samenvattingsporten

• Mens & Natuur
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

sport

• Lichamelijke inspanning of geestelijke inspanning die in wedstrijdvorm getest worden, met regels en een organisatie.

lichamelijk en geestelijk

Lichamelijke inspanning heeft te maken met bewegen

Geestelijke inspanning heeft te maken met (na)denken

 Individuele sporten​ (alleen)

Fitness​

 Atletiek

Fietsen

Zwemmen

schaatsen

etc.

Teamsporten​ (groep)

 Voetbal​

Volleybal​

Korfbal

Hockey

Rugby

etc.

topsport

• Is sport op het hoogste niveau
• Sporters zijn er elke dag van de week mee bezig
• Meestal wordt er geld verdiend

amateur sport

• Is sport op lager niveau
• Mensen doen het in hun vrije tijd
• Er wordt er geen geld mee verdiend

actieve sportbeoefening

• Doe je zelf aan sport
• Voorbeeld: je zit op tennis of voetbal.

passieve sportbeoefening

• Volg je een bepaalde sport zonder er zelf actief aan mee te doen
• Voorbeeld: naar een wedstrijd kijken

Opmerkingen

• Schaken en dammen is ook een sport

       Waarom? -> Denken is een geestelijke inspanning, er           zijn spelregels, er zijn wedstrijden, etc

• Bij sommige lichamelijke inspanningen (zoals shoppen, schoonmaken, etc) is er geen sprake van wedstrijdvorm, spelregels, organisatie, etc. De mensen die dit doen ervaren het wel als sport, maar het is dus geen sport

Paardrijden

1. Individuele sport
2. Teamsport

hardlopen op de loopband

1. Lichamelijke inspanning
2. Geestelijke inspanning

computerspel spelen

1. Lichamelijke inspanning
2. Geestelijke inspanning

voetbalwedstrijd kijken op tv

1. Lichamelijke inspanning
2. Geestelijke inspanning

redenen om te sporten

• ontspanning
• gezelligheid
• gezondheid
• een mooier uiterlijk
• plezier in bewegen
• lenigheid
• je kunnen verdedigen
• geld
• beroemdheid

0

functies van sportkleding

• je makkelijk te bewegen
  
• het niet te warm te krijgen
  
• je teamgenoten te herkennen
  
• je te beschermen
  
• als hulpmiddel te gebruiken

oorzaken van blessures

• ruwheid en overtreding van de spelregels
• ongeoefendheid en onvoldoende techniek 
• gebrek aan conditie
• overbelasting en oververmoeidheid van de spieren
• onvoldoende warming-up / cooling down 
• slecht weer, 
• te snel starten na een blessure
• slechte sportuitrusting

blessures voorkomen

• een goede warming-up en cooling-down
• bij een onbekende sport niet te fanatiek te starten
• een goede valtechniek.

blessures behandelen

kneuzing / verzwikking -> rust

bij een ernstige verzwikking kunnen de banden scheuren -> rust

breuk -> gips

Veel blessures worden behandeld met ijswater. Dit vermindert een inwendige bloeding, zwelling en pijn

een oorzaak van blessure kan een gebrek aan techniek zijn

1. juist
2. onjuist

tactiek

Afspraken over hoe je een wedstrijd gaat spelen en hoe je gaat samenwerken met je team. Wie krijgt welke taak.

Ik houd van bloemen

1. Mening
2. Argument

Ik houd van bloemen, want ze ruiken lekker

1. Mening
2. Argument

mentaal (geestelijk)

• het is gezellig, sociale contacten
• ontspanning
• geluksstofje (endorfine) wordt aangemaakt in hersenen 
• minder stress
• beter slapen
• beter geheugen
• beter concentreren

• sport verbroedert

fysiek (lichamelijk)

• beter uithoudingsvermogen 
• hart wordt groter en sterker
• meer bloed en zuurstof naar de hersenen
• Je krijgt meer spieren of je wordt leniger
• gezonder gewicht 
• zweet voert afvalstoffen af
• Je reageert sneller

kwaliteiten en lichaamsbouw

Per sport heb je andere kwaliteiten en lichaamsbouw nodig:

sprinter -> snelheid

turnen -> lenigheid

gewichtsheffen -> kracht

marathon lopen -> uithoudingsvermogen

basketbal -> lang zijn

sumoworstelaar -> dik zijn

kleding

Als je gaat sporten, heb je daar soms speciale kleding voor nodig..

