meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

het meewerkend voorwerp 

1. Zoek de persoonsvorm (pv)

2. Verdeel de zin in zinsdelen

3. Zoek het onderwerp

4. Zoek het werkwoordelijk gezegde

5. Zoek het lijdend voorwerp (als dat er is)

stappenplan

Met welke vraag zoek je het lijdend voorwerp in de zin?

1. De vraag die je stelt om het lv te vinden is:

    Wie/wat + wg + ow?

2. Geen antwoord op Wie/wat + wg + ow?

    betekent GEEN lv in de zin.

3. Een lv begint NOOIT met een voorzetsel.

lijdend voorwerp

Vlak voor sluitingstijd verkocht de verkoper een stofzuiger.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Vlak voor sluitingstijd.
2. de verkoper
3. een stofzuiger

Kraanvogels en kieviten trekken in het voorjaar naar hun broedgebieden.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Kraanvogels en kieviten
2. in het voorjaar
3. naar hun broedgebieden
4. geen lijdend voorwerp

Na het optreden troostte de onderwijzeres het huilende jochie.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Na het optreden
2. De onderwijzeres
3. het huilende jochie
4. geen lijdend voorwerp

- Nadat je alle bovenstaande zinsdelen hebt

  gezocht houd je misschien nog zinsdelen over. 

- Zo’n zinsdeel kan een meewerkend voorwerp

 (mv) zijn.

- Het mv komt voor bij werkwoorden, die iets te maken hebben met vertellen of met geven.

 

het meewerkend voorwerp

meedelen, schrijven, uitleggen, vertellen, vragen, zeggen, overhandigen, (af)geven, (uit)lenen, uitdelen, (toe)sturen, uitreiken.

- Zoek het antwoord op de vraag: 

  Aan/voor wie + ow + wg + lv?

 

het meewerkend voorwerp

Voorbeeld 1 

 

Ik/ heb /voor hem /een bord spaghetti /opgeschept. 

pv   heb

ow   ik

wg   heb opgeschept

lv     een bord spaghetti

voor wie heb ik een bord spaghetti opgeschept?

mv   voor me

het meewerkend voorwerp

Voorbeeld 2 

 

/De docent/ heeft /ons /die opdracht /uitgelegd./

pv     heeft

ow    de docent

wg    heeft uitgelegd

lv     die opdracht

Aan wie heeft de docent die opdracht uitgelegd? Antwoord: ons (=luisteraar) > mv     ons 

het meewerkend voorwerp

Noteer het meewerkend voorwerp in de volgende zin.

Pim geeft zijn hond een lekker bot.

Noteer het meewerkend voorwerp in de volgende zin.

Schenk jij de limonade in voor je vriendinnen?

Zit er een meewerkend voorwerp in de volgende zin?

De schoenen staan voor de verwarming te drogen.

 

1. ja
2. nee

Zit er een meewerkend voorwerp in de volgende zin?

Hij hangt zijn jas aan de kapstok.

 

1. ja
2. nee

Studyflow G3 afmaken

klaar: start maken G4.1

Lees eerst de uitleg!

 

Aan de slag!

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Waar? Wanneer?

– In de garage staat de oldtimer van hem. (Waar?)

– De vakantie begint over drie weken. (Wanneer?)

– Het theater werd wegens een verbouwing

   gesloten. (Waarom?)

 

– Waarom heb je dat leuke jurkje geruild?

de bijwoordelijke bepaling

Ook de vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt (hoe, waar, waardoor, waarheen, waarom, wanneer enzovoort), zijn in een zin bijwoordelijke bepaling:

 

– Waarom heb je dat leuke jurkje geruild?

de bijwoordelijke bepaling

Let op: niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. 

Ook woorden als niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling.

de bijwoordelijke bepaling

Zo vind je de bijwoordelijke bepalingen

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde.

2. Zoek naar lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp.

3. De zinsdelen die dan nog overblijven, zijn meestal een bijwoordelijke bepaling.

Let op: niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten.

de bijwoordelijke bepaling

• Je krijgt zo een figuur dat bestaat uit driehoekjes. Knip die uit: verdeel de taken.

• Als je de zinsdelen op de juiste wijze hebt aangelegd, dan krijg je een piramide als uitkomst

• Werk goed samen: iedereen moet aan mij kunnen uitleggen waarom jullie voor een bepaald zinsdeel hebben gekozen.

• Zijn jullie klaar, dan kom ik dat controleren.

• Ook zal ik aan elk groepslid vragen hoe jullie tot het antwoord zijn gekomen.

• Het groepje dat als eerste klaar is, wint een prijsje.

groep 1	groep 2	groep 3
groep 4	groep 5	groep 6

Veel succes en plezier!