Stijlfiguren 16 februari

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Maandag 22 februari

Start paragraaf woordenschat

Huiswerk: startopdracht, opdracht 1 + 2

Toets hoofdstuk 4: vrijdag 19 maart

Lesdoel:

Je herkent twee nieuwe stijlfiguren in een tekst: een pleonasme of tautologie.

Je ziet of het om een stijlfiguur of een stijlfout gaat.

Wat is hier dubbel gezegd?

Het hondje deed om half tien 's avonds een plasje in de witte sneeuw. 

Verbeteren

Het hondje deed om half tien 's avonds een plasje in de witte sneeuw. 

Wat is hier dubbel gezegd? 

Aan het einde van de voorstelling daalde het gordijn langzaam naar beneden. 

Verbeteren

Aan het einde van de voorstelling daalde het gordijn langzaam naar beneden.

 

Pleonasme

Een pleonasme kan een versterking zijn van een beeld dat je wilt schetsen. Er wordt een eigenschap van het beeld genoemd. 

Voorbeelden: natte tranen, groen gras, witte sneeuw

Wat is hier dubbel gezegd? 

Daar doe ik nooit en te nimmer meer aan mee!

Verbeteren

Daar doe ik nooit meer aan mee!

Daar doe ik te nimmer meer aan mee!

Wat gaat hier fout?

Vanzelfsprekend zal ik dat werk natuurlijk wel afmaken. 

Verbeteren

Vanzelfsprekend zal ik dat werk wel afmaken. 

Dat werk zal ik natuurlijk wel afmaken. 

Tautologie

Tautologie: er wordt twee keer hetzelfde gezegd (met verschillende woorden)

Voorbeelden geaccepteerde tautologie: 'gratis en voor niets', 'zeker en vast' of 'list en bedrog'. 

Voorbeelden van overbodige herhaling zijn: Wat een 'vrolijk en blij' kind, ik heb dat 'nooit niet' gewild, die boeken zijn 'identiek hetzelfde' of: 'want ik wil immers' nooit slapen.  

Stijlfiguur of stijlfout

Stijlfiguur: versterkt het effect - is correct.  

In gedichten of bekende uitdrukkingen komt het veel voor.

Stijlfout: onnodige herhaling - is incorrect.

In normale geschreven of gesproken teksten is het niet nodig.

 

De bal is omlaag gevallen.

1. tautologie
2. pleonasme

De bal is omlaag gevallen

1. stijlfiguur
2. stijlfout

Vaak en dikwijls gebeurt het.

1. pleonasme
2. tautologie

Vaak en dikwijls gebeurt het.

1. stijlfiguur
2. stijlfout

Ik heb het zelf persoonlijk afgeleverd.

1. pleonasme
2. tautologie

Ik heb het zelf persoonlijk afgeleverd.

1. stijlfiguur
2. stijlfout

Nog even iets extra's:

Pleonasme: De eigenschap van het beeld wordt herhaald. De woorden die gebruikt worden, behoren niet tot dezelfde woordsoort. Witte sneeuw =  BN + ZN

Tautologie: je zegt/schrijft twee keer hetzelfde, in andere woorden, achter elkaar. Hier worden wel vaak dezelfde woordsoorten gebruikt. Hij is vrolijk en blij! = BN + BN

Let op: soms maken een pleonasme of een tautologie een tekst sterker.  Soms juist niet. Hier gaan we in een volgende les op in.

Ze zijn identiek gelijk aan elkaar.

1. pleonasme
2. tautologie

Ze zijn identiek gelijk aan elkaar.

1. stijlfiguur
2. stijlfout

Wil je dat eens hardop voorlezen?

1. pleonasme
2. tautologie

Wil je dat eens hardop voorlezen?

1. stijlfiguur
2. stijlfout

De antwoorden van de toets lagen open en bloot op tafel.

1. pleonasme
2. tautologie

De antwoorden van de toets lagen open en bloot op tafel.

1. stijlfiguur
2. stijlfout

Wat snap je nu het best?

1. pleonasme
2. tautologie
3. stijlfiguren
4. stijlfouten

Aan de slag

H4 woordenschat (stijlfiguren 3)

Maken: startopdracht + opdracht 1 en 2