Taalverzorging herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Taalverzorging herhalen

Programma

-Huiswerk controleren + nakijken	10 min
-Oefentoets	50 min
-Oefentoets bespreken	10 min
-Zelfstandig werken	10 min

Nabespreken huiswerk

Opdracht 4

Leg uit waarom kerk in de eerste zin hieronder met een kleine letter wordt geschreven, maar in de tweede zin met een hoofdletter. 

-In de kerk Santa Maria in Trastevere in Rome zijn prachtige mozaïeken beschikbaar. 

-Sinds 2013 is Paus Franciscus het hoofd van de Kerk. 

In de eerste zin wordt er met kerk een kerkgebouw aangeduid. In dit geval schrijf je kerk met een kleine letter. 

In b gaat het om de Kerk als instituut. In dit geval schrijf je Kerk met een hoofdletter.

Huiswerk controleren + nakijken

Open je schrift. 

Ga naar Google Classroom. 

In de map "Nederlands h2u" vind je een kopje met "Antwoorden". 

Daarin staan de antwoorden van vorige les.

Kijk je gemaakte opdrachten na.  

Basisprincipes spelling

Uitspraak;

Gelijkvormigheid;

Herkomst;

Soms onvoorspelbaar;

Taalverzorging. 

Meervoudsvorming

Meervoud op -en --> soms extra medeklinker, soms verandering van medeklinker. 

Meervoud op -s --> klinker + spraakverwarring = '. Leenwoorden -s.

Meervoud -'en of -'s --> afkortingen.

Meervoud met trema --> met klemtoon, met extra e, met trema. Zonder klemtoon, zonder extra e, met trema. (melodie-melodieën VS bacterie-bacteriën). Woorden -ee met trema met extra e (idee-ideeën).

Twee meevoudsvormen --> groente/museum/band (betekenis).

Bijzondere meervoudsvormen --> korte klank wordt lange klank (dak-daken), klinker verandert (schoonheid-schoonheden), -eren (kind-kinderen), onregelmatig (koe-koeien en lende-lendenen). 

Bijvoeglijk naamwoord

Verbogen --> + e. De mooie auto. 

Onverbogen --> zonder e. De auto is mooi. 

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord --> het geslaagde feest. Schrijf je zo kort mogelijk, tenzij uitspraak belemmert wordt. (vergrote scherm - ontpitte kersen). 

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord --> eindigen op -en (ijzeren schaar, papieren vliegtuig) tenzij leenwoord uit Engels (plastic hoes, polyester shirt). 

Trappen van vergelijking:

Noteer het meervoud van "kerstlied"

Noteer het meervoud van "paasei"

Hoe werkt de met met/zonder zonder regel?

Werkwoordspelling

We maken 5 groepen van 4 personen. Elke groep werkt een onderdeel van de spelling uit in een presentatie die aan het einde van de les gegeven wordt. Je presentatie duurt 3 minuten. Je bedenkt ZELF voorbeelden. De theorie uit het handboek mag gebruikt worden. 

Groep 1: werkwoordspelling tegenwoordige tijd (blz 180)

Groep 2: werkwoordspelling verleden tijd (blz 181). 

Groep 3: werkwoordspelling voltooid en onvoltooid deelwoord (blz 182).

Groep 4: werkwoordspelling onregelmatige werkwoorden (blz 183). 

Groep 5: werkwoordspelling Engelse werkwoorden (blz 183). 

werkwoordspelling
U (hebben) veel tijd aan werkwoordspelling (besteden).

1. heeft besteed
2. heeft besteedt

werkwoordspelling
Ik (besteden) veel tijd aan werkwoordspelling.

1. besteed
2. besteedt
3. besteden

1. (worden) je moe van werkwoordspelling?
2. (worden) je broer ook zo moe van werkwoordspelling?

WERKWOORDSPELLING
[verbazen]
Dat heeft me altijd __________.

De werkwoordspelling heb ik altijd ................ (haten).

Menig leerling [                      ] zich de strijd met d’s en t’s. Je moet er goed op letten dat de laatste letter, afhankelijk van de vorm en tijd van het werkwoord, soms [                      ]. Het is dan ook niet voor niets dat de werkwoordspelling jaarlijks wordt 

[                       ]. Een foutje is ook na jarenlange training, nauwgezette oefening en gerichte uitleg zo [                       ]. Hoewel er enkele lastige regels toegepast dienen te worden, moet je er wel op blijven letten dat iedere letter de juiste uitgang krijgt die het heeft

 [                       ].

Zorg ervoor dat je alle regels nog een keer zorgvuldig [                       ]. De werkwoordspelling is echt nooit [                       ], maar bij het schrijven heb je het stappenplan gewoon niet voldoende 

[                       ]. Het [                       ]vast nog wel eens dat je een slordigheidsfoutje maakt, maar je tekst krijgt de zorg die het 

[                       ].

herinnert

herinnerd

verandert

veranderd

herhaalt

herhaald

gebeurt

gebeurd

verdient

verdiend

We hebben de werkwoordspelling ......

