H2, paragraaf 1: Moordaanslag in Sarajevo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Leerdoel H2

Wat waren de belangrijkste oorzaken voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog en hoe verliep deze oorlog?

Eerste Wereldoorlog

H2: 

De Eerste Wereldoorlog

1914-1918

§ 1 Oorzaken van de oorlog

2.1 Nationalisme en Modern imperialisme

2.2 Militarisme en wapenwedloop

2.3 Bondgenootschappen

Oorzaken en aanleiding

Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kun je vergelijken met een ontploffing. Er zijn allerlei bestanddelen nodig om springstof te maken.

Dat zijn oorzaken  van de oorlog.

Vervolgens is er een vonk nodig om de stof te laten onploffen.

Dat noem je de aanleiding  van de oorlog.

 

Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

1. nationalisme

2. wapenwedloop

3. modern imperialisme

4. militarisme 

5. bondgenootschappen

Nationalisme

Er was een groeiend nationalisme  in Europese landen

• liefde voor het eigen volk --> trots zijn op je eigen land
• Dit nationalisme werd versterkt door het modern imperialisme (periode van 1870 tot 1914 waarin Europese landen grote delen van Afrika en Azië veroverden en die tot kolonies maakten)
• Er was een groeiend verlangen voor "sterven voor het vaderland"

• Nationalisme leidde tot tegenstellingen en spanningen in Europa.
  

Slag bij Waterloo

1815

• Laatste grote Europese oorlog tot aan de Eerste Wereldoorlog, Napoleon (Frankrijk) definitief verslagen.

Otto von Bismarck

In Pruisen (een van de Duitse staten) probeerde Bismarck de oppositie te verdelen door de nationalisten beloftes te doen. Met 'bloed en ijzer' zou er een Duitse eenheid komen.

Uitbreiding van Pruisen 

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

• Frankrijk verliest de oorlog en raakt Elzas-Lotharingen kwijt --> zorgt voor wraakgevoelens 
  

1871: Duitse keizerrijk wordt uitgeroepen

Oorzaak 2

Wapenwedloop

• Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Nieuwe wapens Eerste Wereldoorlog

Oorzaak 3

Modern imperialisme

• Europese landen willen hun macht uitbreiden in Azië en Afrika (kolonies veroveren / uitbreiden)
  

Modern imperialisme

Oorzaak 4

Militarisme

• Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft
• Enorm vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Oorlog -->

Veel werkgelegenheid

Oorzaak 5

Bondgenootschappen

• Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!
  

Oorlogsplannen

Duitsland wilde een twee- frontenoorlog voorkomen.

Von Schlieffenplan: eerst via België Frankrijk aanvallen en daarna afrekenen met Rusland.

Het plan was al klaar in 1905.

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een twee frontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Alle oorzaken zorgen voor een explosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Aanleiding

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

• De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije bracht op 28 juni 1914 een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. 
• Daar wordt hij vermoord door de Bende van de Zwarte Hand.

Bosnië is in 1914 deel van Oostenrijk-Hongarije, maar niet iedereen is daar blij mee. Een groep nationalisten, de Bende van de Zwarte Hand, wil bij Servië horen en willen ver gaan om dit doel te bereiken...

Ultimatum

• Oostenrijk-Hongarije stuurt een ultimatum naar Servië. 
•  Servië moest binnen 48-uur aan alle eisen van Oostenrijk-Hongarije voldoen.
• Servië kan niet voldoen aan alle eisen...
• Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië.
• Servie vraagt Rusland om hulp. Rusland mobiliseert het leger.
• Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland en Frankrijk en valt op 4 aug. België binnen.

Wij gaan winnen!

Als Duitsland het neutrale België binnenvalt, verklaart England Duitsland de oorlog.

Overal in Europa is er veel enthousiasme om uitbreken van de oorlog. 

Men denkt rond kerst weer thuis te zijn... En iedereen denkt te kunnen winnen.

Deze oorlog is 'goed': ein frischer fröhlicher Krieg

Een uitputtingsslag

• De oorlog werd een loopgravenoorlog
• Loopgraven waren verschrikkelijk
• Het werd een wereldoorlog met
• Miljoenen doden