Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1-3

Ontleden

In deze les oefen je met....

- Persoonsvorm

- Werkwoordelijk gezegde
- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Woordsoorten

- Werkwoorden

Persoonsvorm

De persoonsvorm kun je op drie manieren vinden in een zin:

1. De tijd in de zin veranderen

Ik loop naar school. / Ik liep naar school.

          2. Het aantal in de zin veranderen

Ik loop naar school. / Wij liepen naar school.

3. De zin vragend maken

Ik loop naar school/ Loop ik naar school?

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Ik hang lekker op de bank.

1. Ik
2. hang
3. op de bank
4. lekker

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd kerstkaarten?

1. jullie
2. kerstkaarten
3. Sturen
4. ook

Wat is in de onderstaande zin het hele wwg?

Het publiek moest lang op de huldiging wachten.

1. moest
2. moest, wachten
3. moest, op wachten
4. de huldiging

Wat is het wwg in de onderstaande zin?

De komende jaren zal de temperatuur stijgen.

1. zal
2. de temperatuur
3. stijgen
4. zal, stijgen

Het voltooid deelwoord

Instructiefilmpje

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Hebben Andrea en Wendy de opdracht nog niet gemaakt?

1. Andrea en Wendy
2. Hebben
3. de opdracht
4. gemaakt

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Gisteravond hebben veel mensen naar het nieuwe programma gekeken.

1. Gisteravond
2. hebben
3. gekeken
4. veel mensen

Dan nu oefenen met zinsdelen

Welke zinsdelen ken je allemaal?

Zinsdelen

1. werkwoordelijk gezegde

2. onderwerp

3. lijdend voorwerp

4. meewerkend voorwerp

5. bijwoordelijke bepaling

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden in de zin?

Het onderwerp 

Het onderwerp is altijd een persoon, een dier of een ding. 

Je vindt het onderwerp door te vragen: 

Wie/wat + persoonsvorm.

Voorbeeld: Ik loop naar school.

De persoonsvorm is "loop". 

Wie loopt? Ik. "Ik" is dus het onderwerp. 

Wat is het onderwerp in de volgende zin?
Jan en Henk fietsen naar huis.

1. Jan
2. Henk
3. Jan en Henk
4. huis

Wat is het onderwerp in de volgende zin.

Gisteren heeft hij een spelletje gespeeld.

1. Gisteren
2. een spelletje
3. heeft
4. hij

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door de vraag te stellen: Wie/wat + persoonsvorm/wg + onderwerp?

Voorbeeld

Mark gaf mij gisteren een cadeautje. 

- Persoonsvorm: Gaf Mark mij gisteren een cadeautje?

- Onderwerp:  Wie gaf? Mark

- Lijdend voorwerp: Wat +gaf+ Mark? een cadeautje

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Marjan heeft vandaag appels gekocht.

1. vandaag
2. appels
3. Marjan
4. heeft gekocht

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Morgen krijg ik een nieuwe fiets.

1. Morgen
2. krijg
3. ik
4. een nieuwe fiets

Meewerkend voorwerp

Je stelt de vraag: aan wie/ voor wie?

De ober heeft voor de gasten limonade ingeschonken.

Voor wie heeft de ober limonade ingeschonken?

De jongen geeft het meisje een zoen.

Het meewerkend voorwerp is?

1. De jongen
2. het meisje
3. een zoen
4. geeft

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Welk zinsdeel houd je over? Dat is het mv

meewerkend voorwerp (=mv)

Marjan

had

een mooi gedicht

voor haar opa 

geschreven. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Welk zinsdeel houd je over? Dat is het mv

Meewerkend voorwerp (= mv)

Gisteren

bracht

ze

een goed boek

voor mij

mee.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

De ober 

heeft 

de jas

aan de klant 

gegeven. 

Bijwoordelijke bepaling

waar = bijwoordelijke bepaling van plaats

wanneer = bijwoordelijke bepaling van tijd

hoe = bijwoordelijke bepaling van reden

Om de bijwoordelijke bepaling te vinden stel je de vragen:

• Waar?= bijwoordelijke bepaling van plaats
  
• Wanneer?= bijwoordelijke bepaling van tijd
  
• Waarom?= bijwoordelijke bepaling van reden
  
• Hoe?= bijwoordelijke bepaling van toestand
• Hoelang? = bijwoordelijke bepaling van tijd

De docent legt om tien uur grammatica uit in lokaal 132.
De bijw bep is/zijn?

1. om tien uur
2. De docent
3. legt uit
4. om tien uur, in lokaal 132

Woordsoorten

lw	de, het, een
znw	mensen, dieren, dingen
bijv. nw	zegt iets over znw
vz	kast, kooi, vakantie.
ww	alle doe-woorden
pers. vnw	vervangen voor jouw naam
bez.vnw	kleuter
aanw. vnw	vinger

welk woordsoort is 'zwemmen'?

1. werkwoord
2. zwemwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijknaamwoord

welk woordsoort is 'fiets'

1. lidwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. zelfstandig naamwoord

zinsdelen

woordsoorten

onderwerp

lijdend voorwerp

telwoord

meewerkend voorwerp

werkwoordelijk

gezegde

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

voorzetsel

lidwoord

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?

Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Aan

het

water

zat

een

slaperige

visser.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Aan

het

water

zat

een

slaperige

visser.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Op

maandag

zit

Naomi

aan

de

kassa.

Sleep de kenmerken van de woordsoorten naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.

Heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.

Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.

Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.

Een eigennaam is een vorm van deze woordsoort.

Deze woordsoort zegt iets over het ZN.

Deze woordsoort staat meestal vóór het ZN.

Deze woordsoort heeft een korte en een lange vorm.

Je kunt vaak de trappen van vergelijking erop toepassen.

Er bestaat ook een stoffelijke variant van deze woordsoort.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Voorzetsel

In

de

app

vroeg

Ruben

de

opdracht

van

het

wiskundehuiswerk.

Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

pv

ond

lv

mwv

 Haal

de boodschappen

vanmiddag

op

voor 5 uur.

Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

wwg

ond

mwv

lv

Onderweg

heeft

zij

een high-five

haar zus

gegeven.

Ontleed de volgende zin

Zo'n leuke disco

zou

de scouting

ook eens

moeten organiseren

onderwerp

persoonsvorm

ww gezegde

ww gezegde

lijdend voorwerp

bwb

Benoem het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde in deze zin (wat je niet hoeft te benoemen = overig):

wwg

onderwerp

overig

De docent

heeft

veel uitleg

gegeven

over het ontleden.

Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

wwg

ond

mwv

lv

BWB

Aan wie

zal

de president

de medaille

straks

geven?

Ontleed de volgende zin

Lindsey

mocht

van haar moeder

schoenen met hakken

kopen

Onderwerp

Onderwerp

gezegde

gezegde

Persoonsvorm

Lijdend voorwerp

In welke volgorde ontleed je een zin?

BWB

PV

OND

WWG

LV

MWV

Ben je tevreden wat je nu weet voor de toets over grammatica?

😒🙁😐🙂😃