kww, zww, hww

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2

Grammatica woordsoorten

zelfstandig werkwoord,  hulpwerkwoord en koppelwerkwoord

blz. 90

Lesdoel

Aan het einde van de lessen grammatica ken je;

- zelfstandig werkwoord

- hulpwerkwoord

- koppelwerkwoord

ZWW

Wanneer een werkwoord de handeling / actie aangeeft, 

spreek je van een zelfstandig werkwoord. (zww)

Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

Mijn vader heeft het hek geschilderd

Welke werkwoorden zie je hier?

-

-

Mijn vader heeft het hek geschilderd

- heeft

- geschilderd

Welke is het belangrijkst? Oftewel: Welke geeft de actie/handeling weer?

HWW

Wanneer een werkwoord geen handeling aangeeft, spreek je van een hulpwerkwoord.

Je kunt de verdwijnproef toepassen en het werkwoord dat overblijft, is het zelfstandig werkwoord. De verdwenen werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.

Ik zou naar huis moeten lopen

Werkwoorden?

-

-

-

-

-

Ik zou naar huis moeten lopen

- zou

- moeten

- lopen

Belangrijkste? Welk werkwoord geeft de handeling weer?

Ik zou naar huis moeten lopen

- zou

- moeten

- lopen

zww = lopen (geeft actie/handeling weer)

hww = zou, moeten

Voorbeeld verdwijntruc

Ik zou naar huis moeten lopen.

Ik zou naar huis lopen

Ik loop naar huis--> dit is de actie, dus het zww!

Koppelwerkwoord (kww)

- geeft geen handeling aan.

- koppelt het onderwerp aan een kenmerk of eigenschap verderop in de zin. 

- kan er maar 1 van in de zin staan.

het onderwerp doet niets, maar is iets.

Kww

9 koppelwerkwoorden; 

zijn                            schijnen                           (de rechtse komen in het

worden                   heten                                   dagelijks taalgebruik 

blijven                     dunken                                weinig voor)

blijken                     voorkomen

lijken

Zij is voorzitter

Werkwoorden?

-

-

-

Zij is voorzitter

Zij = onderwerp

is = koppelwerkwoord (vorm van "zijn")

Want het koppelt voorzitter aan zij

 

Een zww zit nooit samen in een zin met een kww.

Dus

In een zin zit altijd een zww of een kww.

Alle andere werkwoorden in de zin zijn dan --> hww

Even oefenen

Wat is het koppelwerkwoord?
Karel schijnt jarig te zijn.

Ik ben naar huis gelopen.
Het laatste werkwoord is een:

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. hulpwerkwoord

Is het woord tussen haakjes een zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gegeten.( heb)

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Dat boek van jou lijkt me erg goed.
lijkt = ...

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Meneer Reitsma blijft altijd geduldig.

blijft = ...

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Jacob is een oplettende leerling.

is =

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

Ineke gaat naar de stad.
gaat = ?

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Hij is altijd al een opschepper geweest.

1. is = kww geweest = kww
2. is = kww geweest = hww
3. is = hww geweest = kww
4. is = hww geweest = hww

Ik ben gisteren 10 geworden.
geworden = ?

1. koppelwerkwoord
2. hulpwerkwoord

Wat vind je nog lastig?

Aan het werk

Maak opdracht 1, 2 en 5

Tijd over? opdracht 3 samen