AFPG-D-1 Ziektebeelden bewegingsapparaat

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektebeelden

Bewegingsapparaat

Leerdoelen

• Je kunt van ziektebeelden benoemen wat de naamsverklaring, oorzaken, symptomen, behandelingen en complicaties zijn
• Je kunt de definitie van de medische terminologie beschrijven.

Ken je deze nog?

Lordose = 

Bursa = 

Musculus = 

M. pectoralis major = 

Os tibia = 

Os clavicula = 

Vertebrae thoracales = 

Ken je deze nog?

Lordose = kromming van de wervelkolom, hol

Bursa = slijmbeurs

Musculus = spier

M. pectoralis major = grote borstspier

Os tibia = scheenbeen

Os clavicula = sleutelbeen

Vertebrae thoracales = borstwervels

Bewegingsapparaat

Bestaat uit: 

• Botten
• Beenverbindingen (bv gewrichten)
• Spieren

Botten en beenderen

Functies van het skelet

• Ondersteunen van het lichaam
• Aanhechting spieren
• Beweging mogelijk maken
• Bescherming kwetsbare organen
• Vorming van bloedcellen
• Opslag mineralen

Bot

Bot bestaat uit 3 delen:

• Botvlies
• Compact botweefsel
• Sponsachtig botweefsel

Botten en beenderen

Soorten botten:

• Pijpbeenderen
• Platte beenderen
• Korte beenderen
• Onregelmatige beenderen

Botverbindingen:

• Bindweefselverbinding
• Kraakbeenverbinding
• Gewricht

Soorten gewrichten

• Kogelgewricht: heupgewricht, schoudergewricht
  
• Ellipsgewricht of ei-gewricht: pols
  
• Zadelgewricht: basis van duim
  
• Scharniergewricht: knie, elleboog
  
• Rolgewricht: tussen spaakbeen en ellepijp
  
• Vlakgewricht: tussen handwortelbeentjes
  
• Strafgewricht: tussen heiligbeen en darmbeen (SI-gewricht)
  

1. mimische spieren

2. monnikskapspier

3. deltaspier

4. grote borstspier

5. biceps     

6. triceps

7. brede rugspier

8. rechte buikspier

9. schuine buikspier

10. vierhoofdige dijbeenspier

11. hamstrings

12. driehoofdige kuitspier

Spieren

Spierbuik is opgebouwd uit spierbundels.

Spierbundels 

bestaan 

uit spiervezels.

Spieren

Samentrekken van spieren: contractie

Aansturing gaat via de motorische zenuwbaan

Hersenen --> verlengde merg (kruizing) --> ruggenmerg -->

ruggenmergzenuw --> perifere zenuw --> spiervezel

Contractie: de motorische prikkel

1. Grote hersenen
2. Hersenstam
3. Ruggenmerg
4. Ruggenmergszenuw
5. Zenuw
6. Eindplaatje
7. Spier

Eindplaatje van spier

Prikkeloverdrachtsstof:

1 Impuls / stroompje

2 Prikkeloverdrachtsstof

komt vrij (neurotransmitter)

3 Spier gaat contraheren 

(samentrekken)

verdeling over 3 leerteams per groep

ziektebeelden 

leerteam 1:  Acuut reuma, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                    Reumatoïde artritis, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                    Syndroom van Sjögren, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                    Ziekte van Bechterew / axiale spondyloartritis, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen                         van reuma

 leerteam 2:  Jicht, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                      Artrose, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                     Osteoporose, bron: pathologieboek, osteoporosevereniging.nl

                     Heupdysplasie, bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  heup

  leerteam 3: Duchenne spierdystrofie, bron: spierziekten.nl

                     Klompvoet (pes equinovarus), bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  voet

                     Hernia nuclei pulposi (HNP), bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  rug

                     Sclerodermie, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                     Hallux valgus, bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  voet

of bij verdeling over iedereen 

ziektebeelden

leerteam 1:  Acuut reuma, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                    Reumatoïde artritis, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

 leerteam 2: Syndroom van Sjögren, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                    Ziekte van Bechterew / axiale spondyloartritis, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen                         van reuma

  leerteam 3: Jicht, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                      Artrose, bron: pathologieboek, reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

  leerteam 4: Osteoporose, bron: pathologieboek, osteoporosevereniging.nl

                     Heupdysplasie, bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  heup

  leerteam 5: Duchenne spierdystrofie, bron: spierziekten.nl

                     Klompvoet (pes equinovarus), bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  voet

  leerteam 6: Hernia nuclei pulposi (HNP), bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  rug

                     Sclerodermie, bron: reumanederland.nl  reuma  vormen van reuma

                     Hallux valgus, bron: zorgvoorbeweging.nl  pijn aan mijn  voet

volgende week start met presentaties

werk 1 ziektebeeld (bij voorkeur met een beeld van een zorgvrager uit de praktijk) volgens het format uit de LWP.

Presentatie van ca 5 tot 10 minuten per leerteam

Reuma (algemeen)

Ongeveer 100 chronische aandoeningen aan gewrichten, pezen en botten.

