5.4 Veranderende ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 5 Ecologie

Wat is het verschil tussen een voedselweb en een voedselketen?

Beschrijf:
- Assimilatie
- Dissimilatie
- Beide in het geval van koolstof (C)
- Voortgezette assimilatie bij koolstof (C)

Benoem enkele kenmerken van het trofische niveau: producenten

Benoem enkele kenmerken van het trofische niveau: consumenten

Benoem enkele kenmerken van het trofische niveau: detrivoren

Benoem enkele kenmerken van het trofische niveau: reducenten

Vergelijk piramide van aantallen met piramide van biomassa.

Binnen een voedselketen is er sprake van energie stromen. Dit houdt in dat er 'productiviteit' verloren gaat. Leg uit hoe dit zit.

Leerdoelen 5.4 Veranderende ecosystemen

• Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.
• Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Successie

Verandering in soortensamenstelling, waardoor ecosysteem langzamerhand veranderd.

• Pionierecosysteem: ongunstige omstandigheden, kleine biomassa en eenvoudig voedselweb (2)

• Pioniersoorten zorgen voor diertjes, humus, stabielere bodem en gematigdere abiotische factoren. -> (3 en 4)

Successie

• Climaxecosysteem (5):

- Abiotische factoren en soortensamenstelling stabiel

- Biomassa is toegenomen en nu ook stabiel (NPP=afbraak)

- Gesloten kringlopen

- Grotere biodiversiteit

- Gelaagdheid

- Kenmerkende soorten

Climaxecosystemen zijn kwetsbaar

• Weinig humus in bodem
• Grote diversiteit aan detrivoren en reducenten = snelle mineralisatie = anorganische stoffen slechts kort in de bodem, want worden snel opgenomen door producenten

Verschil

Primaire successie: erosie (door regen en wind) heeft ervoor gezorgd dat humuslaag verdwijnt -> successie van voor af aan

• Bijv: kale rots

Secundaire successie: er is nog wel gedeeltelijk geschikte ondergrond met humus, dus successie verloopt er sneller

• Bijv: bosbrand

Gradiëntecosysteem

Ecosysteem met geleidelijke overgangen.

Duinen: strand, zeereep, open duinvalleien, struweelduinen en binnenduinrandbossen

Kust: zout - kalk rijk - nat

Binnenland: zoet - kalk arm - droog

Indicatorsoorten kalkrijk/arm

-> Rijk = duinroos en slangenkruid

-> Arm = dopheide en struikheide

Voorbeelden

• Strand -> duinen -> bos
• Zand -> heide -> bos
• Plas -> veen/moeras -> bos
• Rots onder water -> koraalrif
• Kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

Wat hebben we eraan?

Evenwichten

Stel: epidemie onder konijnen

=

Sappige grassen en kruiden groeien uit tot houtachtige planten 

=

Verdringen jonge grassen en kruiden

=

 Onvoldoende voedsel voor konijnen, dus aantal wordt nooit meer zo hoog als voorheen

Leerdoelen 5.4 behaald??

• Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.
  
• Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Het huiswerk:

Bestudeer blz. 125 t/m 134.

Onvoldoende: Maken + nakijken opdr. 51 t/m 64.

Voldoende: Maken + nakijken opdr. 52, 54, 55, 58 t/m 64.

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

veel lichte zaden

weinig, maar grote zaden

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

Populier

Beuk

Welk type boom kan het best tegen extreme weersomstandigheden?

1. populier, de pionier
2. beuk, de pionier
3. populier, de climaxsoort
4. beuk, de climaxsoort

Goede oefening

	Pionier systeem	Climax systeem
variatie in abiotische omstandigheden
biodiversiteit
aantal individuen per soort
aantal relaties tussen soorten
dikte humuslaag
gelaagdheid in het ecosysteem
biomassa
stabiliteit

Goede oefening

	Pionier systeem	Climax systeem
variatie in abiotische omstandigheden	Groot	Klein
biodiversiteit	Klein	Groot
aantal individuen per soort	Klein	Groot
aantal relaties tussen soorten	Klein	Groot
dikte humuslaag	Klein	Klein
gelaagdheid in het ecosysteem	Klein	Groot
biomassa	Klein	Groot
stabiliteit	Klein	Groot