Gevolgen NAH voor gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-3

Gevolgen NAH voor gedrag

NAH

NAH is de afkorting voor Niet Aangeboren Hersenletsel

NAH ontstaat na de geboorte (dus niet met, of rond de geboorte). Het kan ontstaan door verschillende oorzaken, maar leidt tot een breuk in de levenslijn. Door deze breuk is er sprake van een veranderd leven. Er is een tijd van vóór en een tijd na het hersenletsel. Hersenletsel verandert mensen, bijna niemand wordt weer zoals hij of zij was.

NAH is geen diagnose maar een verzamelnaam van allerlei aandoeningen in het brein.

www.npostart.nl

De hersenen

Hersenen bestaan uit 3 onderdelen:

• grote hersenen
• kleine hersenen
• hersenstam

Grote hersenen

Waarnemingen worden verwerkt (bewust)

Gevoelscentra

Bewegingscentra

De grote hersenen regelen:

Alle vrijwillige bewegingen

Het denken en de intelligentie (leren van nieuwe dingen)

Het bewustzijn, het geheugen en de persoonlijkheid.

Zij verwerken bovendien alle zintuigelijke informatie van binnen en van buiten het lichaam en zorgen ervoor dat er correct op wordt gereageerd 

Grote hersenen (cerebrum)

• Bestaan uit een linker en een rechter hemisfeer (hersenhelft)
• Beide helften zijn gescheiden door een diepe spleet
• Beide helften zijn verbonden door corpus callosum (hersenbalk)
• Veel vouwingen om meer oppervlak voor zenuwcellen te maken (hersenschors)

De grote hersenen bestaan uit 4 kwabben/gebieden...

1. Voorhoofdskwab (frontaalkwab)

• planning
• organiseren
• geheugen
• impulscontrole
• het oplossen van problemen
• selectieve aandacht
• besluitvorming
• beheersen van gedrag en emoties.

https://www.hersenletsel-uitleg.nl/gevolgen-per-hersengebied/frontaal-kwab-voorhoofdskwab

2. Wandbeenkwab (pariëtaalkwab)

• Sensorische informatie; pijn, gevoel warm, koud
  
• Ruimtelijke oriëntatie
  
• Centraal: aansturing grove motoriek
  
• Lateraal: Aansturing fijne motorieken en sensoriek, bv handen en  gezicht 
• Voorkomt stoten. 

3. Slaapbeenkwab (Temporaal kwab)

• verwerken auditieve informatie
  
• taalbegrip
  
• gehoorvermogen
  
• geheugen
  
• gedrag
  
• concentratie
  
• visuele waarneming
  
• categoriseren van voorwerpen
  
• geur- en smaakherkenning.

4. Achterhoofdskwab ( Occipitaal kwab)

•  Ontvangen en verwerken visuele informatie
  
•  helpen bij waarnemen kleuren en vorm.

Psychische en fysieke gevolgen

Gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kunnen onderverdeeld worden in:

• Cognitieve stoornissen
• Gedragsveranderingen
• Psychische of psychiatrische stoornissen
• Fysieke stoornissen

Cognitieve stoornissen

Denk hierbij aan stoornissen in waarneming en oriëntatie, tempo van informatieverwerking, concentratie/aandacht, geheugen, handelen (apraxie) en taal (afasie).

Gedragsveranderingen

Dit uit zich in bijvoorbeeld een toename in heftigheid van emotionele reacties of juist afwezigheid van emotionele reacties (apathie), agressie en agitatie, sociaal onaangepast gedrag, ontremd en impulsief gedrag.

Pychische of psychiatrische stoornissen

Hierbij gaat het bijvoorbeeld om stemmingsstoornissen, denk- en waarnemingsstoornissen (psychosen, waanideeën, hallucinaties), angst, dwang, posttraumatische stressstoornissen en verslavingsproblematiek.

Fysieke stoornissen

Dit zijn onder meer motorische stoornissen (krachtverlies en coördinatiestoornissen, spasticiteit), pijnklachten van hoofd, nek, schouder, rug en extremiteiten, vermoeidheid, zintuiglijke en seksuele stoornissen.

Gevolgen van NAH verschilt per persoon 

Specifieke gevolgen van NAH verschillen van persoon tot persoon, afhankelijk van onder meer de plaats van het letsel, de ernst van de beschadiging en de leeftijd waarop het letsel is ontstaan. Maar ook door persoonlijkheidskenmerken vóór het letsel en reacties van en aanpassingen in de omgeving.

Sociale problemen

Cognitieve stoornissen en gedragsproblemen kunnen het aangaan en onderhouden van sociale contacten bemoeilijken, waardoor vereenzaming op de loer ligt. Iemands zelfwaardering wordt soms negatief beïnvloed door gevoelens van afwijzing en het ontbreken van zinvolle dagbesteding. De gevolgen van NAH kunnen bij mensen met NAH en hun naasten leiden tot depressieve klachten, angsten en tot overbelasting van de partner.

 

Sociale problemen

Doordat een groot deel van de gevolgen, zoals concentratieproblemen en vermoeidheid, niet direct zichtbaar is, bestaat kans op overschatting en overvraging vanuit de omgeving. Het is lastig te begrijpen dat iemand zich anders gedraagt door een klap op het hoofd, een val of een hersenbloeding. Vaak heeft de getroffene ook zelf onvoldoende inzicht in de gevolgen van het hersenletsel.

