• Achteraf 

Mijn oude fiets SMEEKT om een grondige opknapbeurt.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

Het licht begint te wandelen door het huis en raakt de dingen aan.

1. vergelijking met verbindingswoord
2. zuivere metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

Anke was zo boos dat ze alleen maar met bittere woorden kon antwoorden.

1. vergelijking met verbindingswoord
2. zuivere metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

De trein was zo druk; we zaten als sardientjes in een blik.

1. vergelijking met verbindingswoord
2. zuivere metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

Ze renden naar voren. Zoals honden op voer afkomen en elkaar verdringen, duwen en toeblaffen om maar als eerste bij het eten te zijn om het beste stuk te pakken, zo renden zij op de vijanden af.

1. vergelijking met verbindingswoord
2. zuivere metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

Om de zoveel minuten vliegt een grote witte vogel laag over ons huis, onderweg van of naar Schiphol.

1. vergelijking met verbindingswoord
2. zuivere metafoor
3. personificatie
4. synesthesie

Wat hebben we geleerd vandaag?