13.4 Veiligheid en milieu

13.4 Veiligheid en milieu
1 / 19
volgende
Slide 1: Tekstslide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 19 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

13.4 Veiligheid en milieu

Slide 1 - Tekstslide

Giftige stoffen 
“Poison is in everything, and no thing is without poison. The dosage makes it either a poison or a remedy.”

Uitspraak Paracelsus, Zweedse arts (1493-1541)


Slide 2 - Tekstslide

GHS-systeem
  • Wereldwijd systeem om gevaren en risico's van stoffen weer te geven.
  • Zie Binas tabellen 97B en 97E

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Video

Grenswaarde
  • Massa% (of Volume%) geeft aan het hoeveel g (mL) stof in 100 g (mL) van een mengsel zit.


  • Massa-ppm (of volume-ppm) geeft aan het hoeveel mg (mL) stof in 1 kg (1000 L / 1 m3) van een mengsel zit.


  • Massa-ppb (of volume-ppb) geeft aan het hoeveel µg (µL) stof in 1 kg (1000 L / 1 m3) van een mengsel zit.


Slide 5 - Tekstslide

LD-50 

  • LD-50 is maat voor acute giftigheid (LD = Lethal Dose)
  • Dit is de dosis waarbij de helft van de proefdieren overlijdt, uitgedrukt in mg per kg lichaamsgewicht.

  • Binas 95 voetnoot 2

Slide 6 - Tekstslide

Voorbeeld: botulinetoxine
  • Meest potente gif dat bekend is.
  • Neurotoxisch: eiwit legt zenuwcellen tijdelijk stil.
  • LD-50 = 0,2 µg per kg
  • Wordt in zeer lage doseringen toch gebruikt als cosmetisch hulpmiddel.
    (botox)

Slide 7 - Tekstslide

Voorbeeld: atropine
  • Wordt verkregen uit de dodelijkste bessen van de wolfskers (Atropa belladonna).



  • ± 10 bessen zijn dodelijk voor een mens.
  • Werd gebruik om pupillen te verwijden, wat vroeger als schoonheid (belladonna) werd gezien.
  • In moderne geneeskunde o.a. gebruikt bij hartritmestoornissen.

Slide 8 - Tekstslide

ADI-waarde
  • Aanvaardbare Dagelijkse Inname (acceptable daily intake)
  • Binas 95
  • Aantal mg per dag per kg lichaamsgewicht dat een persoon binnen mag krijgen zonder gezondheidseffecten.
  • Voor medicijnen en additieven in voedingsmiddelen.


Slide 9 - Tekstslide

Grenswaarde / TGG-waarde
  • TGG = Tijd Gewogen Gemiddelde
  • Binas 97A

  • Maximale concentratie van een stof waar een volwassen persoon gedurende 8 uur (soms 15 min) per dag, gedurende een heel arbeidsleven, aan mag worden blootgesteld zonder gezondheidsproblemen
  • Uitgedrukt in ppm of mg / m3



Slide 10 - Tekstslide

Rekenvoorbeeld Grenswaarde / TGG
  • TGG ammonia (8 uur) = 14 mg / m3
  • (massa)ppm = (massa stof X / massa totaal) * 106
  • massa stof X = 14 mg = 0,014 g
  • volume totaal (lucht) = 1 m3 = 1,293 kg (dichtheid lucht) = 1293 g
  • Invullen in formule geeft 10,82 massa ppm = 11 massa ppm


Slide 11 - Tekstslide

Milieu
Brandstoffen:
  • (versterkt) broeikaseffect
  • zure depositie (zure regen / grond)
  • smog (NOx en SO2)

Kunstmest:
  • Uitspoeling en eutrofiëring


Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Video

Bij een niet heel giftige stof, is de LD-50 dan (relatief) hoog of juist laag?
A
Hoog
B
Laag
C
Geen idee

Slide 14 - Quizvraag

Hoeveel mg tin mag een man van 85 kg binnenkrijgen?

Hint: Gebruik BINAS 95
A
17
B
85
C
170
D
850

Slide 15 - Quizvraag

Uitleg
BINAS 95:
ADI-waarde tin = 2 mg / kg lichaamsgewicht

Deze man mag dus 85 x 2 = 170 mg nitraat binnenkrijgen


Slide 16 - Tekstslide

Een vrouw weegt 60 kg en krijgt 300 mg nitraat binnen. Is de ADI-waarde overschreden?
A
nee
B
ja

Slide 17 - Quizvraag

Uitleg
BINAS 95:
ADI-waarde nitraat = 3,7 mg / kg lichaamsgewicht

Deze vrouw mag 60 x 3,7 = 222 mg nitraat binnenkrijgen

300 mg > 222 mg, dus de ADI-waarde is overschreden

Slide 18 - Tekstslide

Aan de slag!
Maak 13.4 opdr. 38 t/m 49 (p. 178-180)


SE H12 + H13 op vrijdag 17 maart
Herkansing op vrijdag 24 maart

Slide 19 - Tekstslide