5.4 Relationele autonomie

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Relationele autonomie

Welke vorm van vrijheid past bij een relationeel begrip van autonomie?

1. Alleen negatieve vrijheid
2. Alleen positieve vrijheid
3. Negatieve vrijheid en positieve vrijheid
4. Vrijheid is niet belangrijk

Doel van de les

• Jullie kunnen aan de hand van Honneths erkenningstheorie uitleggen wat de relationele opvatting van autonomie inhoudt. 
• Daarbij kunnen jullie de drie vormen van erkenning uitleggen die Honneth onderscheidt en deze toepassen op een casus. 
  

5.4 Relationele autonomie

Duitse filosoof Axel Honneth

Belangrijke uitwerking van het idee dat autonomie relationeel is: erkenningstheorie!

E

R

K

E

N

N

I

N

G

Geef een persoonlijke voorbeeld van een situatie waarin er wel/geen sprake was van erkenning.

Vormen van erkenning:

Liefde

Respect

Sociale waardering

Noodzakelijk voor:

Zelfvertrouwen

Zelfrespect

Zelfwaardering

Geborgenheid

• Liefde: de basale erkenning die we nodig hebben om zelfvertrouwen te ontwikkelen
• Krijg je van: directe omgeving: ouders, familie en vrienden
• Zorgt ervoor dat: je je prettig voelt in je lichaam , voor je mening durft uit te komen - zelfvertrouwen

Gelijke rechten

• Respect: erkenning van gelijkheid voor de wet
• Krijg je van: erkenning als rechtspersoon met dezelfde rechten, plichten en morele status als ieder ander
• Zorgt ervoor dat: je jezelf ziet als een persoon die er mag wezen - zelfrespect

Waardering

• Sociale waardering: erkenning van de waarde van jouw identiteit
• Krijg je van: waardering voor jouw bijdrage aan de samenleving
• Zorgt ervoor dat: je jouw identiteit en bijdrage aan het geheel als waardevol kan zien - zelfwaardering

Zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering zijn volgens Honneths theorie mogelijkheidsvoorwaarden. Leg uit wat dit betekent voor de bemoeienis van de overheid.
(Denk hierbij aan rol negatieve en positieve vrijheid.)

Opdracht

Bekijk het volgende filmpje aandachtig:

Welke vorm(en) van erkenning herken je in dit filmpje.

Leg vervolgens uit of Nikky volgens de erkenningstheorie autonoom genoemd kan worden. 

0

Welke vorm(en) van erkenning herkende je in dit filmpje.
Leg vervolgens uit of Nikky volgens de erkenningstheorie autonoom genoemd kan worden.

Honneth

Kijkt naar welke invloed van anderen we nodig hebben om autonoom te worden en te zijn – positief

MacKenzie

Onderzoekt welke invloed van anderen we juist niet moeten hebben om autonoom te zijn

 – negatief

Wanneer wordt onze autonomie gedwarsboomd door anderen?

Kern van Mackenzies opvatting:

• We moeten respect hebben voor de autonomie van anderen – we hebben beperkt inzicht in het denken van anderen
• Dus we moeten rekening houden met hun wensen
• Maar we moeten ook actief de autonomie van anderen bevorderen.

Geef in drie zinnen weer wat je
deze les geleerd hebt.