• makkelijk in kunnen bewegen en zweten

• Veiligheid (helm, scheenbeschermers)
• herkenning (tussen eigen team / tegenstander of tussen  speler / keeper)
• hulpmiddel (bv voetbalschoen, honkbalhandschoen)

Coaching

Kritiek geven

Keuzes maken..

Waardevol

Mening

Argumenten

Welk onderdeel hoort niet bij een triathlon?

1. hardlopen
2. zwemmen
3. fietsen
4. schieten

Uit welke land kwam de voetballer Diego Maradona?

1. Brazilië
2. Argentinië
3. Spanje
4. Portugal

Hoe wordt het midden van een dartbord ook wel genoemd?

1. De roos
2. Bull(s Eye)
3. Middle
4. Center

Met welke kleur wordt de moeilijkste skihelling aangeduid?

1. blauw
2. grijs
3. zwart
4. rood

Waarmee kan een bal worden weggeslagen?

1. Racket
2. Club
3. Stick
4. Alledrie zijn waar

Waarop beweegt een rodelaar zich voort?

1. slee
2. ski's
3. een plank
4. schaatsen

Welke sport hoort bij Wimbledon?

1. Schaatsen
2. Volleybal
3. Basketbal
4. Tennis

Hoeveel ogen staan er maximaal op een domino-steen?

1. 6
2. 12
3. 18
4. 24

Hoeveel ringen staan er op de Olympische vlag?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Waartegen slaan badmintonspelers?

1. een bal
2. plumpie
3. veertjes
4. shuttle

Ter ere van welke god waren de Olympische Spelen?

1. Niké
2. Poseidon
3. Apollo
4. Zeus

Wat symboliseren de gekleurde ringen op de olympische vlag?

1. nationaliteiten
2. landen
3. werelddelen
4. aantal sporten

Uit hoeveel onderdelen bestaat een triathlon?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoe heet het drinkflesje van een wielrenner?

1. Bottle
2. Drinkfles
3. Bidon
4. Bidonet

Hoeveel zwarte vakjes zijn er op een schaakbord?

1. 32
2. 36
3. 40
4. 44

Welke zwemslag gebruik je het meest bij waterpolo?

1. radslag
2. schoolslag
3. borstcrawl
4. poloslag

Hoe heet degene die tijdens een golfwedstrijd de golfclubs voor zijn speler draagt?

1. Carrie
2. Caddie
3. Drager
4. Assistent

Bij welke sport heb
je dit nodig?

1. golf
2. schermen
3. cricket
4. curling

"Geen woorden, maar daden..."
Welke voetbalclub zingt hiervan?

1. Ajax
2. FC Utrecht
3. Feyenoord
4. PSV

Welke kleur judoband draagt een judoka die aan zijn eerste les begint?

1. Rood
2. Wit
3. Blauw
4. Oranje

Hoe heet het als een voetballer 3 keer achter elkaar scoort in 1 helft?

1. Penalty
2. Corner
3. Hattrick
4. Doelpunt

In welke sport wordt gebruik gemaakt van een paard en een bok?

1. paardensport
2. mountainbiken
3. turnen
4. hardlopen

Jouw sport (opdracht)

• Waarom sport je? 
• wat is  je favoriete sport?
• Wat vind je zo leuk aan deze sport?
• Welke kleding draag je tijdens deze sport? Welk materiaal gebruik je?
• Wat is de functie van deze kleding? Wat is de functie van je materiaal?
• Individueel of teamsport? Wat zijn de spelregels? tactiek? 
• Welke lichaamsbouw is handig voor deze sport? Waarom?
• Wie is je favoriete sporter/idool? 
• Wat vind je zo goed aan hem/haar?

