In 1949 richtten een aantal West-Europese landen en de VS de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) op. Het doel van de NAVO was toen de niet-communistische landen van Europa te beschermen tegen eventuele agressie van de toenmalige communistische Sovjet-Unie. De communistische landen richtten het Warschaupact op. De grens tussen West-Europa en Oost-Europa, het IJzeren Gordijn, was de scheiding tussen de twee machtsblokken: de landen van de NAVO en de landen van het Warschaupact.
Tegenwoordig bestaat het IJzeren Gordijn niet meer. De NAVO bestaat nog wel en richt zich nu op het bestrijden van terrorisme en het vergroten van de stabiliteit in Europa. De NAVO en de EU werken steeds nauwer samen. De laatste jaren stationeert de NAVO weer meer troepen aan de oostgrens van de EU. Met Rusland zijn er spanningen, bijvoorbeeld vanwege de uitbreiding van de EU met Estland, Letland en Litouwen (de Baltische staten). Daar wonen nog steeds veel Russen, omdat de landen lange tijd onderdeel waren van de Sovjet-Unie.