3 categorieën:

• Ontstekingsreuma, ontstekingen beschadigen gewrichten 
• Artrose, kraakbeen verdwijnt
  
• Weke-delenreuma, pijn aan spieren, banden, pezen en gewrichtskapsel
  

Reuma (algemeen)

Symptomen:

• Dik, warm
• Vermoeidheid
• Langdurige pijn
• Moeilijker bewegen: pijn, stijfheid, startpijn

Reuma (algemeen)

Oorzaken:

• Verstoring immuunsysteem
• Erfelijk
• Virus of bacterie
• Lichamelijke belasting
• Stress

Chronische reuma = reumatoïde artritis

Oorzaak: auto-immuunziekte

Symptomen:

• Pijn, roodheid, zwelling, warmte, gestoorde functie
• Verminderde beweging, ochtendstijfheid
• Verstoorde nachtrust door pijn
• Grieperig gevoel
• Zwakker worden van pezen, slijmbeurzen en spieren

Chronische reuma = reumatoïde artritis

Behandeling:

• Eenvoudige pijnstillers (paracetamol)
• Ontstekingsremmers (NSAID’s)
• Ontstekingsremmers (corticosteroïden, methotrexaat)
• Biologische onstekingsremmers per injectie / infuus (zijn eiwitten waarvan de werkzame stof is gemaakt door een levend organisme of afkomstig is van een levend organisme)
• Preventie van osteoporose (kalk, medicatie)
• Warmte en blijven bewegen

Ziekte van Bechterew

Progressieve chronische auto-immuunziekte

Symptomen:

• Pijn en stijfheid, laag in rug, billen, vermoeidheid
• Begint met ontstekingen aan de wervelgewrichten
• Wervelkolom wordt stijf en pijnlijk, krom
  
• Bloedbezinking is verhoogd
  
• ADL steeds lastiger
  

Hallux valgus

Klompvoet

Vroeg in de zwangerschap groeien bepaalde banden en pezen niet mee met de rest van de voet. Deze trekken de voet in een afwijkende positie waardoor ook botten vervormd raken.

Klompvoet

Oorzaken:

• Erfelijk, ouder met deze afwijking geeft grotere kans
• Aangeboren, afwijkende ligging van de voet tijdens zwangerschap
• Onderdeel van syndroom
• Spier of zenuwaandoening

 

Klompvoet

Behandeling:

• Geleidelijk in goede stand, met gips of spalk
• Operatie, vanaf 6 maanden tot 5 jaar
• Brace tot 4 jaar
• Fysiotherapie

Complicatie: voet is minder beweeglijk

 

Fractuur - botbreuk

Gesloten fractuur: huid is intact

Open fractuur = gecompliceerde fractuur: wond aanwezig en/of bot steekt uit de huid

 

Fractuur - botbreuk

4 soorten:

Kruislingse fractuur: fractuur staat loodrecht op lengte as bot
Verbrijzeling / meervoudige botbreuk: fractuur met 3 of meer botstukken
Greenstick fractuur: buigen maar niet / beetje breken (twijgje)
Groeischijfbreuk: beschadiging van de groeischijf

 

Fractuur - botbreuk

Oorzaken:

• Plotseling druk of rek (val, etc)
  
• Zwakte van bot (tumor, cyste)
  
• Zware overbelasting (stress fractuur)
  

 

Fractuur - botbreuk

Symptomen:

• Knappen, krakend geluid
• Pijn en zwelling
• Afwijkende stand, functiebeperking
• Naar buiten steken van bot

 

Stressfractuur middenvoets-beentje

Fractuur door botcyste in bovenarm

Fractuur

onderbeen

Collum fractuur

Total hip, Gamma nail

Fractuur - botbreuk

Conservatief: gips, spalk, brace, verband

Voordelen: geen operatie, geen risico op infectie

Nadelen: meerdere gewrichten in gips en dat geeft stijfheid en minder spiermassa, niet direct belasten

 

Fractuur - botbreuk

Operatief: platen, schroeven, pennen, draden

Voordelen: geen of kortdurend gips, breuk naadloos op elkaar, sneller belasten

Nadelen: kans op botinfectie, 2e operatie nodig om platen en pennen te verwijderen

 

Osteoporose

Osteoporose = botontkalking

Geleidelijke afname van de hoeveelheid en kwaliteit van het bot

Na je 30ste neemt de botdichtheid af

Mensen met reumatoïde artritis hebben een verhoogde kans op osteoporose

 

Osteoporose

Symptomen:

• Breken van botten
  
• Kleiner worden, buikje krijgen
  
• Pijn door wervelinzakkingen en breuken
  

 

Osteoporose

Behandeling:

• Medicatie: ontkalkingsproces tegengaan
• Voedingssupplementen: calcium, vit D
• Pijnbestrijding
• Fractuurbehandeling
• Operaties wervelfracturen: herstellen en verstevigen

 

Even oefenen

Artritis = ontsteking van een gewricht

Artroscopie = kijkoperatie in het gewricht

Coxartrose = artrose (slijtage) van het heupgewricht

Synovectomie = verwijderen (wegsnijden) van het binnenste vlies van het gewrichtskapsel

Sub-luxatie = gedeeltelijke ontwrichting

M. triceps surae = driehoofdige kuitspier

Even oefenen

Artritis = 

Artroscopie = 

Coxartrose = 

Synovectomie = 

Sub-luxatie = 

M. triceps surae = 

Vragen?

• Ziektebeelden uitwerken, deze doorlezen
• Woorden opzoeken in Quizlet, deze oefenen met de opties kaarten en schrijven.