3. Rivieren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

3. Rivieren 

Leerdoelen 

BK

• Je weet waar het water in rivieren vandaan komt.

• Je kent de verschillen tussen de bovenloop, middenloop en benedenloop van een rivier

KGT-TH

• Je weet waar het water in rivieren vandaan komt.

• Je kent de verschillen tussen de boven-, midden- en benedenloop van de rivier.

• Je weet wat een stroomgebied en waterscheiding zijn.

Leerdoelen

HV

• Je weet waar een stroomgebied begint en eindigt.

• Je kent de verschillen tussen de boven-, midden- en benedenloop.

• Je weet welke invloed de stroomsnelheid heeft op het materiaal dat wordt afgezet.

Rivieren 

Rivieren hebben een standaard indeling en standaard onderdelen. 

Rivieren 

1. Bron = het begin van de rivier
   
2. Bovenloop = het eerste deel van de rivier vanaf de bron.
3. Middenloop = het middelste deel van de rivier.
4. Benedenloop = het laatste deel van een rivier tot aan de monding.
5. Monding = de plek waar de rivier in zee uitkomt.

Bron

Benedenloop

Bovenloop

Monding 

Middenloop

Voorbeeld: de Rijn

• Bron:  
• De bron van de Rijn ontstaat in de Zwitserse Alpen. Hier liggen gletsjers waarvan het smeltwater samenkomt in een meertje. Het meertje overstroomt, zodat er een bergbeekje ontstaat. 
• De Bovenloop:
• De bovenloop van de Rijn ligt in Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk, Frankrijk en het zuiden van Duitsland. 
• De Middenloop: 
• De middenloop van de Rijn ligt in Duitsland.
• De Benedenloop: 
• De benedenloop van de Rijn ligt in Nederland. De Rijn vertakt zich hier in de Neder-Rijn , de Waal en de IJssel. (Delta : vertakking)
• De Monding:
• De hoek van Holland

Rivieren 

Water stroom altijd van boven naar beneden. Bovenin stroomt het heel snel (HV: verval) en hoe verder je naar beneden gaat hoe langzamer het water gaat stromen. 

Maar waar blijft wat liggen? 

grind en stenen, zand en klei

grind, kleine stenen, 

zand en klei

zand en klei

zand en klei

Meanderen in de middenloop

In de middenloop kunnen rivieren gaan meanderen. Dit betekent dat rivieren steeds meer gaan kronkelen. 

Waar is snelheid van het water het hoogst? 

verschil binnenbocht en buitenbocht

hoe ontstaat een hoefijzermeer? 

schooltv.nl

De bovenloop van de Rijn ligt onder andere in............... in ...................

De middenloop van de Rijn ligt in ......................... daar gaat de Rijn al ......................

De benedenloop van de Rijn ligt in ...................... van 

..................... Daar gaat de Rijn zich .....................   

Antwoorden: 

vertakken

Zwitserland 

Nederland

Duitsland 

laagland 

meanderen

de Alpen

Opdrachten

Wat: opdrachten maken.

Hoe: in je tafelgroep en alleen in stilte.

Hulp: Als je er dan nog niet uit komt vinger opsteken!

Tijd: 15 min.

Uitkomst: nakijken via itslearning, kijken of je stof hebt begrepen. Is het niet af, dan is het huiswerk voor morgen.

Klaar: meld dit bij mij door je vingers op te steken!

Opdrachten

BK: 1 t/m 10

KGT: 1 t/m 11

TH: 1t/m 12

HV: 1 t/m 5

Itslearning klassencode

Vorige keer

• Indeling rivier: bron, bovenloop, middenloop, bendenloop en monding.

• Rivier stroomt van boven naar beneden, bovenin heel snel onderin langzaam.

• Meanderen

Stroomgebieden

Het gebied waaruit het water via zijrivieren naar de hoofdrivier stroomt. 

Of anders gezegd: een rivier met al haar zijrivieren.

Dit gaan we tekenen. 

Waterscheiding 

De plek waar een waterdruppel moet kiezen tussen de ene of de andere waterscheiding. 

Of anders gezegd: de grens tussen twee stroomgebieden.

Je kunt een waterscheiding herkennen doordat het een hoger gelegen gebied is, bijv. een gebergte of heuvels

Dit gaan we tekenen.

Soorten rivieren

Welke soorten rivieren zijn er? 

1. regenrivier: is afhankelijk van regenwater.
2. grondwaterrivier: is afhankelijk van grondwater.
3. smeltwaterrivier: ontstaan door smeltwater van gletsjers.

Soorten rivieren

•  In de natuur heeft een rivier bijna nooit alleen maar water uit 1 bron (regen, grondwater, of een gletsjer)   --> bv. de Rijn
  

• De bron die het verst van de monding ligt is de bron van de hele rivier

De verschillende seizoenen hebben ook invloed op hoe veel water een rivier heeft: 

• Regenrivieren: krijgen het hele jaar water. Toch staan regenrivieren in zomer vaak bijna droog omdat er veel water verdampt en hebben in de winter juist meer water omdat er dan minder water verdampt.
  

• Smeltwaterrivieren: hebben weinig water in de herfst en winter, doordat de gletsjer dan geheel bevroren is en er geen smeltwater is. In de lente en zomer smelten de gletsjers, waardoor het water hoog staat. Gletsjerrivieren hebben dus in de lente het meeste water.
  

• Voorbeeld: De Rijn die zowel uit smeltwater en regenwater bestaat, heeft minder verschil per seizoen in hoeveel water er is. (zomer -> smeltwater, winter-> regenwater)
  

• Verval (hv) schrijf het op je in schrift, zoek thuis uit wat het betekend.

• Debiet (hv) schrijf het op je in schrift, zoek thuis uit wat het betekend.
  

Opdrachten

Wat: opdrachten maken.

Hoe: in je tafelgroep en alleen in stilte.

Hulp: Eerst zelf proberen, of doorgaan met de volgende vraag, als je er dan nog niet uit komt vinger opsteken!

Tijd: 15 min.

Uitkomst: nakijken via itslearning, kijken of je stof hebt begrepen. Is het niet af, dan is het huiswerk voor morgen.

Klaar: meld dit bij mij door je vingers op te steken!

Opdrachten

BK: 1 t/m 14                                          Iedereen: lessonUp doornemen
 

 KGT: 1 t/m 15                                       Handboek blz. 102/103

    

TH: 1t/m 15                                            Werkboek blz. 86/87

HV: 1 t/m 9  (boek blz. 134 t/m 137)

Formatief toetsen

Ken je nu alles? 

In welk land ligt de bron van de Rijn? BK

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Nederland
4. Zwitserland

Uit welk soort water bestaat de bron van de Rijn? BK

1. grondwater
2. regenwater
3. smeltwater
4. zeewater

Welk woord past het beste bij de benedenloop van een rivier? BK

1. bron
2. grondwater
3. monding
4. zand

Wat is een goede omschrijving van het begrip riviermonding? TH

1. de gemeente waarin een rivier in zee stroomt
2. de plek onder aan een gletsjer waar een rivier begint
3. de plek waar een rivier in zee stroomt
4. het land waar een rivier in zee stroomt

Bij welke plaats ligt de monding van de Rijn? BK TH

1. Antwerpen
2. Delfzijl
3. Hoek van Holland
4. Rotterdam

Welke NL rivier is in de zomer het meest geschikt voor de scheepvaart? de Waal of de Maas. Leg je antwoord uit. TH

Verklaar waarom de Maas een regenrivier is? TH

Hoe kun je in het landschap een waterscheiding herkennen? HV

Laat met een tekening zien dat je weet wat meanderen is. KB

Leg uit waarom grote vrachtschepen alleen in de benedenloop van de rivier kunnen varen. HV

Wat moet je nu kunnen en kennen? 

Je moet alle begrippen kunnen uitleggen. 

Je moet de lesdoelen kunnen beantwoorden.

Je moet een samenvatting of een mindmap kunnen maken.