Proefles Omgaan met agressie PAAZ

• Verpleging en verzorging
• HBO
• Studiejaar 2

Proefles Grensoverschrijdend gedrag op de PAAZ

Korneel van den Broek

Opleiding LGW

Welkom

Programma

• Wat is een PAAZ?
  
• Grensoverschrijdend gedrag; definitie
  
• Soorten Agressie
  
• Communicatie
  
• Hoe ga je hiermee om?
  
• Oefeningen
  
• Hoe irritant ben ik?
  
• Afsluiting/Evaluatie
  

P.A.A.Z.

• Observatie diverse ziektebeelden
• Diagnostiek
• Behandeling
• Open en gesloten unit. In totaal 43 bedden
• Er werken verschillende disciplines
• Opnameduur verschillend. Van 2 weken tot 6 maanden.
• Verschil met GGZ.

• Observatie diverse ziektebeelden
• Diagnostiek
• Behandeling
• Open en gesloten unit. In totaal 43 bedden
• Er werken verschillende disciplines
• Opnameduur verschillend. Van 2 weken tot 6 maanden.
• Verschil met GGZ.

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

• Het niet respecteren van iemands persoonlijke grens

• Alle ongewenst gedrag of alle ongepaste omgangsvormen, passief of actief, die de kwaliteit van leven en werken in een voorziening in gevaar kunnen brengen

• Iedere vorm van fysiek of verbaal geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag

• Dit gedrag ook bij anderen niet steunen of toelaten

Wat is agressief gedrag?

• Agressief gedrag: Gedrag dat gericht is op vernietiging en/of op het toebrengen van schade. 
• Verbale en fysieke agressie

Wanneer iemand scheldt,vloekt of discriminerende opmerkingen maakt, spreek je van verbale agressie. In geval van fysieke agressie gaat een belager de ander letterlijk te lijf, bijvoorbeeld door slaan of te schoppen.

Waarom zijn mensen agressief?

• Baat hebben hierbij
  
• Iets bereiken
  
• Verhullen
  

4 soorten agressie

• Frustratie agressie
• Emotionele agressie
• Doelgerichte agressie/Instrumenteel
• Overval, verkrachting

Agressie kan toenemen...

• Hospitalisatie
• Niet weten waar je aan toe bent
• Angst
• Verwardheid
• 
  

Uiterlijke kenmerken als mogelijke voorbodes op agressie

• onrust
• agitatie
• slecht luisteren
• hard stemgeluid
• snel afgeleid zijn
  
• 
  

Agressie lokt agressie uit

Ik boodschap

1) Zou je misschien hier niet willen roken, ik heb er last van.

2) Wil je nou eens ophouden met dat gerook, alles stinkt ernaar.

Ja maar....

Helder communiceren

Gezichtsverlies

Aandacht afleiden

Zeg iets onverwachts

non verbale communicatie

Duidelijkheid en helderheid

Toon interesse

Stemgebruik en ademhaling

Eigen veiligheid

Verweren

De afstand die we bewaren ten opzichte van de mensen waarmee we communiceren, zegt veel over de relatie die we met hen hebben en het contact dat we op dat moment met hen wensen.

Persoonlijke verschillen in de afstand die mensen tot elkaar bewaren. Dit heeft onder andere te maken met opvoeding, ervaring, geestelijke gezondheid en karakter. In zichzelf gekeerde mensen lijken meer ruimte om zich heen nodig te hebben dan mensen die sterk op anderen zijn gericht. In psychiatrische klinieken valt het op dat patiënten die depressief of achterdochtig zijn, als vanzelf een grotere afstand tot anderen aanhouden. Een hypomane (overmatig vrolijk gestemde) patiënt daarentegen, kan lichamelijk zo dichtbij de hulpverlener komen, dat deze zich daar erg onprettig bij gaat voelen.