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

Wat weet je al over snelheid?

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

Wat weet je al over lenigheid?

kogelgewricht

•  de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere bot
  
• dit gewricht kan alle kanten op bewegen

bijvoorbeeld je schoudergewricht en heupgewricht

Je lichaam bestaat uit verschillende delen. Waar horen je armen bij?

1. Ledematen
2. Romp
3. Hoofd

Beenverbindingen

Er bestaan verschillende soorten gewrichten.

De belangrijkste 2 zijn:

• kogelgewrichten
• scharniergewrichten

Een vinger uit de kom wordt behandeld door een arts!

sportevenement (opdracht)

• Bedenk een sportevenement
• Welke sport, welke locaties/route, 
• prijs 

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

Wat weet je al van kracht?

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

Verbranding en ademhaling

wat weet je al over
verbranding en ademhaling?

bloed, spieren en voeding

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

SPORTEN

• een sport kiezen
• snelheid
• lenigheid
• kracht
• uithoudingsvermogen: verbranding en ademhaling
• uithoudingsvermogen: bloed, spieren en voeding
• gezond sporten

Sleep de afbeelding naar het juiste orgaanstelsel

Ademhalings-

stelsel

Spier

stelsel

botten

stelsel

bloedvaten

stelsel

wat weet je al over
bloed, spieren en voeding?

wat weet je al over;
gezond sporten?

Wat is een blessure?

Hoe ontstaan sportblessures?

Hoe voorkom je blessures?

Bloedneus

Bloedneus

Hoofd naar voren
.

Uitsnuiten.

Neusbotje vastpakken en druk geven
.

Watten plaatsen
.

5 minuten wachten
.

Stopt het niet? Naar ziekenhuis

Wat doe je bij een bloedneus

1. Direct watjes in de neus tot de bloeding stopt
2. Snuiten en 5 min. dichtknijpen
3. Hoofd achterover en iets kouds in de nek
4. Direct 112 bellen

Stikken

- persoon iets voorover laten staan.

- Enige klappen (lichtjes omhoog)tussen de schouderbladen,
  terwijl er één schouder wordt tegengehouden 

- Gebeurt er niets, pas dan de Heimlichmanoeuvre toe.
   (staand of zittend):

Heimlichmanoeuvre

Achter de zich verslikkende / stikkende persoon staan.

Doe je vuist / onderarm bij kleine kind net onder de ribbenboog van het slachtoffer.

Omvat met de andere hand deze vuist/onderarm

Trek met een ruk beide handen schuin omhoog naar jezelf toe.

Uit welke botten bestaat een hand

1. 14 kootjes 5 middenhandsbeentjes 8 Handwortelbeentjes
2. 15 kootjes 4 middenhandsbeentjes 7 handwortelbeentjes
3. 12 kootjes 2 middenhandsbeentjes 7 handwortelbeentjes
4. 13 kootjes 6 middenhandsbeentjes 9 handwortelbeentjes

Lichte

Hersenschudding

Hersenschudding:

*lichte hoofdpijn

*braken

*wit zien

*slaperig

actie? 

ouders bellen !!

Tekst

Zware

 Hersenschudding

hoofdpijn maar ook bewusteloos

braken

wit zien

slaperig

Actie :

ouders bellen en naar ziekenhuis

Borstkas

 Borstbeen met 12 ribben (aan elke zijde).

Zwevende ribben =ribben die niet vastzitten

aan je borstbeen (2 onderste).

Aan de achterkant zitten ribben vast aan je wervels.

Wervelkolom

• 7 Halswervels
• 12 Borstwervels 
• 5 Lendenwervels 

Hoe noem de vorm die je wervelkolom heeft?

hollingen en bollingen !!

Nek -lordose (= holte)

Borst -kyfose (= bolling)

Lenden-lordose (= holte)

Scoliose

• afwijking van de wervelkolom

hoe heten de wervels waarmee je je hoofd kunt draaien?

Nut van de wervels

Bescherming zenuwbaan

Torderen

Eindigt met heiligbeen ( vergroeide wervels)

Staartbeen ( vergroeid)

Geen gekwispel dus

Bekken

( heupen) bestaat uit:

- Heupbeen of darmbeen (= Os Iliacum)

- Schaambeen + zitbeen

- Heiligbeen (Os Sacrum)

Tussen heiligbeen+darmbeen=SI-gewricht.

- Staartbeen (onder heiligbeen)

Als je een heupbreuk (= meestal een bovenbeenbreuk) hebt, ligt je been niet recht, maar ‘hangt’ je voet naar de buitenkant. 

Als je een heupbreuk (= meestal een bovenbeenbreuk) hebt, ligt je been niet recht, maar ‘hangt’ je voet naar de buitenkant. 

rituelen in de sport

ritueel; handeling die steeds terugkomt op een vast tijdstip of bij een bepaalde gelegenheid.

wat betekent Fair Play in de sport

Fair Play;  eerlijk spelen, je houden aan de regels van de sport.

        je houden aan bepaalde normen en waarden

Fair Play waarden; eerlijkheid, sportiviteit, gezondheid, respect.

Dopinggebruik

• Een sporter heeft verschillende mogelijkheden om beter te presteren

1.  veel trainen en gezonde voeding
2. veel rusten en weinig alcoholgebruik

• Sommige sporters gebruiken niet-natuurlijke middelen of methoden.
• Dit heeft als doel om beter te presteren

Reden dopinggebruik

• Sporters hebben meerdere reden waarom ze doping gebruiken

1. de beste willen zijn
2. veel geld verdienen
3. aanzien krijgen
4. voldoen aan de verwachting van de omgeving

• Dopinggebruik sport: wielrennen, gewichtheffen, atletiek,

Definitie "doping"

Een niet-natuurlijk middel of methode waarbij een sporter het doel heeft om zijn spieren te versterken of zijn uithoudingsvermogen te verbeteren.

Dopinggebruik

• Voorbeeld van een niet-natuurlijk middel of methode:doping
• Doping kan twee belangrijke effecten hebben

1. versterking van spieren
2. verbetering van uithoudingsvermogen (conditie)
   

Argumenten voor dopinggebruik

• Vrijheid van de sporter 
• gelijkheid bestaat niet in de sport
• Dopinggebruik in de sport kun je niet tegenhouden

Argumenten tegen dopinggebruk

• Doping is slecht voor de gezondheid
• Doping is slecht voor het nageslacht
• Een sporter moet zich aan de regels houden

• ontmoeting van mensen en verbroedering
• plezier hebben in het leveren van de presetaties
• voorbeeld zijn voor jongeren
• eerlijke manier sporten; Fair Play

Dopinggebruik in de sport. 

Sporten!!

Omrekenen

Tijden omrekenen

Snelheid: de afstand die je in een bepaalde tijd aflegt.

Snelheid wordt in meter per seconde (m/s) of in kilometer per uur (km/h)

s = afstand  ->m of km

v = snelheid->  m/s of km/h

t = tijd           -> sec of uur

Sporten!!

inwendig skelet           uitwendig skelet                     geen skelet

soorten skeletten

Lijmstof zorgt ervoor dat een bot buigzaam is en kalkstof zorgt ervoor dat een bot hard is.

1. Juist
2. Onjuist

De beenderen van een kind bevatten meer lijmstof dan de beenderen van een oud persoon.

1. Juist
2. Onjuist

Zit er in de botten van bejaarden meer lijmstof dan kalkstof?

1. ja
2. nee

Waarvan zijn je botten gemaakt

1. Lijmstof en kleurstof
2. Kleurstof en Kalkstof
3. Kalkstof en lijmstof
4. Kleurstof en kalkstof

4.3 Beenverbindingen

Botten kunnen op 4 manieren met elkaar verbonden zijn:

1. vergroeid

2. met een naad

3. met kraakbeen

4. met een gewricht

Er zijn beenverbindingen met beweging en zonder beweging.

functies skelet

functies skelet

     beweging            bescherming           stevigheid

1. vergroeid

Het heiligbeen bestaat uit wervels die met elkaar vergroeid zijn.

Ook het staartbeen bestaat uit vergroeide wervels.

Tussen deze botten is geen beweging mogelijk.

2. naadverbinding

De botten van de schedel zitten aan elkaar vast met naden.

Tussen deze botten is geen beweging mogelijk.

Hoofd

Bij baby's zit er nog ruimte tussen de naden van de schedelbeenderen.

Zo'n ruimte heet een fontanel.

Hierdoor is er bij baby's tussen de schedelbeenderen een beetje beweging mogelijk.

3. kraakbeen

Sommige botten zijn door kraakbeen met elkaar verbonden.

Tussen 2 wervels zit een schijfje van kraakbeen. Door dit kraakbeen kunnen de wervels een beetje bewegen en kan je je rug buigen.

Ook tussen je ribben en je borstbeen zit kraakbeen.
En tussen de ribben en de wervels zit een gewricht.

Door het kraakbeen en de gewrichten kan je borstkas groter en kleiner worden als je ademhaalt.

4. gewricht

Op de kop van elk bot zit een laagje kraakbeen. Hierdoor kunnen de botten soepel bewegen en slijten ze niet zo snel.

De 2 botten van het gewricht zitten aan elkaar vast met het gewrichtskapsel.

Het gewrichtskapsel houdt de botten op hun plaats.

De binnenkant van het gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer af. Hierdoor kunnen de botten soepel bewegen.

kapselbanden

Bij sommige gewrichten zit er ook stevige kapselbanden om het gewricht heen.

De kapselbanden helpen om de botten op hun plaats te houden.

Vergroeiing

Botten die vergroeid zijn tot één geheel noem je vergroeid.

(heiligbeen en staartbeen)

Je kunt ze niet afzonderlijk van elkaar bewegen.

GEWRICHT

Verbinding tussen twee botten

Botten gemakkelijk bewegen

SCHARNIERGEWRICHT

Gewricht dat alleen heen en terug kan bewegen 

(zoals een deur)

Bijvoorbeeld:

vingers/tenen

Elleboog

Knie

Je skelet bestaat uit verschillende delen​ 

Een hoofd​

Een romp​

Ledematen 

(armen en benen)

wie heeft er meer botten een baby of een volwassenen?

BEEN EN KRAAKBEEN​

​

Been: erg stevig, geen beweging mogelijk​, veel kalk/weinig lijmstof

- Botten​

​

Kraakbeen: erg bewegelijk​, veel lijmstof/weinig kalk

- Oorschelp​

- Je neus​

- Tussen ribben en borstbeen​

- Tussen de wervels van de wervelkolom​

- Tussen de gewrichten​

commercie (opdracht)

• Bekijk het filmpje
• Bedenk zelf een product (sportoutfit, sportmateriaal, etc.) En teken dit.

• Hoe ga jij reclame maken voor jouw product? (poster, slogan, etc)
• Welke sporter zou jij willen als ambassadeur van jouw product? 
• Vertel over je sporter 
• Waarom is jouw sporter zo geschikt voor jouw product?

maken

opdrachten 34, 35, 36, 38, 39, 43, 46, 47, 49, 50, 51

challenge

Wat ga jij trainen komende weken? Welke oefening van opdracht 32/33 (of bedenk zelf een uitdaging)

Wat is je doel?

Hoe ga jij je doel bereiken?

om een blessure te voorkomen is een warming up belangrijk

1. juist
2. onjuist

oorzaak van een spierscheuring

1. bij een plotselinge beweging
2. bij een langdurige beweging

genezing van een voetbalknie

1. gips
2. rust
3. meniscus verwijderen
4. geen van allen

behandeling bij een kneuzing

1. gips
2. rust
3. meniscus verwijderen
4. geen van allen

waarom worden veel blessures behandeld met ijswater?

1. vermindert de inwendige bloeding
2. vermindert zwelling
3. vermindert pijn
4. allemaal

geestelijke inspanning is actief zijn met je hoofd

1. juist
2. onjuist

concentratie is een geestelijke eigenschap

1. juist
2. onjuist

een krachtsporter levert gedurende een lange tijd inspanning

1. juist
2. onjuist

een krachtsporter eet veel eiwitten

1. juist
2. onjuist

een duursporter eet veel koolhydraten

1. juist
2. onjuist

de formule voor snelheid =

snelheid = afstand : tijd

1. juist
2. onjuist

functies van het skelet zijn

1. stevigheid
2. bescherming
3. beweging
4. alle antwoorden zijn goed

je wervelkolom is een ledemaat

1. juist
2. onjuist

Romp

Sleutelbeen

Schouderblad

Borstbeen

Rib

Wervels

Heupbeen

Heiligbeen

Staartbeen

Samenstelling

Kalk en lijmstof

Naarmate je ouder wordt, verdwijnt lijmstof en heb je veel kalk in je lichaam

Welk bot is dit?

1. Sleutelbeen
2. Ribben
3. Heiligbeen
4. Schouderblad

Welk bot is dit?

1. Sleutelbeen
2. Ribben
3. Heiligbeen
4. Schouderblad

Welk bot is dit?

1. Sleutelbeen
2. Ribben
3. Heiligbeen
4. Schouderblad

Welk bot is dit?

1. Sleutelbeen
2. Ribben
3. Heiligbeen
4. Schouderblad

Welk bot is dit?

1. Dijbeen
2. Scheenbeen
3. Teenkootjes
4. Heiligbeen

Welk bot is dit?

1. Dijbeen
2. Scheenbeen
3. Teenkootjes
4. Heiligbeen

Welk bot is dit?

1. Dijbeen
2. Scheenbeen
3. Teenkootjes
4. Heiligbeen

Welk bot is dit?

1. Dijbeen
2. Scheenbeen
3. Teenkootjes
4. Heiligbeen

De reden dat oudere mensen sneller hun botten breken is omdat..

1. Er veel lijmstof in hun botten zit
2. Er veel kalk in hun botten zit

Baby's hebben veel .... in hun botjes, waardoor ze minder snel iets breken

1. Kalk
2. Lijmstof

je wervelkolom is een ledemaat

1. juist
2. onjuist

been bestaat uit

1. kalk
2. lijmstof
3. allebei
4. geen van beide

kalk maakt je beenderen buigzaam

1. juist
2. onjuist

kalk maakt je beenderen buigzaam

1. juist
2. onjuist

volwassen hebben meer kraakbeen dan baby's en kinderen

1. juist
2. onjuist

volwassen hebben meer kraakbeen dan baby's en kinderen

1. juist
2. onjuist

waarom is de wervelkolom stevig en buigzaam

1. tussenwervelschijven
2. kraakbeen
3. allebei
4. geen van beiden

waarom is de wervelkolom stevig en buigzaam

1. tussenwervelschijven
2. kraakbeen
3. allebei
4. geen van beiden

waarom is de wervelkolom stevig en buigzaam

1. tussenwervelschijven
2. kraakbeen
3. allebei
4. geen van beiden

met een kogelgewricht kan je alleen heen en terug bewegen

1. juist
2. onjuist

een voorbeeld van een kogelgewricht is je heup

1. juist
2. onjuist

met een scharniergewricht kan je alleen heen en terug bewegen

1. juist
2. onjuist

een voorbeeld van een scharniergewricht is je schouder

1. juist
2. onjuist

pijpbeenderen

1. lang en hol
2. kort en hol
3. lang en massief
4. kort en massief

pijpbeenderen

1. niet stevig niet zwaar
2. wel stevig niet zwaar
3. niet stevig wel zwaar
4. wel stevig wel zwaar

boogvorm in botten zorgt voor

1. stevigheid
2. vangen schokken op
3. allebei
4. geen van beide

welke verbing heb je op je schedel?

1. vergroeid
2. naadverbinding

welke verbinding heb je op je schedel?

1. vergroeid
2. naadverbinding

welke verbinding heb je in je heiligbeen?

1. vergroeid
2. naadverbinding

bij de grootheid kracht hoort de eenheid ...

1. Massa
2. Newton

bij de grootheid massa hoort de eenheid ...

1. gram
2. Newton

antagonisten...

1. spieren die een tegengesteld effect hebben
2. spieren die een samenwerkend effect hebben

pezen...

1. zitten tussen spieren en botten
2. zitten tussen botten en botten

spieren en pezen

1. spieren kunnen samentrekken
2. pezen kunnen samentrekken
3. allebei
4. geen van beiden

op alle plateneten is de zwaartekracht evengroot

1. juist
2. onjuist

bij een grotere kracht is de uitrekking van de spiraal in een veerunster groter

1. juist
2. onjuist

voor verbranding is nodig ...

1. brandstof
2. zuurstof
3. allebei
4. geen van beide

zuurstof is een brandstof

1. juist
2. onjuist

glucose (een soort suiker) is een brandstof

1. juist
2. onjuist

verbranding levert ...

1. water (damp)
2. koolstofdioxide
3. energie
4. alledrie

gaswisseling ...

1. het opnemen van zuurstof
2. de afgifte van koolstofdioxide
3. allebei
4. geen van beide

gaswisseling vindt plaats tussen ...

1. je mond en haarvaten
2. je luchtpijp en haarvaten
3. bronchiën en haarvaten
4. longblaasjes en haarvaten

waarom gaat de gaswisseling snel?

1. dunne wand van de longblaasjes en longhaarvaten
2. grote oppervlak van de longblaasjes
3. beide
4. geen van beide

bij grotere inspanning hoort een grotere verbranding

1. juist
2. onjuist

bij grotere verbranding ...

1. meer brandstof nodig
2. meer zuurstof nodig
3. beide
4. geen van beid

om meer zuurstof of te nemen ...

1. gaat je ademhaling sneller
2. gaat je ademhaling langzamer

om meer zuurstof of te nemen en meer verbrandingstoffen af te voeren

1. klopt je hart sneller
2. klopt je hart langzamer

strottehoofd ...

1. bovenste deel van je luchtpijp
2. bovenste deel van je longen

de hoeveelheid lucht die je in rust in- en uitademd

1. ademvolume
2. longvolume

de maximale hoeveelheid lucht die je in- en uitademd

1. ademvolume
2. longvolume

bloedvatenstelsel bestaat uit

1. hart
2. bloedvaten
3. allebei
4. geen van beid

de weg die het bloed aflegt in je lichaam ...

1. bloedroute
2. bloedsomloop

de kleine bloedomloop ...

1. hoofd -> hart -> longen
2. hoofd -> hart -> hoofd
3. hart -> longen -> hart
4. hart -> hoofd -> hart

zuurstof opnemen in het bloed en koolstofdioxide afgeven aan de lucht

1. kleine bloedsomloop
2. grote bloedomloop

de grote bloedomloop ...

1. hart -> hoofd -> hart
2. hart -> rest van lichaam -> hart
3. hart -> longen -> hart
4. geen van allen

functie van de grote bloedsomloop

1. zuurstof en voedingsstoffen afgeven aan de cellen
2. koolstofdioxide en andere afvalstoffen opnemen in het bloed
3. beide
4. geen van beide

hierdoor stroomt bloed naar het hart toe

1. slagader
2. ader
3. haarvaten
4. geen van alle

hierdoor stroomt bloed van het hart af

1. slagader
2. ader
3. haarvaten
4. geen van alle

functie van zweten

1. afkoelen
2. opwarmen

stof die zorgt dat je minder snel moe wordt

1. cafeïne
2. anabole steroïden
3. amfetamine en efedrine
4. epo

stof die zorgt dat je spieren sterker worden

1. cafeïne
2. anabole steroïden
3. amfetamine en efedrine
4. epo

stof (hormoon) die zorgt dat je meer rode bloedcellen aanmaakt

1. cafeïne
2. anabole steroïden
3. amfetamine en efedrine
4. epo