Veranderde emoties en gedrag

Emotionele reacties: Als een getroffene zich bewust is van beperkingen die door het hersenletsel zijn ontstaan, kan dit leiden tot verminderd zelfvertrouwen, onzekerheid en gevoelens van eenzaamheid, frustratie en machteloosheid. Hierdoor ontstaan vaak emotionele reacties, zoals huilen, boos worden en soms ook overdreven vrolijkheid. Ook kan het zijn dat de getroffene niet meer in staat is tot het uiten van emotie, het gevoel daarvoor verliest.

Veranderde emoties en gedrag

Verminderde controle op impulsen en emoties: mensen zonder hersenletsel hebben doorgaans geleerd om impulsen te onderdrukken. Mensen met hersenletsel kunnen dat niet meer zo goed. Zij uiten daarom sneller hun weerstand tegen dingen die ze niet prettig vinden of die hen irriteren. Het is ook moeilijker om het uiten van emoties te controleren. Zo kan het zijn dat iemand vaker lacht en huilt dan vroeger. Het kan ook meer moeite kosten om met lachen of huilen te stoppen.

Veranderde emoties en gedrag

Stemmingswisselingen of blijvende karakterverandering: een direct gevolg van de hersenschade kan zijn dat een getroffene heel verschillende stemmingen kan krijgen: soms is een getroffene depressief en soms ook weer overmatig vrolijk. Andere karakterveranderingen die kunnen optreden zijn: sociaal onaangepast gedrag; vloeken en agressiviteit; verhoogde prikkelbaarheid; veranderd gevoel voor humor.

Veranderde emoties en gedrag

Weinig respons of initiatiefloosheid: mensen met hersenletsel zijn zich ervan bewust dat zij een deel van hun zelfredzaamheid hebben verloren. Soms leidt dit tot een verminderd zelfvertrouwen of een negatief zelfbeeld. Daarom nemen mensen met hersenletsel soms weinig initiatief of vertonen ze weinig enthousiaste respons op voorstellen.

Veranderde emoties en gedrag

Riskant en overmoedig gedrag kan optreden omdat een getroffene niet meer in staat is om te leren van ervaringen. Hierdoor heeft de getroffene geen juist, een onvolledig of onrealistisch beeld van zijn of haar capaciteiten, waardoor deze denkt dat hij of zij van alles nog wel kan. Ook kan hierdoor buitensporig of riskant gedrag ontstaan doordat de getroffene situaties niet goed inschat of zich niet kan beheersen.

Het doormaken van een hersenletsel is vaak een plotselinge gebeurtenis waarbij iemand niet precies weet welke gevolgen er blijvend zijn en waardoor de getroffene het gevoel kan hebben geen controle meer te hebben. Bijna ieder mens met hersenletsel zal proberen zich terug te vechten naar het ‘oude niveau’. Op de tenen lopen, vallen en opstaan zijn daarvan het gevolg.

Ook de omgeving kan de persoon met hersenletsel fors overschatten of juist onderschatten.

Het doormaken van een hersenletsel is vaak een plotselinge gebeurtenis waarbij iemand niet precies weet welke gevolgen er blijvend zijn en waardoor de getroffene het gevoel kan hebben geen controle meer te hebben. Bijna ieder mens met hersenletsel zal proberen zich terug te vechten naar het ‘oude niveau’. Op de tenen lopen, vallen en opstaan zijn daarvan het gevolg.

Ook de omgeving kan de persoon met hersenletsel fors overschatten of juist onderschatten.

Tips

• Neem de tijd.

• Vraag eerst aandacht door iemands naam te noemen.

• Concentreer je op de persoon en doe niet tegelijkertijd iets anders.

• Spreek in korte zinnen en geef de persoon met NAH de tijd om de informatie te verwerken.

• Zeg of vraag één ding tegelijk.

Tips

• Gebruik geen kinderlijke taal of kinderlijke toon. Eenvoudig taalgebruik is niet hetzelfde

als kinderlijk praten.

• Bied structuur en regelmaat zodat de cliënt houvast krijgt.

• Wees voorspelbaar: benader iemand met NAH consequent op dezelfde manier, ook dat geeft houvast.

Tips

• Houd rekening met wat de persoon met NAH aankan. Mensen met hersenletsel zijn vaak extreem moe, alles kost veel inspanning en energie.

• Zie onvermogen niet voor onwil aan. Soms is het nodig je persoonlijke doelen en verwachtingen bij te stellen en die aan te passen aan het tempo van de persoon met NAH.

• Ken en onderken de onzichtbare gevolgen van hersenletsel. Mensen met NAH worden vaak overschat omdat aan de buitenkant is niet altijd te zien dat iemand NAH heeft.

Tips

• Denk niet in beperkingen maar kijk wat iemand met NAH wél kan. Is hij/zij niet meer in staat het initiatief voor een activiteit te nemen of uit te voeren? Dan ben jij als vrijwilliger degene die hierin het voortouw zal moeten nemen; jij neemt het initiatief en motiveert de ander om iets samen te doen.

• Maak gebruik van de expertise van de mantelzorger. Hij of zij kent degene met hersenletsel vaak het beste en kan je ook tips en adviezen geven.

Link

https://www.hersenletsel-uitleg.nl/gevolgen-per-hersengebied