4 zones van interpersoonlijke ruimte

Intieme zone (0-45 cm)

Persoonlijke zone (45-120 cm)

Sociale zone (120-360 cm)

Publieke zone (360-750 cm of meer)

Intieme zone

Wanneer iemand onze intieme zone betreedt reageren we daar fysiek op. Het adrenalinepijl stijgt, we gaan transpireren en ons hart slaat sneller om meer bloed naar de spieren en de hersenen te pompen. Deze reacties betekenen in biologisch opzicht dat we ons gereed maken voor een handeling: wegrennen van een vijandige indringer, vechten of een geliefd persoon omhelzen en kussen. Om de ander toe te laten in deze intieme zone zal je voldoende om hem moeten geven of hem genoeg vertrouwen. Dit laatste geldt zeker ook voor de medische hulpverleners zoals huisarts en tandarts die we in deze zone toelaten om ons te behandelen. Maar ook bijvoorbeeld het koningklijk huis.

WC code

Zelfs op de WC ervaren we negatieve gevolgen als mensen in onze persoonlijke ruimte komen staan. 

Zo blijkt het bij een urinoir langer te duren dat mannen beginnen met plassen en dat ze korter plassen als iemand te dicht bij hun in de buurt staat (Middleminst e.a., 1976). 

Ook op de WC zie je soortgelijk gedrag, er is (in ieder geval onder mannen) bijna een soort van code hoe je moet gaan staan. Daarin wordt vermeden om in elkaars persoonlijke ruimte te gaan staan door iedere keer minimaal één urinoir of wc tussen jou en de ander vrij te houden. Als je de ruimte hebt, kies je jouw positie zó dat een andere ‘plasser’ ook nog genoeg ruimte heeft om een positie te kiezen waarbij er ruimte is tussen hem en de anderen.

  

Plaatsen van barrieres

Anderzijds proberen we ons territorium te verdedigen door spullen neer te leggen rondom de plek waar we zitten. In de trein doen we dit bijvoorbeeld door onze tas op de stoel naast ons te leggen. 

Dans door de ruimte

wie herkend het volgende?

Een bekend voorbeeld het vergroten van persoonlijke ruimte zie je op feestjes of recepties. Je bent op een feestje, je begint je gesprek aan de ene kant van de kamer en eindigd aan de andere kant van de kamer. 

Sociale zone

Aansluitend aan de persoonlijke zone bevindt zich de sociale zone. Hierbinnen vindt het sociale contact op verjaardagsfeestjes, tijdens maaltijden en vergaderingen plaats. In deze zone kunnen zich objecten bevinden, die de onderlinge afstand benadrukken, zoals een tafel of een loket. Je spreekt er met elkaar, zonder de ander te kunnen aanraken. Als je iets wil bespreken dat niet al te persoonlijk is, maar wat ook niet iedereen hoeft te horen, is deze zone erg geschikt. In contact moet je elkaar hier wel aankijken, maar dit is niet moeilijk te verdragen omdat je genoeg ruimte hebt om ook even weg te kijken.

Persoonlijke zone

Wanneer je iemand op straat tegenkomt kun je deze afstand bewaren en hem daarbij nog makkelijk de hand schudden. Je kunt met hem in gesprek treden zonder luid te hoeven spreken. Tijdens het gesprek heb je genoeg mogelijkheid om elkaar aan te kijken en weg te kijken. Alle gezichtuitdrukkingen en armbewegingen van de ander zijn goed te zien. Deze zone biedt ruimte aan de gespreksdeelnemers 

Publieke zone

de publieke zone kunnen we een grotere groep mensen toespreken. Het is het gebied waarin we mensen groeten als we er geen gesprek mee willen voeren. Mensen met wie we beslist geen contact willen, bijvoorbeeld omdat ze dronken zijn, houden we ook graag op deze afstand. Alle openbare zaken die vragen om een afstandelijke, neutrale houding handelen we er in af. We voeren er groepsgesprekken en onderhandelingen. De mannequin showt er haar kleren en de leraar geeft er les

Oefeningen in afstand- Nabijheid

Oefening 1: verdeling in 2 rijen

Oefening 2: De lift

Basishouding

• Sta met benen iets uit elkaar, knieen licht gebogen
• Hou je handen naast je lichaam
• Kijk de persoon regelmatig aan
• Sta niet te zwaaien met sleutels of andere voorwerpen
• Praat op rustige toon, rustige ademhaling

Omgaan met verbale agressie

Wees duidelijk, direct, exact, positief, zelfverzekerd

Algemene adviezen

hoe gaan we op de PAAZ hiermee om?

