5.2 Het huishoudboekje van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

5.2 Het huishoudboekje van de overheid

Van vorige les......

Collectieve goederen:

• Voorzieningen die de overheid levert en betaalt en waarvan iedereen gebruik kan maken
  

Van vorige les...

Privatiseren:

• de overheid besteedt taken uit of draagt ze over aan particuliere bedrijven 
• Wat is er veranderd in de "post sector" nu er sprake is van marktwerking?
• Waarom privatiseren?
• Waarom niet?

De overheid kan bij het maken van keuzes op economisch gebied informatie en/of advies krijgen van:

• CBS

• CPB

• SER

CBS

• Centraal Bureau voor de Statistiek
• Verzamelt informatie over oa economische veranderingen

CPB

• Centraal Planbureau
• Onderzoekt wat de gevolgen kunnen zijn van economische beslissingen

SER

• Sociaal Economische Raad
• Adviseert over sociaal-economische onderwerpen
• Bestaat uit werkgevers, werknemers en onafhankelijke deskundigen

5.2 Het huishoudboekje van de overheid

Deze les onder andere:

• Inkomsten gemeenten
• Begrotingsoverschot of   begrotingstekort
• Staatsschuld 

• Jaarlijks maakt het rijk de begroting voor het komende jaar: de Rijksbegroting.
  
• De miljoenenota is een korte toelichting hierop.
  

Inkomsten Rijk

Belastingen en premies

Boetes

Aardgasopbrengsten

Winsten staatsbedrijven

Uitgaven Rijk

• Uitgaven die alle ministeries gaan doen voor hun plannen
  
• Rente over staatsleningen (6MD € in Miljoenenota!)
  
• Aflossing van staatsleningen (oftewel aflossing van staatsschulden)
  

Directe belastingen: betaal je RECHTSTREEKS aan belastingdienst.

= belasting op inkomen, winst en vermogen. Bijv:

-Loon en inkomstenbelasting

-Dividendbelasting

-Vennootschapsbelasting

-Kansspelbelasting

Indirecte belastingen (=kostprijsverhogende belastingen). Betaal je VIA winkelier aan belastingdienst.

Bijv:

- BTW

- Accijns

- Invoerrechten

-Milieuheffingen

Inkomsten gemeenten

• Een gemeente krijgt een deel van het geld/ budget van het Rijk ("Gemeentefonds"). Zie 3 dia's terug in miljoenennota 2018 bij "UITGAVEN" (van het rijk!): 24,4 MD euro aan gemeente- en provinciefonds
• Gemeentelijke belastingen en heffingen                           (denk aan: ozb, hondenbelasting, rioolheffing, afvalstoffenheffing, etc.)

Westland

https://www.gemeentewestland.nl/belastingen.html

inkomsten gemeente

Gemeente en provinciefonds

Onroerendzaakbelasting

Rioolheffing

Afvalstoffenheffing

Hondenbelasting

uitgaven gemeente

Infrastructuur

Subsidies verlenen

Onderwijs

Sportvoorzieningen

 Aanleg bedrijventerreinen

• Begrotingstekort
  

• Begrotingstekort
  

• Begrotingsoverschot
  

Begrotingsoverschot

De overheid heeft meer inkomsten dan uitgaven

Begrotingstekort

De overheid heeft meer uitgaven dan inkomsten

Staatsschuld= overheidsschuld= totaal van alle leningen die de overheid heeft.

• overheidsschuld neemt toe als de overheid een tekort heeft. Want dan gaan ze lenen.
  

• overheidsschuld neemt af als de overheid een overschot heeft. Want dan lossen ze af.
  

Overheidstekort?

* Er moet geld geleend worden: gevolg: er moet ook rente betaald worden: dit geld kan dus niet aan iets anders in het land worden besteed.

* Hoe komt de overheid aan geld? Ze lenen bv geld bij pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Of ze lenen van het buitenland of eigen burgers (staatsobligaties)

* Mag dit tekort onbeperkt groot worden?

 Nee: Het tekort mag niet groter zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), de schuld mag niet hoger zijn dan 60 procent van het bbp. (vanuit de EU opgelegd)

Indirecte belastingen heten zo omdat je ze

1. meteen moet betalen
2. niet meteen hoeft te betalen
3. rechtstreeks aan de overheid betaalt
4. via een winkelier aan de overheid betaalt.

Belastingen zijn de grootste inkomstenbron van onze overheid

1. juist
2. onjuist

OZB staat voor

1. onaangeroerdezaak-belasting
2. onroerendezaak-belasting
3. onaangetastezaak- belasting
4. onverdrachtzaak- belasting

Als de overheid meer uitgaven dan inkomsten verwacht, is er een

1. begrotingsoverschot
2. begrotingsevenwicht
3. begrotingsaanbod
4. begrotingstekort

Welke is/ zijn geen voorbeelden van directe belasting

1. Inkomstenbelasting
2. Accijns
3. Vennootschapsbelasting
4. Btw

Belasting die verwerkt zitten in de prijs van een product, noem je

1. Indirecte belasting
2. Directe belasting

Belasting over inkomen, winst en vermogen is

1. Indirecte belasting
2. Directe belasting

De gemeente mag zelf belasting heffen en krijgt ook geld van de rijksoverheid.

1. Waar
2. Niet waar

Koopprijs € 210.000
WOZ-waarde € 190.000
OZB-belasting is 0,1397%
Hoeveel belasting moet je betalen?

1. 293,37
2. 2100
3. 265,43
4. 2654,30

Wat gaat er van het brutoloon van een werknemer af?

1. BTW
2. Premie sociale zekerheid
3. Loon belasting
4. Loonbelasting en premie sociale zekerheid

EXTRA UITLEG

www.rijksoverheid.nl

www.rijksoverheid.nl

www.destaatsschuldmeter.nl

0

0

0

0

0