3 april - Ontleden zinsdelen (Bijwoordelijke bepaling + herhalen pv/ow/wg/lv/mv)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Welkom bij Nederlands

* Maak eerst deze LessonUp

* Maak daarna de taak in Planning.

Klaar?

* Nog oude huiswerkopdrachten niet gemaakt? Doe dat!

* Lees in je leesboek.

Waarom leren ontleden?

Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.

Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

Ontleden doen we op 2 manieren:

> woordsoorten ( = blw/olw/zn/bn/pers. vnw/bez. vnw/vz)

> zinsdelen ( = ow / wg / lv / mv)

Ik hou van dunne frietjes met mayo en lust geen ketchup.

Ik hou van dunne frietjes met mayo en lust geen ketchup.

Wat is het verschil tussen zinsdelen en woordsoorten?

Zinsdelen

Woordsoorten

______

______

______

______

Functies van zinsdelen

Woorden aan bepaalde groepen toekennen

Elk los woord benoemen

Losse én groepjes woorden benoemen

Zinsdelen

Woordsoorten

Persoonsvorm

Onderwerp

werkwoordelijk gezegde

Lidwoord

Zelfstandig naamwoord

werkwoord

Stappenplan zinsdelen ontleden

1. persoonsvorm
2. zinsdeelstreepjes zetten
3. onderwerp
4. gezegde
5. lijdend voorwerp
6. meewerkend voorwerp

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. het eerste werkwoord van een zin.
2. alle werkwoorden samen in een zin.
3. het laatste werkwoord van een zin.

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat?
2. wie/wat+persoonsvorm?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde
4. wie/wat + lijdend voorwerp?

Het lijdend voorwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat + wg + o?
2. wie/wat + wg?
3. wie/wat + mv?
4. wie/wat + lv?

Herhaling zinsdelen

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd )
2. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin)
4. Lijdend voorwerp                  (wie + alle benoemde zinsdelen? of wat + alle                                                              benoemde zinsdelen?)
5. Meewerkend voorwerp      (aan wie + alle benoemde zinsdelen? of voor                                                                wie + alle benoemde zinsdelen?)

Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Is de persoonsvorm altijd een werkwoord?

1. ja
2. nee

Wie heeft de leraar vertelt over mijn papegaai?
onderwerp =

1. heeft
2. wie
3. de leraar
4. mijn papegaai

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp

In elke zin staat een lijdend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

De postbezorger overhandigde de klant de bestelling.

lijdend voorwerp =

1. De postbezorger
2. De bestelling
3. De klant
4. Er is geen lijdend voorwerp

De postbezorger overhandigde
DE KLANT de bestelling.

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Ik zal DE ANDEREN heus niets vertellen.

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Ontleden

Bij het ontleden benoem je eerst: de persoonsvorm, het gezegde, het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen

die je overhoudt na het benoemen, zijn de bijwoordelijke bepaling (bwb).

Niet elke zin bevat een bwb en sommige zinnen hebben meer dan één bwb.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de vragen:

waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Een bijwoordelijke bepaling

• Belangrijkste zinsdelen: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp , meewerkend voorwerp. 
• Wat overblijft is meestal de bijwoordelijke bepaling (bwb). 
• Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als  wanneer, waar, waarmee, hoe, hoeveel, hoe, waarom, waarheen, waardoor,
  

Bijwoordelijke bepaling

Let op: 

Niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten!

Bijwoordelijke bepaling

VWO moet de verschillende soorten bwb's kunnen herkennen. 

Hij fietste naar het sportveld.
De bijwoordelijke bepaling is:

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen die beginnen met:

1. wanneer, waar, hoe, hoeveel, waarheen, waarom, waardoor, waarmee
2. wie, wat, welke

Met deze auto wil ik rijden.

bijwoordelijke bepaling =

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Waarom wil mijn oma altijd EEN ZOEN hebben?

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

GISTEREN werd de kampioen gehuldigd op het stadhuis.

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Loop volgend jaar DE MARATHON VAN NEW YORK.

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Liza at vandaag twee stukken pizza.

lijdend voorwerp =

1. Liza
2. pizza
3. twee stukken pizza
4. Er is geen lijdend voorwerp.

Ober, breng MIJ eens een glas water, alsjeblieft.

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. onderwerp

AAN JOU kan ik geen geheim vertellen.

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

Over een jaar moeten we de auto opnieuw in de garage laten keuren.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.
4. Ja, de zin bevat drie bijwoordelijke bepalingen.

Over een jaar moeten we de auto opnieuw in de garage laten keuren.

BWB 1: over een jaar

BWB 2: opnieuw

BWB 3: in de garage

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend

voorwerp

meewerkend

voorwerp

bijwoordelijke

bepaling

Ze

heeft

 dit jaar

een mooi cadeau 

voor haar vader

gemaakt.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk

gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Ze

feliciteerde

hem

in de woonkamer. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De auto van mijn vader

is

afgelopen zomer

helaas

niet

goedgekeurd.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Morgen

gaat

het kleine meisje

bij haar oma

logeren.

Aan de slag!

* Maak nu de taak in Planning.

Klaar?

* Nog oude huiswerkopdrachten niet gemaakt? Doe dat!

* Lees in je leesboek.