Beleid van binnenkomst

• De eerste 5 minuten (Deze interventie gaat ervan uit dat het eerste contact bepalend is voor de kwaliteit van het verdere contact. De wijze waarop professionals non-verbaal contact maken met de patiënt kan als maatgevend gezien worden voor de rest van het contact. Bijvoorbeeld: ‘Kijkt iemand me aan’, ‘Blijkt uit zijn houding dat hij geïnteresseerd in mij is?’ en ‘Heeft de verpleegkundige of arts tijd voor mij?’
•  Voor patiënten is het van belang om in deze fase zicht te krijgen op de persoonlijke eigenschappen van professionals zoals betrouwbaarheid, inschattingsvermogen en een respectvolle benadering

Hoe irritant ben ik?

Je hoort een patiënt zuchten dat zijn koffie te koud is. Wat doe je?

1. Je doet alsof je het niet hoort.
2. Je zegt dat je het vervelend voor hem vindt
3. Je zegt dat je die opmerking al vaak hebt gehoord, maar dat je er helaas niks aan kunt veranderen

Vind jij het nodig om je patiënt alle medische handelingen te verklaren en uit te leggen waarom je ze doet?

1. Natuurlijk niet, daar heb je helemaal geen tijd voor.
2. Dat doe je altijd, want voor die patiënt is het een nieuwe en onbekende ervaring.
3. Je zegt steeds dat je nu bijvoorbeeld bloed gaat afnemen, zo weet hij waar hij aan toe is.

Een patiënt wil erg graag even buiten gaan wandelen, maar dat mag niet van de arts. Hoe reageer je op zijn vraag?

1. Je zegt dat het moeilijk wordt, want dat het eigenlijk niet mag van de arts
2. Je zegt dat je het jammer vindt, maar dat het helaas onmogelijk is.
3. Je zegt dat het niet kan en legt hem haarfijn uit waarom dat zo is, van wie het niet mag, en wanneer het wel weer zal kunnen

Een patiënt is boos en beweert dat er niets in orde is aan de zorg die hij krijgt. Er is geen aanwijsbare reden voor zijn irritatie. Wat antwoord jij?

1. Je vraagt hem om te kalmeren en rustig te gaan zitten.
2. Je zegt dat hij duidelijk erg boos is, en vraagt waarom dat precies zo is
3. Je begrijpt hem, hij is nerveus en je voelt met hem mee. Je laat hem even doorrazen, zodat zijn hart gelucht is.

Na een conflict zit een patiënt te mokken in bed. Hoe reageer je?

1. Hij is nu stil, je laat hem met rust. Wie weet begint hij anders weer te razen.
2. Je vraagt of het conflict voor hem op een goede manier is afgehandeld
3. Je probeert hem af te leiden, vraagt of je hem misschien een kopje koffie kunt brengen

Je score!

Vooral A geantwoord?

Jij bent erg irritant. Ook al doe je soms je best, toch reageer je steeds op een foute manier. Daardoor heb je vaak te maken met agressieve patiënten. Het is hoog tijd om je gedrag onder de loep te nemen.

vooral B geantwoord?

Jij bent helemaal niet irritant! Je weet op iedere situatie gepast te reageren, waardoor geïrriteerde patiënten zich begrepen en gerespecteerd voelen. Zelfs slecht nieuws weet jij op zo’n manier te brengen dat geen discussie mogelijk is. Dankzij jouw houding zal je zelden te maken krijgen met agressie. Jij bent een voorbeeld voor je collega’s!

Vooral C geantwoord?

Je doet je best om niet irritant te zijn. Maar net omdat je zo je best doet, reageer je vaak op een verkeerde manier. Je wilt de patiënt té veel uitleg geven, je brengt té voorzichtig een boodschap over en bent niet kordaat genoeg. Je reageert vanuit medeleven, maar daardoor kunnen patiënten wel het gevoel krijgen dat ze over je heen kunnen lopen

Evaluatie

Waarin heb ik jullie vandaag meegenomen?

Wat is een PAAZ? En wat gebeurt daar?

Grensoverschrijdend gedrag/ Agressief gedrag

Verschillende soorten van agressie

Communicatie, Verbaal en Non verbaal

Hoe ga je hiermee om?

Oefeningen

Hoe irritant ben ik?

?

Dank voor jullie aandacht

De volgende proefles op dinsdag....... is door.....