11.1 Eten

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Eten

Deze les

Uitleg 11.1

Opdrachten wikiwijs maken

Leerdoelen

Je kunt vertellen hoe dieren eten en welke kenmerken dieren daarvoor hebben

Je kunt vertellen hoe planten eten

Je kunt vertellen hoe organismen zich beschermen tegen opeten

Hoe kauwen dieren?

Plooikies

Fijnmalen van taaie planten

Planteneters

Planten zijn moeilijk fijn te krijgen

Kiezen hebben harde richels (plooien)

Knipkiezen

Losknippen van vlees

Vleeseters

Scherpe hoektanden: doden en verscheuren de prooi

Vlees doorslikken zonder erop te kauwen

Knobbelkiezen

Malen van voedsel

Alleseters

Voedsel goed pletten en malen. Snij- en hoektanden bijten het eten af

Verteren

Het klein maken van voedsel

Aanpassingen verteringsstelsel

Plantaardig voedsel is moeilijk te verteren > taaie celwanden

Koeien moeten daarom ook herkauwen > 4 magen

Vlees is gemakkelijker verteerbaar > vleeseters hebben maar één maag

Genoeg eten

Energie wordt uit eten gehaald

Energie is nodig om te bewegen, warm te blijven en nieuwe cellen te maken.

Wanneer heb je genoeg gegeten en genoeg energie?

Energiebalans

Energiebalans

Dieren moeten genoeg energie uit hun voedsel binnenhalen om te kunnen overleven. 
In een energiebalans kan je zien hoeveel energie een dier binnenkrijgt en waarvoor hij die energie gebruikt

Energiebalans

E = energie

B = bewegen

T = lichaam op temperatuur houden

P = maken van nieuwe cellen

U = uitscheiding, wat het lichaam uit gaat

Planten eten

Plant heeft geen mond en verteringsstelsel

Wel voedingsstoffen nodig

Wortels > water en mineralen uit de bodem

Huidmondjes > koolstofdioxide

Voedsel van planten

Planten maken hun eigen voedsel > glucose

Fotosynthese

Fotosynthese

Fotosynthese

koolstofdioxide + water + licht > glucose + zuurstof

Glucose wordt omgezet in andere stoffen:

zetmeel, eiwitten, vetten, vitaminen

Zetmeel

reservevoedsel

wordt opgeslagen in wortels, bollen, knollen en zaden

planten kunnen de winter doorkomen

Vetten

reservevoedsel

wordt opgeslagen in zaden

mensen halen vetten uit zaden > olie

Eiwitten

bouwstoffen

nodig voor groei

eiwitten worden gemaakt van glucose en mineralen (meststoffen)

Vitaminen

beschermende stoffen

nodig om levensproces goed te laten verlopen

Prooidieren

Dieren die door andere dieren gegeten worden

Ze moeten zich zo veel mogelijk beschermen om niet gegeten te worden

Waardoor worden organismen niet gegeten

Camouflage 

Mimicry

Maken van bittere stoffen 

Stekels zoals de roos of brandnetels

Verdediging door goede zintuigen en vluchten

Camouflage

Niet opvallen in de omgeving

Mimicry

Lijken op een ander (giftig) dier

Aan de slag

Lezen bladzijde 119-122

Maken opdrachten wikiwijs 11.1