Palestina

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 2

Palestina

Leerdoel

Aan het eind van deze les weet beter je hoe ingewikkeld het conflict tussen Joden en Palestijnen id

Ontstaan Israël

Israël is ongeveer tussen 1500 en 1000 v Christus ontstaan 

Na de dood van koning Salomo (ca. 930 v. Chr.) viel Israël uiteen. Tien  stammen stichtten in het noorden het Koninkrijk Israël, ook wel het ‘Tienstammenrijk’ genoemd, het zuidelijke deel na de splitsing werd Juda genoemd met als belangrijkste stad Jeruzalem

538 v Chr tot 63 v. Chr

• In 538 v.Chr. mochten de weggevoerde Joden echter weer terugkeren naar het gebied. 
  
• Zij herbouwden de Joodse tempel in Jeruzalem en vormden een tempelstaatje dat onderworpen was aan de Perzen. De Hoge priester had de leiding
• Alexander de Grote veroverde Judea (333 of 332 v.Chr.).  
• Na Alexanders dood werd Juda een tempelstaatje binnen het rijk van de Ptolemaeën, waar al snel een grote Joodse gemeenschap ontstond, een periode van relatieve welvaart aan.
• Jaren daarna veel verschillende overheersers
• In 63 v.Chr. lijfde Pompeius het gebied in bij het Romeinse Rijk

Het Romeinse Rijk (1e eeuw)

Joden in het Romeinse Rijk (1)

• Leefden in de provincie Judea

• Romeinen veroveren dit gebied rond het jaar 1

• Spanningen tussen Romeinen en Joden: Romeinen geloven in meerdere goden (polytheïsme), Joden maar in één god (monotheïsme). 

Joden in het Romeinse Rijk (2)

• Joden erkennen de Romeinse goden niet

• Julius Caesar maakt uitzondering voor Joden, maar dan moeten ze wel extra belasting betalen

• Extra belastingen zorgen voor onrust, opstanden en uiteindelijk oorlog (Joodse Oorlog: 66-70 n. Chr.)
  

Joodse oorlog 66 tot 70 n Chr

Joodse rebellen kwamen in opstand tegen de Romeinen. 

Met de val van Jeruzalem en de verwoesting van de tempel door de Romeinen (29-30 augustus 70) kwam er een einde aan de oorlog, hoewel pas met de verovering van Masada in het jaar 73 een einde kwam aan het laatste Joodse verzet.

Joodse diaspora

• In de Joodse oorlog kwamen veel Joden om of werden gevangen genomen (en als slaaf verkocht)

• Na een nieuwe Joodse opstand worden Joodse rituelen verboden

• Steeds meer Joden trekken/vluchten weg uit de province Judea (latere naam: Syria-Palestina)

• De verspreiding van het Joodse volk over de hele wereld heet diaspora (letterlijk: 'verstrooiing')

70 n.Chr. Romeinen veroveren Jeruzalem

Tempel geplunderd en verwoest

joden trekken weg naar Europa

Verovering en vernietiging van Jeruzalem door de Romeinen

Palestina na de Romeinen

• Het gebied werd in de 7e eeuw door Arabische moslims veroverd.

• In de stad Jeruzalem bouwden ze op de Tempelberg o.a.: de Rotskoepel en de Al-Aqsamoskee

• In die tijd woonden moslims, christenen en Joden min of meer vreedzaam naast elkaar

Jeruzalem

https://schooltv.nl/video-item/vroeger-zo-de-kruistochten-god-wil-het

Kruistochten

• Vreedzame situatie verandert in de 11e eeuw: de Seltsjoeken (Turks-Islamitisch volk) nemen het gebied in en maken het christelijke pelgrims lastig

• Europese legers proberen het gebied (en Jeruzalem) te veroveren

• Deze kruistochten waren maar tijdelijk succesvol

Het Ottomaanse Rijk

in 1683

Palestina in het Ottomaanse Rijk (1)

• Vanaf 1516 hoort Palestina bij het Ottomaanse Rijk (Turkse Rijk)

• Joden, christenen en moslims leven vreedzaam naast/met elkaar

• In het gebied wonen veel arme boeren die de grond pachten (huren) van Arabische grootgrondbezitters

Het verval van het Ottomaanse Rijk

Grote problemen voor het Ottomaanse Rijk in de 19e eeuw:

• Groeiend nationalisme van volken binnen het rijk: willen onafhankelijk zijn

• Europese landen azen op het Midden-Oosten: om economische- (olie, Suezkanaal), politieke- (machtsuitbreiding), en godsdienstige redenen (Bijbelse gebeurtenissen vonden hier plaats)

• Voor Groot-Brittannië geldt ook: het Suezkanaal was 'de navelstreng van het Britse Rijk', de snelste route naar hun kolonie India.

