act zwachtelen

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

ACT zwachtelen

Ambulante Compressie Therapie

Leerdoelen

• Je weet wat ACT zwachtelen is
• Je kent de indicaties en contra-indicaties bij ACT zwachtelen
• Je hebt gezien hoe de handeling werkt en begrijpt dit
• Je kent de verzorgende aandachtpunten en weet welke voorlichting je aan de zorgvrager kunt geven. 

ACT Zwachtelen

- Wat weet je van zwachtelen

- Heb je ervaring met zwachtelen

ACT zwachtelen

A = ambulante = lopen

C = compressie = door middel van druk

T = therapie

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Zwachtelen

Zwachtelverbanden worden om verschillende redenen aangebracht. Een zwachtelverband kan als ondersteuning dienen, een wond bedekken of onderdeel van een therapie zijn (ambulante compressietherapie). 

Verschil 

Wat is het verschil tussen ambulante compressietherapie en gewoon zwachtelen?

Bij ambulante compressie therapie is de patiënt in staat het betreffende lichaamsdeel te gebruiken en volstaan korte-rek bandages. Bij niet-ambulante compressietherapie zit of ligt de patiënt meestal in bed; dan moet men zwachtelen met lange-rek verbanden.

Aan de slag:

Zoek op: waarom wordt zwachtelen ingezet?
Bij welke ziektebeelden/symptomen wordt zwachtelen ingezet?
Wat doen de zwachtels in het geval van de ziektebeelden/symptomen? 

15 minuten de tijd. 

Oedeem

Oedeem kan vele oorzaken hebben. Als de aderen in de benen het bloed niet goed afvoeren naar het hart, kan zich vocht ophopen in de voeten, de enkels en de onderbenen. Ook een verminderde pompfunctie van het hart (hartfalen) of lever- en nieraandoeningen kunnen oedeem veroorzaken.

Zoek op

Wat zijn contra-indicaties voor ACT zwachtelen?

Antwoord

De belangrijkste contra-indicatie voor compressietherapie is arteriële insufficiëntie (vernauwing in bloedvaten). Een (te) hoge druk kan de bloedtoevoer naar de huid en het onderhuidse weefsel verminderen en leiden tot necrose en ulceratie. Dit geldt met name voor patiënten bij wie de arteriële doorbloeding reeds verminderd is.

Belangrijke absolute contra-indicaties voor de toepassing van compressietherapie zijn arteriële insufficiëntie en een totale occlusie van het diep veneuze systeem. Tevens vormen ernstige huidafwijkingen of een allergie voor een van de bestanddelen van het compressieve materiaal een contra-indicatie voor compressietherapie.

Het zwachtelen

Bij ambulante ( mobiele) zorgvragers werk je met 2 korte rek compressie zwachtels

• Die tegen gesteld gezwachteld worden aan gebracht
  
• Gebruik zn.. buisverband en polster materiaal
  
• De zwachtels moeten dag en nacht om blijven

• De lange rek zwachtel gaat ‘s nachts af
  

Korte rek zwachtels

Niet/weinig rekbaar

Werkdruk>beweging
Bij mobiele zorgvragers

Dag en nacht te dragen

Twee zwachtels per been

Lange rek zwachtels

Rekbaar

Rustdruk

Bij minder mobiele zorgvragers

Alléén overdag!

Alle zwachtels zijn wasbaar op 30 graden

Zwachtelen

Doornemen aandachtspunten bij zwachtelen

Aandachtspunten bij zwachtelen

* Juiste zwachtels

* Juiste druk

* Controle op:

* Vocht afname

* Kleur tenen

* Wie bepaalt?

Problemen bij het zwachtelen

• Pijn
  
• Irritatie van de huid
  
• Vensteroedeem > doordat zwachtels niet aansluiten.
• Striemen en blaren
• Kleur tenen
• Afzakken van de zwachtel
  

Decompensatio Cordis

Bij linkszijdig hartfalen hoopt zich vocht op in de longen. De patiënt is eerst alleen bij inspanning kortademig, maar later heeft hij ook bij platliggen last van kortademigheid en prikkelhoest. Bij rechtszijdig hartfalen hoopt zich vooral vocht op in de voeten, enkels, benen, lever en buik.

Uitleg

Iets blauwe verkleuring van de tenen is normaal na het zwachtelen. De blauwe kleur moet verdwijnen als de zorgvrager loopt of de benen beweegt. Zo niet, dan moeten de zwachtels opnieuw worden aangelegd.

Voorlichting

Er zijn leefregels voor zorgvragers met ACT zwachtels.

• Hoe om te gaan met veranderende leefwijze; mobiliteit, aanschaf materialen, hulpmiddelen etc. 
• Beter liggen en lopen dan zitten en staan.
• Vermijd overmatige warmte, zoals vloerverwarming, een heet bad of te veel zon.
• Let op lichaamsgewicht.

Hoe vaak dienen de zwachtels minimaal vervangen te worden?

1. 1 keer per dag
2. Om de dag
3. 2 keer per week
4. 1 keer per week

Benoem de redenen waarom de stomp van het been gezwachteld wordt

Antwoord

Doel zwachtelen: het terugdringen van oedeem, zodat de stomp sneller een stabiele omvang krijgt. Het zwachtelen wordt eveneens toegepast om zoveel mogelijk een goede vorm van de stomp te bereiken. Een conische vorm (kegelvorm) van de stomp is de ideale prothese-pasvorm.

Er mogen geen plooien in de zwachtel zitten, omdat:

1. Dit vergroot de kans op wondjes
2. Dit niet netjes is t.o.v. de zorgvrager
3. Dit geen mooie vorm geeft aan de stomp

Zijn er nog vragen?

Op zoek naar het juiste Vilans protocol