Les 2: Bronnen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Planning

Welke tijdvakken gaan we behandelen?

Wat is tijd?

Belangrijke gebeurtenissen 

Wat ga je leren?

Wat is tijd? 

Hoe kun je tijd indelen?

Hoe hebben we tijd ingedeeld?

Hoe zet je gebeurtenissen op een rijtje?

Leerjaar 1 -> 5 tijdvakken

We leren de bovenste 5 tijdvakken. De onderste 5 tijdvakken krijg je aangeboden in klas 2. 

We beginnen zo ver mogelijk terug in de tijd. In de tijd van 'Jagers en boeren'. Een bepaald deel van de tijd in de geschiedenis noemen we een tijdvak. 

Tijdvak 1 'Jagers en boeren'

Kun jij het juiste tijdvak aan het juiste plaatje linken? 

Het eerste antwoord krijg je:

Tijdvak (plaatje) 1 = Jagers en boeren

Ze gebruikten in die tijd voor het eerst potten om bijvoorbeeld eten in te bewaren. Vandaar dit plaatje. 

Wat hoort waarbij?

1. Tijdvak 'Jagers en boeren'

2. Tijdvak 'Monniken en ridders'

3. Tijdvak 'Ontdekkers en hervormers'

4. Tijdvak 'Grieken en Romeinen'

5. Tijdvak van 'Steden en staten'

tijdvak

Periode uit de geschiedenis.

Terugblik

Wat is een bron?

Wat is een historicus?

Wat is een archeoloog?

H1.2 Historicus

Een historicus onderzoekt bronnen uit het verleden. 

één bron = géén bron!

een historicus gebruikt geschreven en ongeschreven bronnen.

historicus

Iemand die de geschiedenis bestudeerd en onderzoekt.

bron

Alles waardoor je iets te weten kunt komen over de geschiedenis.

Johan Huizinga (1872-1945)

Johan Huizinga was een Nederlands historicus. Hij is de grondlegger van de Nederlandstalige cultuurgeschiedenis en mentaliteitsgeschiedenis. Verder was hij cultuurfilosoof en antropoloog. Zijn belangrijkste werken zijn Herfsttij der Middeleeuwen, Erasmus, In de schaduwen van morgen en Homo ludens.

16e eeuw

Een masker van een pestdokter. Deze dokter was er niet om de zieken te behandelen voor de pest, maar om de doden op te ruimen.

H1.2 Archeoloog

Een archeoloog zoekt in de grond naar ongeschreven bronnen.

één bron = géén bron!

Howard Carter (1874-1939)

Howard Carter was een archeoloog en egyptoloog. Hij werd wereldberoemd door zijn ontdekking van het graf van de Egyptische farao Toetanchamun. Bijzonder aan dit graf is dat het volledig intact werd gevonden (dieven hadden de schatten niet gestolen).

archeoloog

Een archeoloog zoekt in de bodem naar sporen uit het verleden. 

archeoloog

Een archeoloog zoekt in de bodem naar sporen uit het verleden. 

De bodem wordt stukje voor stukje afgegraven. Alles wat mensen tegenkomen wordt bewaard.

Door een oranje hesje ben je herkenbaar voor de mensen op de plaats waar opgegraven wordt. 

Hierin word het zand bewaard dat eruit wordt geschept. Later wordt alles onderzocht en bekeken of er nog kleine sporen in te vinden zijn. 

Opgravingen in Amsterdam

Opgravingen tijdens de bouw van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam.

1e eeuw

In 79 n.Chr. werd deze stad getroffen door de uitbarsting van de Vesuvius (een volkaan). De stad werd compleet bedolven onder de lava. Hierdoor is het goed bewaard gebleven. 

Op de foto zie je een fastfood restaurant uit Pompeii. De grote gaten hielden waarschijnlijk grote potten met voedsel daarin. Er zijn ongeveer 80 van dit soort plekken gevonden.

Bronnen

1. Geschreven bronnen
   
   
2. Ongeschreven bronnen

geschreven bron

Is een bron dat tekst bevat. Voorbeelden hiervan zijn boeken, dagboeken, geschreven kaarten, enz.

ongeschreven bronnen

Is een bron dat géén tekst bevat. Zoals een foto, een beeld, een schilderij, tekeningen, potscherven, enz.

Egypte

Dit is het Ebers Papyrus (1550 v.Chr.). Het is een van de oudste medische geschrift van het oude Egypte. Het bevat hoofdstukken over voorbehoedsmiddelen, darmziekten en paracieten, hoe je moet absessen en tumoren moet opereren en om mentale stoornissen kan genezen, zoals dementie. 

Griekenland

Een Griekse jongen die aan het oefenen is met een bal. Het is een laag reliëf op marmer. Gevonden in Piraeus. De steen zelf is gemaakt rond 400-375 v.Chr. 

België

Deze foto is genomen op een conferentie in Brussel in 1927. 

Voorste rij: Irving Langmuir, Max Planck, Marie Curie, Hendrik Lorentz, Albert Einstein, Paul Langevin, Charles-Eugène Guye, C.T.R Wilson, Owen Richardson.

Middelste rij: Peter Debye, Martin Knudsen, William Lawrence Bragg, Hendrik Anthony Kramers, Paul Dirac, Arthur Compton, Louis de Broglie, Max Born, Niels Bohr.

Achterste rij: Auguste Piccard, Émile Henriot, Paul Ehrenfest, Édouard Herzen, Théophile de Donder, Erwin Schrödinger, JE Verschaffelt, Wolfgang Pauli, Werner Heisenberg, Ralph Fowler, Léon Brillouin.

[pre]historie

Uitvinden van het schrift > start historie > lezen hoe mensen dachten

prehistorie = ongeschreven bronnen

Code van Hammurabi (ca. 1792-1750 v.Chr.)

Dit is de code van Hammurabi. Het is de langste, best-georganiseerde en best bewaarde tekst dat over wetten ging van het oude Babylon. De tekst is gegraveerd in basalt en ongeveer 2,25m hoog. 

De tijd 

Heel lang hadden mensen geen klokken. Hoe meer mensen met elkaar gingen samenwerken, hoe belangrijker het meten van tijd werd. 

Oudst bekende zonnewijzer in Utrecht (1463)

De tijd

De tijd kan je ook meten in dagen, maanden, seizoenen en jaren. Daarvoor gebruiken wij een kalender.

Onze kalender is bedacht door de Romeinen. Andere volkeren hebben ook andere kalenders bedacht. 

De tijd

Niet alle mensen op de wereld gebruiken dezelfde jaartelling.

jaartelling

Manier waarop mensen de jaren tellen

Islamitische jaartelling	vanaf 622 n.Chr.	Jaar waarin de profeet Mohammed van Mekka naar Medina verhuisde.
Joodse jaartelling	vanaf 3761 v. Chr.	Schepping van de wereld.
Thaise/boeddhistische jaartelling	vanaf 543 v.Chr.	Geboorte van Boeddha
Ethiopische jaartelling	vanaf 8 n.Chr.	Kerk gelooft dat Jezus in 8 n.Chr. is geboren.
Chinese jaartelling	2697 v.Chr.	Kroning van de eerste koning.
Japanse jaartelling	Meiji (begon in 1868) Taisho (begon in 1912) Showa (begon in 1926) Heisei (begon in 1989) Reiwa (begon 1 mei 2019)	Vanaf troonsbestijging van de keizer.

De tijd

Tijd houdt niet op bij een bepaald punt en begint dan weer ergens anders...

Tijd loopt door. 

Tijd kunnen we verdelen in stukjes van 100 jaar: een eeuw. 

eeuw

Periode van 100 jaar.

Aan de slag

Kies 10 belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis. 

- Wat gebeurde er en wanneer gebeurde het (let op! Je moet het kunnen uitleggen aan mij of een klasgenoot).

- Zet ze op volgorde van meest oud naar minst oud. 

Mag ook van jezelf!