Palestina in het Ottomaanse Rijk (2)

• Situatie verandert halverwege de 19e eeuw: meestal rijke Joodse migranten (gevlucht uit Europa voor het antisemitisme) kopen grond van de Arabische grootgrondbezitters. 
  

• Maar: dit was toch grond dat eigenlijk verhuurd werd aan arme boeren in Palestina? Klopt: de spanningen in het gebied nemen daarom toe.

Zionisme

Theodor Herzl 

boek: "Der Judenstaat"

Joden hebben recht op een eigen staat in Palestina (Israel)

Ontstaan Israël

https://schooltv.nl/video-item/het-midden-oosten-een-nieuw-land-israel

De Eerste Wereldoorlog

Belofte maakt schuld... (1)

• Het Ottomaanse Rijk probeert zichzelf staande te houden tegen de invloeden van Frankrijk en Groot-Brittannië en kiest daarom de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije (Centralen)

• Hiermee wordt het Ottomaanse Rijk ook een vijand van Groot-Brittannië

Belofte maakt schuld... (2)

• Groot-Brittannië kan elke hulp (geld, goederen en soldaten) in het gebied goed gebruiken...

• ...en gaan dingen beloven aan verschillende groepen in de regio.

Balfour declaratie: 

De Engelsen 

beloofden de Joden in WO -1 een eigen staat.

Maar  de  engelsen hadden

dezelfde belofte ook aan de Arabieren gedaan

Joodse immigratie - Palestijnse problemen (1)

• Door de Britse toezegging van een Joods nationaal tehuis: veel Joodse immigranten (ongeveer 40.000) naar Palestina 

• Welgestelde Joden kopen veel grond van Arabische grootgrondbezitters: Palestijnse Arabieren worden van hun land gezet

Mandaatgebieden in het Midden-Oosten

Mandaatgebied

Palestina

1922-1948

Groot-Brittannië moet het gebied

namens de Volkenbond besturen

Joodse immigratie – Palestijnse problemen (2)

• Grote immigratie en Joodse landaankoop zorgen voor irritatie en angst bij de Palestijnse Arabieren

• In het gebied ontstaan rellen

• Joden vinden dat de Britten niet genoeg doen tegen het Arabische geweld en richten daarom hun eigen 'leger' op: Hagana

Arabisch-Palestijnse opstand (1936-1939) (1)

• Anti-Joodse wetten (Neurenberger Rassenwetten, 1935) zorgen voor emigratie uit Duitsland

• Veel Joden willen het liefst naar de Verenigde Staten, maar dat land heeft strenge immigratiewetten

• Joden kiezen daarom voor Palestina. Gevolg: 170.000 Joodse migranten in drie jaar tijd

Arabisch-Palestijnse opstand (1936-1939) (2)

• Burgeroorlog tussen Joden en Palestijnse Arabieren 

• Arabieren plegen aanslagen op zowel Joden als Britten (die soms samenwerkten), en Joden plegen aanslagen op Arabieren en Britten

• Onoverzichtelijke situatie waar de Britten zich geen raad mee weten

Na de Tweede Wereldoorlog 

• Veel Joden willen weg uit Europa, zelfs na de oorlog was er veel antisemitisme

• Emigreren naar Palestina was moeilijk: de Britten hielden vast aan hun Witboek

• De Hagana hielp met illegale emigratie naar Palestina

Steeds meer spanningen in Palestina

•  Joodse migranten worden onderschept op zee en teruggestuurd

• Sommigen worden vastgezet in kampen op Cyprus

• Reactie: extremistische Joden (Irgoen) plegen aanslagen op Britse doelen in Palestina

Tweestaten-oplossing (1947)

• De Britten hebben het mandaatgebied niet meer onder controle. Het gebied wordt overgedragen aan de Verenigde Naties (VN)
  

• De VN komt met een Verdelingsplan: het gebied wordt verdeeld in een Joodse- en Arabische staat. Jeruzalem komt onder bestuur van de VN te staan.

Engelsen verlaten nu Palestina

https://schooltv.nl/video-item/het-midden-oosten-gevecht-om-jeruzalem

Zesdaagse Oorlog, 1967 

• Korte oorlog in 1967 tussen Israël en zijn buurlanden Egypte, Syrië, Libanon en Jordanië.

Camp David-akkoorden, 1978 

• In 1978 komen de landen tot de Camp David-akkoorden:

• Egypte en Israël erkennen elkaars grenzen
  

• Israël geeft de Sinaï terug aan Egypte

• Israël stemt in met een beperkte vorm van zelfbestuur door de Palestijnen in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever.