M2 H2 Aanbod par 3 en 4 + H3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H2 Het aanbod

Opbrengsten en kosten

• Een producent (of aanbieder) verkoopt goederen of diensten.
• Producent maakt kosten om het product te maken/leveren.
• Producent ontvangt daarvoor de verkoopprijs.
• We gaan ervan uit dat de producent alles wat die produceert, ook verkoopt.

Totale opbrengsten (TO) of omzet:

Opbrengsten en kosten

• Producent kan in een maand 100 spijkerbroeken verkopen.
• 1 spijkerbroek kost producent € 30 om in te kopen.
• Totale constante kosten zijn € 1000
• Producent verkoopt die spijkerbroek voor € 60
• Totale opbrengsten (TO) of omzet: 100 x € 60 = € 6000
• Totale variabele kosten (TVK) = 100 x € 30 = € 3000
• Totale kosten (TK) = TVK + TCK = € 3000 + € 1000 = € 4000
• Winst = TO - TK = € 6000 - € 4000 = € 2000

Hoeveel gaat producent aanbieden?

Dan hangt af van het doel van de producent.

• Schrijf op welke doelen van een producent (bedrijf) je allemaal kunt verzinnen?

Hoeveel gaat producent aanbieden?

Dan hangt af van het doel van de producent:

• Producent wil op z'n minst quitte spelen
• Producent wil zoveel mogelijk opbrengsten
• Producent wil zoveel mogelijk winst maken
• Producent heeft een ander doel (en daarnaast overleven)

Hoeveel gaat producent aanbieden?

Dan hangt af van het doel van de producent:

• Producent wil op z'n minst quitte spelen
• Producent wil zoveel mogelijk opbrengsten
• Producent wil zoveel mogelijk winst maken
• Producent heeft een ander doel (en daarnaast overleven)

Op z'n minst quitte spelen

Wat betekent dat?

• Totale opbrengst gelijk aan totale kosten.
• Producent maakt geen verlies en geen winst.
• Producent wil meer verkopen dan het aantal waarbij die net geen verlies meer maakt.
• Dat aantal noemen we: break-even afzet

Zoveel mogelijk winst

Wat betekent dat?

• Winst = Totale opbrengst (TO)- Totale kosten (TK)
• Zolang 1 product extra verkopen => extra winst oplevert, wil producent meer verkopen.
• Zolang door het volgende product de opbrengst meer stijgt dan de kosten, neemt de winst nog toe.

Zoveel mogelijk opbrengsten (= omzet)

Wat betekent dat?

• Verkoopopbrengst = omzet = totale opbrengst (TO)
• TO = productieomvang/afzet (q) x verkoopprijs (p) 
• Zolang 1 product extra verkopen => extra totale opbrengst oplevert, wil producent meer verkopen.

Zoveel mogelijk opbrengsten (= omzet)

Zolang 1 product extra verkopen => extra totale opbrengst oplevert, wil producent meer verkopen.

• Betekent dat altijd zo hoog mogelijke q? 
• Nee, het kan zijn dat er alleen meer verkocht kan worden tegen een lagere prijs, die dan voor alle producten geldt => toch lagere totale opbrengst

Een ander doel

Wat betekent dat?

• Producent heeft een ander doel dan zelf zoveel mogelijk geld verdienen, voorbeelden:
• Mensen aan een baan helpen, een product maken dat geen grondstoffen verspilt of dat gemaakt wordt zonder slavernij of kinderarbeid.
• Wel ook overleven als bedrijf, dus geen verlies.

Hoeveel gaat de producent aanbieden?

Net als bij de kosten, ook hier gemiddeld en marginaal nodig in de berekeningen.

Gemiddelde opbrengst (GO)

Marginale opbrengst (MO)

GO =

Hoeveel gaat de producent aanbieden?

(Lastige) opdracht: overleggen welke formule past bij welke doelstelling (break even en maximale winst). Keuze uit volgende formules:

• TO = TK
• MO = MK
• MO = 0 (nul)
• GO = GTK 

Bespreek eerst wat iedere doelstelling en iedere formule betekent en daarna welke bij elkaar passen.

Op z'n minst quitte spelen

Wat betekent dat?

• Totale opbrengst gelijk aan totale kosten.
• Producent maakt geen verlies en geen winst.
• Producent wil meer verkopen dan het aantal waarbij die net geen verlies meer maakt.
• Dat aantal noemen we: break-even afzet
• TO = TK of GO = GTK

Zoveel mogelijk winst

Wat betekent dat?

• Winst = Totale opbrengst (TO)- Totale kosten (TK)
• Zolang 1 product extra verkopen extra winst oplevert, wil producent meer verkopen.
• MO = MK (na dat punt zijn extra opbrengsten groter dan extra kosten, neemt totale winst dus af)

Zoveel mogelijk opbrengsten (= omzet)

Wat betekent dat?

• Verkoopopbrengst = omzet = totale opbrengst (TO)
• TO = productieomvang/afzet (q) x verkoopprijs (p) 
• Zolang 1 product extra verkopen extra totale opbrengst oplevert, wil producent meer verkopen.
• MO = 0 (dan levert nog 1 extra 0 extra omzet op en daarna daalt de omzet weer)

Hoeveel gaat producent aanbieden?

• Stel doel is break even of winstmaximalisatie. 
• Uitgangspunt: Verkoopprijs staat vast (de producent kan de verkoopprijs niet zelf bepalen) => marktvorm is volkomen concurrentie.
• Hoeveel produceren om quitte te spelen of om winst te maximaliseren?

GO =

Break-evenpunt

• TO precies gelijk TK
• Winst is daar nul.
• Prijs (GO) is daar gelijk aan kosten per product (GTK) 

Totale winst grootst:

• Waar afstand tussen TO en TK het grootst is.
• Waar MO gelijk is aan MK.
• Waarom daar?
• Totale winst neemt toe zo lang MO groter is dan MK. Het volgende product levert dan nog meer op (MO) dan het kost (MK).

Producentensurplus

• Verschil tussen wat de producent ontvangt (prijs) en wat hij minimaal wil ontvangen (kosten).

• Vergelijk consumentensurplus: verschil tussen wat de consument maximaal wil betalen (bereidheid) en wat hij moet betalen (prijs).

Marktevenwicht

Hoe ontstaat het marktevenwicht?

• Als prijs hoger is dan het evenwicht => meer aanbieders dan vragers => aanbodoverschot => daalt de prijs.
• Als prijs lager is dan het evenwicht => meer vragers dan aanbieders => vraagoverschot => stijgt de prijs.

Marktevenwicht

Het marktevenwicht verandert als de aanbodlijn of de vraaglijn verschuift. Waardoor ook al weer?

• Vb: Bij een nieuw substitueerbaar product, verschuift de vraaglijn naar links (bij dezelfde prijs wordt nu minder gevraagd)
• Het consumenten- en producentensurplus verandert dan ook (bekijk met volgende plaatje)

Huiswerk

Paragraaf 2.3: opgaven 2 t/m 8

Paragraaf 2.4: opgave 2

Oefenen voor de toets? Paragraaf 2.5: 5, 6, 8 en 9

Par 3.1: 2, 3, 5, 6 en Par 3.2: 1 t/m 4

Winstmaximalisatie bij MO = MK

• Aanbodlijn: hoeveel je produceert bij een bepaalde prijs
• MK lijn is de individuele aanbodlijn (voor iedere prijs geeft de MK-lijn aan hoeveel er gemaakt wordt)
• Voor zover de MK lijn hoger ligt dan GTK (want als MK lager ligt => verlies)