We hebben deze les dus al hard....

Nu weet ik precies hoe dit werkwoord .... moet worden!

herhaalt

herhaald

gewerkt

gewerkd

gespelt

gespeld

gespeldt

Samenstellingen

Aaneenschrijven	Spaties	Tussen-s
Samengestelde woorden met één klemtoon. Feestbeest, limonadeglazen.	In een eigen naam. Anne Frankhuis. Dode Zeezout.	Als je een extra s hoort. Koningsdag, buitenshuis.
Meerdere woordsoorten mogelijk. Lichtgeel, derdewereldlanden.	Soms afhankelijk van de betekenis. Uitzicht en uit zicht. Meedoen en mee doen.	Soms begint het rechterdeel met een s waardoor je de tussen-s niet hoort. Vervang. Dorpsstraat, levensstijl.
Afgeleid van een werkwoord. lesgegeven, kampeeruitrusting.
Bijwoorden. Hierheen, daarvandaan.
Engelse leenwoorden. Flatscreen, feelgoodmovie.
Eigennaam. TikTokdansje.

Samenstellingen

Tussen-en	Tussen-e	Tussen-er
Als het linkerdeel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is met een meervoud op -en. Boekenweek, krantenbezorger, sterrenstelsel.	Als het linkerdeel van de samenstelling: - meervoud heeft op -s. Lentekriebels. - meervoud heeft op -s en -en. Keuzestress. - geen meervoud. P lattegrond. - uniek is. Zonneschijn. - een bijvoeglijk naamwoord verstrekt. Apetrots, pikkedonker.	Bij woorden in het meervoud eindigen op -eren. Eierdop, kinderfiets.

Koppelteken

Als klinkers botsen.	zee-eend, auto-onderdelen, lente-ui.
Bij gelijkwaardige combinaties, zoals bij combinaties van titels en beroepen.	chef-kok, rood-wit-blauwe vlag, kaas-uienpizza.
Tussen alle woorden van een vaste woordgroep.	een-op-een, kant-en-klaarmaaltijd.
Bij aardrijkskundige namen en samenstellingen die daarvan afgeleid zijn.	West-Terschelling, Nieuw-Zeelander.
Na afkortingen, letters, cijfers en speciale tekens.	PvdA-leden, L-vormig, 65-plusser. MAAR havoklas en pincode.
Na voorvoegsels: adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint, substituut.	Meester-metselaar, kandidaat-astronauten, Sint-Janskathedraal.
Volgende deel begint met hoofdletter.	Oud-Hollands, Pro-Frans, Anti-AliExpress.
Anderstalige woorden die normaal los geschreven worden.	Déjà-vugevoel, out-of-the-boxdenken.

Cijfers en 

getallen

Krijgen culturele, politieke, religieuze en artistieke stromingen wel of geen hoofdletter?

Hoofdletters

Hoofdletter

Geen hoofdletter

amazon

paasmaandag

haarlemse

zuidwest

Hoofdletter

geen hoofdletter

marco

printer

racefiets

tijger

turkse

Hoofdletter

geen hoofdletter

rood

amerikaanse

bierglas

eline

paspoort

Leestekens

Kloppen de leestekens?

1. Sanne zegt: Mijn fiets staat nog op school.
2. Sanne zegt: 'Mijn fiets staat nog op school.'
3. Sanne zegt: 'Mijn fiets staat nog op school'
4. Sanne zegt 'Mijn fiets staat nog op school.'

Kloppen de leestekens?

1. Robin zei: 'Wie gaat er mee naar de Mac?'
2. Robin zei Wie gaat er mee naar de Mac?
3. Robin zei: Wie gaat er mee naar de Mac?
4. Robin zei 'Wie gaat er mee naar de Mac?'

Kloppen de leestekens?

1. Ga jij smorgens nog naar de supermarkt?
2. Ga jij 's morgens nog naar de supermarkt.
3. Ga jij 's morgens nog naar de supermarkt?
4. Ga jij s' morgens nog naar de supermarkt?

Oefentoets

Je krijgt een oefentoets. 

Deze oefentoets omvat Taalverzorging en maak je uiteraard in stilte. 

50 minuten, 10 vragen. 

Bespreken oefentoets

Luister goed mee en verbeter jezelf waar nodig! 

Afsluiting

BEDANKT voor dit leuke schooljaar met jullie!! 

Heeel veel succes met de toetsen en (hopelijk) tot volgend schooljaar!

Veel liefs, 

Mevr. Bogaard

(volg me op instagram: @mevrbogaard :D).